Giúp người tiêm chích ma túy ở Uganda được tiếp cận dịch vụ điều trị HIV

"Khi xã hội bị giãn cách bởi COVID-19, chúng tôi không thể tiếp cận với các dịch vụ y tế. Muốn đến cơ sở điều trị để lấy thuốc hay thăm khám, chúng tôi phải có giấy phép cho đi lại từ hội đồng địa phương khu vực. Tuy nhiên, việc xin giấy phép này rất khó khăn và mất thời gian, vì thế việc điều trị đã bị ngắt quãng", Nsereko Joshua (không phải tên thật) đang cần điều trị cho biết.

Một phân tích do Mạng lưới Giảm thiểu tác hại của Uganda (UHRN) thực hiện vào tháng 7 năm 2020 về ảnh hưởng của đại dịch COVID-19 cho thấy sự suy giảm khả năng người bệnh được tiếp cận với bao cao su, điều trị dự phòng trước phơi nhiễm, tư vấn, hỗ trợ tâm lý xã hội, xét nghiệm HIV, các dịch vụ sức khỏe sinh sản và tình dục và các dịch vụ trợ giúp pháp lý. Nó cũng nhấn mạnh sự gia tăng 25% số vụ vi phạm nhân quyền được báo cáo ở những người tiêm chích ma túy trong đợt xã hội giãn cách COVID-19 ở Uganda.

Khi Quỹ Đoàn kết UNAIDS dành cho các nhóm dân cư chính được công bố vào tháng 12 năm 2020, Wamala Twaibu, người sáng lập và là Chủ tịch của Mạng lưới Giảm thiểu tác hại tại Đông Phi và UHRN, đã nhìn thấy cơ hội cần phải cho phép những người tiêm chích ma túy được tiếp cận các dịch vụ y tế.

"Tôi là một người tiêm chích ma túy hơn 7 năm và tôi biết những gì một người nghiện phải trải qua hàng ngày. Mong muốn của tôi là cải thiện sức khỏe", một người tiêm chích ma túy nói.

Ông Twaibu lưu ý rằng việc tiêm chích ma tuý và lệ thuộc vào ma tuý thường có tác động lâu dài đến tình trạng kinh tế xã hội và kết quả sức khoẻ của một người. Thiếu kỹ năng làm việc, tiền sử phạm tội, kỳ thị và phân biệt đối xử và tội phạm sử dụng ma túy là một số trong những vấn đề chính mà những người tiêm chích ma túy phải đối mặt thường xuyên.

UHRN đã đăng ký tài trợ cho Quỹ Đoàn kết UNAIDS để khởi động Dự án Sáng kiến PWID giúp nhóm người yếu thế được nói lên mong  muốn của mình (EPIT). Thông qua dự án EPIT, các thành viên cộng đồng hiện đang điều trị bằng liệu pháp hỗ trợ y tế sẽ được trang bị các kỹ năng để sinh kế bền vững. Ông Twaibu lưu ý rằng kiến thức và kỹ năng quản lý doanh nghiệp quy mô nhỏ cho những người tiêm chích ma túy sẽ là cốt lõi của dự án.

Khoảng 80 người tiêm chích ma túy theo liệu pháp hỗ trợ y tế sẽ tham gia vào dự án EPIT, được chia thành 16 nhóm với 5 thành viên trong mỗi nhóm.

Để đảm bảo tính bền vững của sáng kiến, phương pháp "Tiết kiệm, nhận và trả lại" sẽ được sử dụng. Chiến lược này khuyến khích người thụ hưởng tiết kiệm một phần lợi nhuận của doanh nghiệp xã hội hàng ngày và họ có thể lấy lại sau một vài tháng.

"Quỹ này xem xét việc trao quyền kinh tế xã hội cho các nhóm dân cư chủ chốt, dẫn đầu là cộng đồng bị ảnh hưởng", ông Twaibu nói.

Suy nghĩ về ảnh hưởng của đại dịch COVID-19 cho đến nay, ông Twaibu lo ngại rằng đợt COVID-19 tiếp theo có thể ảnh hưởng đến chương trình. Tuy nhiên, ông đã hình dung ra một chương trình được thiết lập đầy đủ và hoạt động hiệu quả và mở rộng quy mô ở các khu vực khác nơi UHRN hoạt động.

Bây giờ Joshua là một phần của dự án EPIT, anh bày tỏ hy vọng về một tương lai tươi sáng hơn. "Tôi khao khát được hồi phục hoàn toàn sau cơn nghiện ma túy và tôi tin rằng liệu pháp hỗ trợ y tế sẽ làm được điều này cho tôi", anh nói. "Và tôi tin rằng chương trình EPIT sẽ cho tôi cơ hội phát triển và chứng tỏ sự sẵn sàng phục hồi của tôi với khả năng kiếm được thứ gì đó cho sự sống còn của tôi và phương tiện đi lại để tìm cách điều trị cho tôi. Tôi nghĩ ngay cả sau chương trình này, các kỹ năng sẽ giúp tôi duy trì gia đình và bản thân mình".

Giang Oanh (theo UNAIDS)