Bảo đảm chính xác, tránh tiêu cực xã hội trong xác định tình trạng nghiện

24/09/2021 12:31

(Chinhphu.vn) - Trên cơ sở phân tích về chi phí, hiệu quả, tính chích xác và tính kịp thời để thực hiện việc xác định tình trạng nghiện ma túy, Bộ Y tế kiến nghị giải pháp quy định các điều kiện cụ thể để các cơ sở y tế có tư cách pháp nhân và có đủ điều kiện nhân lực chuyên môn xác định tình trạng nghiện ma túy là có thể tham gia chẩn đoán xác định tình trạng nghiện ma túy.

Nhu cầu xác định những người sử dụng ma túy bị lệ thuộc ma túy ngày càng cao. Ảnh minh họa

Dự thảo Nghị định quy định cơ sở y tế đủ điều kiện xác định tình trạng nghiện ma túy đã được Bộ Y tế gửi tới Bộ Tư pháp thẩm định. Bộ Y tế cũng đưa ra đánh giá tác động chính sách của việc xây dựng quy định cụ thể để các loại hình cơ sở y tế đáp ứng đủ điều kiện có thể tham gia vào quá trình xác định tình trạng nghiện ma túy, đảm bảo xác định tình trạng có hoặc không nghiện ma túy chính xác, khách quan, kịp thời và công bằng.

3 giải pháp được Bộ Y tế đưa ra đánh giá, đó là: (1) quy định điều kiện thuận lợi để cơ sở y tế từ tuyến xã trở lên có đủ điều kiện để xác định tình trạng nghiện ma túy để đảm bảo tính sẵn có ngay tại tuyến xã; (2) quy định các điều kiện cụ thể để các cơ sở y tế có tư cách pháp nhân và có đủ điều kiện nhân lực chuyên môn xác định tình trạng nghiện ma túy là có thể tham gia xác định tình trạng nghiện ma túy; (3) quy định các điều kiện chỉ có cơ sở y tế có tư cách pháp nhân và có chuyên khoa tâm thần được tham gia xác định tình trạng nghiện để đảm báo chất lượng tốt nhất và giảm thiểu chi phí đầu tư về nâng cao nhân lực.

Huy động y tế nhà nước, tư nhân tham gia xác định tình trạng nghiện

Theo Bộ Y tế, đối với giải pháp 1, hiện các cơ sở y tế tuyến xã sẽ không có bác sĩ chuyên khoa tâm thần, chỉ có các bác sĩ đa khoa hoặc chuyên khoa nội. Vì vậy, các bác sĩ cần phải tham gia tập huấn thời gian trong một tuần tập trung, do đó sẽ phát sinh chi phí lớn.

Giải pháp này có ưu điểm là việc xây dựng được đội ngũ bác sĩ tuyến xã sẽ tạo điều kiện có thể tham gia xác định tình trạng nghiện nhanh chóng. Tuy nhiên, theo số liệu của Bộ Công an, mỗi năm có khoảng 40.000 trường hợp cần xác định tình trạng nghiện, như vậy một năm các bác sĩ tuyến xã cần xác định trung bình cho 3,5 người. Với số lượng ít thì không có đủ kinh nghiệm để xác định các trường hợp khó và rất dễ xảy ra sai sót.

Bên cạnh đó bác sĩ tuyến xã xác định cho người sử dụng ma túy cùng sống trên một địa bàn xã, dễ bị tác động tâm lý do các yếu khách quan và chủ quan khác nhau, dẫn đến kết quả xác định tình trạng nghiện không đúng. Ngoài ra vì lo sợ bị ảnh hưởng đến gia đình và bản thân khi xác định một người nghiện nên các bác sĩ cũng có thể viện các lý do và né tránh công việc được giao, dẫn đến không triển khai xác định được tình trạng nghiện như đã thực hiện trước đây.

Đối với giải pháp 2, quy định các điều kiện cụ thể để các cơ sở y tế có tư cách pháp nhân và có đủ điều kiện nhân lực chuyên môn xác định tình trạng nghiện ma túy là có thể tham gia xác định tình trạng nghiện ma túy.

Giải pháp này, không phải đầu tư cho các cơ sở y tế đã có bác sĩ chuyên khoa tâm thần tham gia các khóa học đào tạo về xác định tình trạng nghiện, do các bác sĩ này đã được đào tạo trong lĩnh vực chuyên khoa tâm thần.

Tuy nhiên để đảm bảo 100% cơ sở y tế tuyến huyện có bác sĩ chẩn đoán xác định tình trạng nghiện ma túy, có thể tập huấn cho ít nhất 700 huyện, mỗi huyện một bác sĩ. Tuyến tỉnh đã có bác sĩ chuyên khoa tâm thần thì không phải nhất thiết tập huấn cho các bác sĩ chuyên khoa tâm thần.

Việc bác sĩ tuyến huyện được đào tạo và được tham gia nhiều trong chẩn đoán xác định tình trạng nghiện ma túy sẽ có nhiều kinh nghiệm để  đảm bảo đánh giá chính xác, đảm bảo công bằng.

Các bác sĩ tuyến huyện sẽ ít bị tác động tâm sinh lý, các tác động tiêu cực đối với việc xác định tình trạng nghiện ma túy. Do đó bác sĩ sẽ chuyên tâm trong việc đảm bảo đánh giá chính xác tình trạng nghiện ma túy.

Việc quy định cơ sở y tế có tư cách pháp nhân và phạm vi chuyên khoa tâm thần và nội khoa sẽ đảm bảo có các bác sĩ có kinh nghiệm trong việc đảm bảo chất lượng. Việc trả kết quả xác định tình trạng nghiện là do lãnh đạo đơn vị ký giấy nên ít tác động đến các bác sĩ khám trực tiếp. Cách làm này sẽ khắc chế được phát sinh các vấn đề tiêu cực xã hội trong triển khai thực hiện xác định tình trạng nghiện ma túy.

Đối với giải pháp 3, quy định các điều kiện chỉ có cơ sở y tế có tư cách pháp nhân và có chuyên khoa tâm thần được tham gia xác định tình trạng nghiện để đảm bảo chất lượng tốt nhất và giảm thiểu chi phí đầu tư về nâng cao nhân lực.

Giải pháp này, không phải đầu tư cho các cơ sở y tế vì đã có sẵn các bác sĩ chuyên khoa trong lĩnh vực tâm thần, nên khi quy định là các cơ sở y tế có thể triển khai ngay được công tác xác định tình trạng nghiện ma túy trên địa bàn tỉnh.

Do cơ sở y tế tuyến tỉnh chỉ tập trung tại các thành phố trực thuộc tỉnh, nếu những người sử dụng ma túy bị tạm giữ hành chính tại xã, huyện, trong quá trình thực thi nhiệm vụ bác sĩ cần phải đi xuống các xã, huyện để xác định tình trạng nghiện, nên chi phí đi lại ăn ở cho các bác sĩ hằng năm là khá lớn.

Việc chỉ sử dụng các bác sĩ chuyên khoa tâm thần tham gia xác định tình trạng nghiện ma túy sẽ  đảm bảo tính chính xác nhất, ngoài ra họ còn có thể hỗ trợ tư vấn trong lựa chọn giải pháp điều trị cho người bị lệ thuộc ma túy. Tạo sự yên tâm tin tưởng cho cơ quan chức năng và các gia đình có người sử dụng ma túy.

Các bác sĩ tuyến tỉnh sẽ không bị tác động tâm sinh lý, các tác động tiêu cực đối với việc xác định tình trạng nghiện. Do đó bác sĩ sẽ chuyên tâm trong việc đảm bảo đánh giá chính xác.

Tuy nhiên, việc triển khai xác định tình trạng nghiện ma túy sẽ gặp nhiều khó khăn, dẫn đến không đảm bảo thời gian tạm giữ tối đa 05 ngày, ảnh hưởng đến số người sử dụng ma túy được xác định tình trạng nghiện ma túy.

Trên cơ sở phân tích về chi phí, hiệu quả, tính chích xác và tính kịp thời để thực hiện được việc xác định tình trạng nghiện ma túy cho khoảng 40.000 người bị tạm giữ hành chính liên quan sử dụng ma túy hằng năm, Bộ Y tế kiến nghị chọn giải pháp 2 để dung hòa các yếu tố tác động đến chính sách.

Bởi giải pháp này có chi phí đầu tư vừa phải, có khả năng đi vào thực tiễn nhất, dễ thực hiện, vẫn đảm bảo tính chính xác và chất lượng, tránh được nhiều tiêu cực xã hội liên quan đến công tác xác định tình trạng nghiện ma túy. Ngoài ra, với giải pháp này cũng sẽ huy động được các tổ chức y tế nhà nước và tư nhân tham gia khi các cơ sở y tế có đủ tư cách pháp nhân và đạt các tiêu chuẩn về nhân lực.

Top