Tìm ra kháng thể đặc biệt có thể áp chế nhiều chủng HIV

 Ảnh minh họa

Virus HIV gây ra căn bệnh thế kỷ AIDS biến đổi rất nhanh trong cơ thể người nên việc tìm ra kháng thể để áp chế nó là điều rất khó. Tuy nhiên, sau gần 4 thập kỷ, các nhà khoa học đã tìm ra phương pháp nghiên cứu mới, dựa trên tế bào lympho B để mở ra hy vọng cho ngành điều chế vaccine HIV.

Mới đây, Tổ chức Sáng kiến vaccine Phòng chống AIDS quốc tế (IAVI) và cơ sở nghiên cứu hóa sinh lớn nhất nước Mỹ, Scripps Research, đã công bố thử nghiệm lâm sàng về vaccine mới nhất.

GS, TS William Schief, Giám đốc IAVI cho biết, nghiên cứu mới phát hiện một số người nhiễm HIV tạo ra kháng thể đặc biệt mạnh, có thể áp chế nhiều chủng HIV cùng lúc.

Cho đến nay các nhà khoa học đã xác định được hàng chục kháng thể trung hòa diện rộng (còn gọi là bnAb), là các protein hồng cầu riêng biệt có khả năng bám vào các gai trên bề mặt HIV. Nhưng những người tạo ra các kháng thể này vẫn không thể tự chống lại HIV do virus vẫn tiếp tục đột biến còn quá trình tạo ra kháng thể mất nhiều thời gian.

Ý tưởng mới là tạo ra vaccine có thể đi trước virus một bước bằng cách kích thích tế bào lymphoB, thường lưu thông trong máu, có thể phát triển thành tế bào tiết ra bnAb. Nếu vaccine có thể kích thích tế bào B sản sinh ra bnAb trước khi nhiễm virus HIV, cơ thể sẽ chống lại virus này ngay từ lần tiếp xúc đầu tiên.

Năm 2010, nhóm nghiên cứu của Schief điều chế thành công một loại kháng thể bnAb, đặt tên là VRC01. Sau đó, họ phát triển hạt nano protein có thể kết dính với tế bào B trong máu người. Trong thử nghiệm trên chuột, hạt nano protein giúp kích hoạt tế bào B, khiến chúng nhân lên và đột biến thành kháng thể giống VRC01.

Thử nghiệm trên người có sự tham gia của 48 tình nguyện viên, được tiêm hai mũi vaccine cách nhau hai tháng. 97% trong số họ đã phát triển các tế bào miễn dịch phù hợp trong cơ thể để chống lại HIV. Dù các phát hiện đang trong quá trình thử nghiệm, nghiên cứu này là dấu hiệu quan trọng cho thấy các nhà khoa học đang đi đúng hướng.

Ngoài những thách thức về mặt khoa học, việc nghiên cứu vaccine HIV bị cản trở do không có tính cấp bách. Trong khi chính phủ cùng xã hội đầu tư lớn để đẩy nhanh nghiên cứu vaccine COVID-19, HIV là căn bệnh chỉ dành cho nhóm yếu thế. Các công ty dược phẩm không muốn đầu tư thử nghiệm HIV vì nó rất tốn kém.

Tuy nhiên, sự xuất hiện của COVID-19 cũng mang tính kết nối. Các thí nghiệm về vaccine COVID -19 dựa trên cơ sở hạ tầng, phòng thí nghiệm và thống kê sinh học do Mạng lưới Thử nghiệm vaccine HIV cung cấp.

Trong nhiều năm, nhóm của Schief cũng hợp tác với Công ty dược Moderna để nghiên cứu về khả năng sản sinh mRNA trên động vật, tiền thân của phát hiện về vaccine COVID-19. Hai nhóm có kế hoạch tiếp tục hợp tác để tạo ra vaccine HIV. Như vậy, ở thời điểm hiện tại đây có thể là cơ hội vàng để nghiên cứu và điều chế vaccine HIV.