Băng đảng ma túy khét tiếng thách thức Chính phủ Mexico

Những người dân khu lao động La Piedrera gần đó phát hiện 26 bàn tay quấn trong túi nilon, được chôn trong một căn nhà hoang. Nhà hoạt động xã hội Guadalupe Aguilar khẳng định có tới hàng chục nấm mộ như thế ở bang Jalisco, nằm ở phía Tây Mexico. Tuy bà Aguilar chưa công bố danh tính những kẻ đứng đằng sau vụ tàn sát, Chính phủ Mexico tin rằng thủ phạm chính là băng Jalisco Nueva Generacion.

Băng đảng Jalisco khét tiếng ở quê nhà “nhờ” vào những lần phô trương thanh thế đẫm máu và tiềm lực quân sự của chúng, đến mức nhiều chuyên gia cảnh báo Jalisco đang là mối đe dọa lớn đối với Thủ tướng Andres Manuel Lopez Obrador.

Một số thành viên băng đảng Jalisco

Sự liều lĩnh của một băng đảng mới nổi

Sáng 26/6/2020, Cục trưởng Cục An ninh thủ đô Mexico Omar Garcia Harfuch bị 3 tay súng cải trang thành công nhân xây dựng đi trên một chiếc xe tải phục kích trên đường đi làm. Vụ ám sát táo tợn này xảy ra tại khu phố trung tâm Avenida Paseo de la Reforma - một trong những khu vực nhộn nhịp nhất thủ đô. Tuy bị bắn 3 lần, ông Harfuch vẫn sống sót sau khi được cứu chữa kịp thời, nhưng 2 vệ sĩ và 1 người dân tình cờ đi ngang qua đã trúng đạn và thiệt mạng. Ngay sau khi bình phục, ông Harfuch đã khẳng định băng Jalisco chính là những kẻ đã tấn công ông, và mong muốn người dân cả nước cùng hợp lực chống lại các băng đảng tội phạm ở Mexico. Ngoài ra, cơ quan chức năng đã nhanh chóng bắt giữ 12 kẻ tình nghi liên quan đến vụ án.      

Phóng viên nổi tiếng Pascal Beltran del Rio cho biết 3 thủ phạm được trang bị súng trường cùng lựu đạn, và đây là vụ ám sát táo tợn nhất từng diễn ra ở Mexico trong 50 năm trở lại đây. Vụ ám sát này đã giáng một đòn rất mạnh vào uy tín của Tổng thống Obrador, người từng hứa sẽ chấm dứt cuộc chiến chống ma tuý ở Mexico và sẽ chống tội phạm bằng “những cái ôm thay vì vũ lực”.

Ảnh truy nã kẻ đứng đầu bang Jalisco Nemesio Oseguera Cervates

Tên của Jalisco lại một lần nữa xuất hiện trên mặt báo sau khi một thi thể bị vứt lại trên một ghế đá ở thị trấn yên bình, nổi tiếng với nghề làm gốm Tlaquepaque. Một tờ giấy với dòng chữ “Kẻ phản bội” được găm lên xác nạn nhân bằng một con dao bếp cán trắng.

Theo điều tra của cảnh sát, nạn nhân của vụ thanh trừng là Carlos Enrique Sanchez, một trong những ông trùm quyền lực nhất Mexico. Một cảnh sát cho biết lúc đầu họ tưởng thi thể là một manơcanh do nạn nhân bị quấn quá chặt bằng túi nilông đen. Sanchez từng là một trong những kẻ cầm đầu băng Jalisco, nhưng hắn đã tách ra và thành lập một băng đảng mới mang tên La Nueva Plaza. Cuối năm 2018, chiến tranh đã nổ ra giữa 2 băng nhóm và sau đó là với nhiều tổ chức khác nhằm tranh giành thị trường ma tuý trên cả nước. Cuộc chiến nhanh chóng lan ra nhiều thành phố, và kết quả là Jalisco đã gây ra 20% vụ mất tích ở Mexico trong 3 năm trở lại đây.

Chỉ vài ngày trước khi cảnh sát tìm thấy thi thể của Sanchez, một đoạn video quay cảnh hắn bị bao quanh bởi một nhóm người được trang bị vũ trang, đeo mặt nạ. Trong video, Sanchez có vẻ rất hoảng loạn và dường như bị ép nói theo một kịch bản viết sẵn. Cụ thể hơn, hắn tự nhận trách nhiệm cho một loạt những vụ án xảy ra tại Guadalajara và nêu tên hàng loạt quan chức biến chất hắn đang hợp tác cùng nhằm tiêu diệt Jalisco. Một trong những cái tên nổi bật là Cục trưởng Cục An ninh thủ đô Mexico Omar Garcia Harfuch - người bị Jalisco ám sát năm 2020 nhưng may mắn sống sót, cùng 2 thanh tra hàng đầu Guadalajara J. de Jesús De Anda Zambrano và Mario Alberto Martínez González. Ông Harfuch tuyên bố mình sẽ không nao núng trước những “lời khai man” của “một tên tội phạm đang bị bắt cóc”, còn hai thanh tra lập tức phải thôi việc để tránh ảnh hưởng đến cuộc điều tra.

Trên thực tế, đã có rất nhiều lời đồn đại về việc các băng đảng khác đã sử dụng nhiều cơ quan an ninh để hạ bệ Jalisco trong những năm trở lại đây. Trong một cuộc phỏng vấn với hãng tin VICE, nhiều cảnh sát cho biết băng La Nueva Plaza đã hợp tác với băng Sinaloa, và 30% cảnh sát tại Guadalajara có liên quan đến các băng đảng. Một thanh tra kì cựu tại Guadalajara kể lại rằng thay vì được khen thưởng, anh lại bị cấp trên phê bình sau khi bắt giữ một thành viên băng đảng đối địch với Jalisco, và chính vì vậy anh không hề ngạc nhiên trước lời khai của Sanchez. Thậm chí, thanh tra này còn thẳng thắn tuyên bố chính quyền và cảnh sát địa phương có rất nhiều thành phần đã tha hoá vì món lợi trước mắt.

Theo chuyên gia an ninh Eduardo Guerrero, chính quyền một số tỉnh giáp với biên giới Mỹ hiện coi Jalisco là mối hiểm họa an ninh quốc gia, vì Jalisco có một khoản tiền khổng lồ, sở hữu hàng loạt vũ khí đời mới nhất cùng những nhóm vũ trang thiện chiến. Jalisco thậm chí chỉ cần tung ra 50-70 tên tay sai là có thể làm tê liệt lực lượng cảnh sát ở các thành phố cỡ nhỏ và vừa.

Những nạn nhân của Jalisco

Hiếm có ai hiểu rõ sức mạnh của Jalisco hơn những người dân vùng núi Sierra de Ahuisculo, thuộc thành phố Jalisco, nằm ở phía Tây Mexico. Nơi này là đại bản doanh của Jalisco với hàng loạt trại huấn luyện quân sự cùng những phòng điều chế chất kích thích tối tân để vận chuyển qua Mỹ. Sierra de Ahuisculo là địa điểm cực kì quan trọng với Jalisco vì vùng đất này nằm sát 2 bến cảng lớn là Manzanillo và Lazaro Cardenas, rất thuận tiện cho việc mua bán và chuyên chở các chất hoá học dùng để điều chế ma tuý từ Trung Quốc. Ngoài ra, có rất nhiều ông trùm ma tuý đã lẩn trốn ở đây từ những năm 1980, và đến năm 2008 thì chính phủ Mỹ đã gọi nơi này là thủ phủ chất cấm.

Một cư dân ở Sierra mô tả lại cảnh thành viên Jalisco mặc áo chống đạn, tay cầm súng máy, lái xe tăng hiện đại đi khắp những con phố đông đúc trong thành phố. Những người sinh sống ở Sierra sợ hãi đến mức không dám ra ngoài buổi tối, và cũng không dám để con cái ra ngoài đường một mình. Tuy cư dân Sierra đã quen dần với việc sống chung cùng những ông trùm nhưng theo như một số người, gần đây bạo lực đã bị đẩy lên đến đỉnh điểm, như thể họ đang phải trải qua một cuộc nội chiến vì: “Chúng tôi chưa bao giờ lâm vào cảnh chiến tranh, nhưng có lẽ chiến tranh cũng giống như thế này, người dân phải sống trong sợ hãi và bất an, liên tục có người mất tích, và hầu như gia đình nào cũng khuyết một thành viên”.

Năm 2018, 138 túi nilông chứa thi thể nhiều nạn nhân bị vứt tại bìa rừng, nhưng không một người dân nào dám báo với cơ quan chức năng vì sợ bị trả thù. Sự hung bạo của băng Jalisco đã biến Sierra và cả thành phố Jalisco từ những thành phố hấp dẫn khách du lịch nhờ văn hoá giàu truyền thống văn hoá thành một nơi tràn ngập hiểm nguy và thù ghét. Ông Enrique Alfaro, Thị trưởng thành phố Jalisco, tin rằng băng nhóm buôn ma tuý này đang muốn khủng bố toàn Jalisco. Vào tháng 3-2021, ông đã cử hàng trăm binh lính đến nơi này để trấn áp bạo lực sau khi người tiền nhiệm Aristoteles Sandoval bị sát thủ của Jalisco bắn chết trong một nhà vệ sinh ở một nhà hàng.

Thứ Tư hàng tuần, hàng chục, thậm chí hàng trăm người mẹ, người vợ, chị em và con gái của những người mất tích sau khi dính đến Jalisco lại đến trung tâm pháp y thành phố để nghe ngóng tung tích người thân và hy vọng có thể nhận lại thi thể của các nạn nhân. Bà Martha Leticia Garcia, người khởi xướng hoạt động này, kiên nhẫn đứng đợi các chuyên gia pháp y giám định những thi thể và mong rằng bà có thể tìm thấy cậu con trai đã mất tích từ năm 2017.

Cũng như bà Garcia, bà Cecilia Flores có con trai 28 tuổi mất tích năm 2019. Người mẹ tội nghiệp cho biết 4 tháng trước, một phần thi thể của con trai bà được tìm thấy ở nơi Jalisco chuyên sử dụng để tra tấn các nạn nhân, tuy nhiên bà vẫn đang đợi những phần còn lại của con trai được tìm thấy. Chiều hôm đó, những người phụ nữ di chuyển đến đài tưởng niệm 6 liệt sĩ trẻ tuổi đã hy sinh để bảo vệ Mexico khỏi lính Mỹ vào giữa thế kỷ 19 để tưởng nhớ những người thân đã mất. Tại đây, bà Maria Guadalupe Ayala kể rằng thi thể của con trai bà đã được tìm thấy ở El Mirador vào tháng 2/2020, 5 tháng sau khi anh mất tích và bà đã không thể giải thích cho cháu nội mới lên 3 về cái chết của cha cậu bé. Đến bây giờ, cậu bé vẫn nghĩ mình bị cha bỏ rơi.

Thủ lĩnh bí ẩn của Jalisco    

Cảnh sát Mexico cho rằng băng Jalisco ra đời vào tháng 7/2010, sau khi Ignacio “Nacho” Coronel - kẻ đi đầu trong “phong trào” buôn bán ma tuý đá ở Mexico và là một gương mặt đại diện cho băng Sinaloa - bị giết hại. Cái chết của hắn đã khiến băng Sinaloa suy yếu đi rất nhiều, và chỉ một thời gian ngắn sau đó, hàng loạt thành viên bắt đầu ly khai và lập ra Jalisco. Tên đầy đủ của nhóm tội phạm này cũng phản ánh sâu sắc hoàn cảnh ra đời của chúng - “Băng đảng thế hệ mới Jalisco”.

Tuy nhiên, những tên tội phạm Mexico lại chỉ ra rằng băng nhóm này được lập ra sau khi một “đại ca” ở Guadalajara làm đổ… nước trà lên một địch thủ khác khi đang ăn tiệc. Sự cố tưởng chừng vặt vãnh này đã khơi mào cho một chuỗi những vụ lật mặt, những trận đấu súng và tàn sát để sau này, một nhóm tội phạm bắt đầu lập ra Jalisco.

Thủ lĩnh của Jalisco là Nemesio Oseguera Cervates, biệt danh El Mencho, vốn là một sĩ quan cảnh sát. Hiện tại, Cục Phòng chống ma tuý Mỹ đang ráo riết truy lùng hắn và treo thưởng 10 triệu USD cho bất cứ ai bắt được El Mencho. Khác với El Chapo vốn thích phô trương đến mức khăng khăng mời ngôi sao Hollywood Sean Penn đến gặp mình trong tù để ông Penn có thể làm phim về cuộc đời hắn, El Mencho thích chỉ đạo trong bóng tối. Hắn bí hiểm đến mức chỉ có vài tấm ảnh của hắn được lan truyền trên internet, còn thân thế của hắn thì hoàn toàn được giữ kín. Cảnh sát Mexico tin rằng hắn sống ở một dãy núi phía Bắc Jalisco, nhưng khi họ phục kích El Mencho năm 2015, tay sai của tên này sử dụng súng chống tăng và bắn hạ máy bay trực thăng của quân đội.

Một chuyên gia về thế giới ngầm ở Mexico khẳng định tuy El Mencho có sức ảnh hưởng rất lớn ở Mexico, tuy nhiên nếu có tình cờ chạm mặt ông trùm ẩn dật này trong nhà hàng, chắc chắn cũng sẽ không nhận ra chính là hắn. Được biết, El Mencho hiện tầm 50 tuổi, “có lối sống giản dị và rất vui tính, thế nhưng cực kì nóng nảy và tàn nhẫn”.