Bên trong cửa ngõ ma túy châu Âu

Theo báo cáo chung của Cơ quan phòng chống ma túy và tội phạm của Liên Hợp Quốc (UNODC) cùng cơ quan cảnh sát của Liên minh Châu Âu (Europol) hồi tháng 9/2021, thành phố Antwerp của Bỉ và Rotterdam của Hà Lan, hai cảng lớn nhất tại châu Âu, giờ đây trở thành cửa ngõ chính tuồn cocaine vào lục địa.

Năm 2014, giới chức đã thu giữ gần 10 tấn cocaine tại Antwerp. Con số này năm ngoái tăng gần gấp 10 lần, lên 88 tấn, được giấu trong các container từ Mỹ Latinh. Số lượng đó lớn hơn nhiều so với bất kỳ cảng châu Âu nào khác, trong bối cảnh cocaine ngày càng tràn lan tại khu vực đến mức thị trường châu Âu giờ đây có thể đã lớn hơn Mỹ, theo đánh giá của Cơ quan phòng chống ma túy Mỹ (DEA).

Giới chức cho biết số cocaine cảnh sát thu giữ năm ngoái có giá trị bán buôn vài tỷ euro, nhưng số lượng lớn hơn gấp nhiều lần có khả năng đã được tuồn trót lọt mà không bị phát hiện. Các băng đảng đưa cocaine vào bờ thông qua những mối quan hệ của họ tại thành phố Antwerp, nơi nhiều cư dân gốc Morocco và Albani sinh sống.

Hệ quả là từ một thành phố thanh lịch nổi tiếng với kim cương, nghệ thuật và thời trang, Antwerp trở thành nơi nạn tham nhũng và bạo lực hoành hành. Các vụ bạo lực băng đảng xuất hiện ngày càng nhiều, với những cửa hàng và nhà dân từng trở thành mục tiêu.

Những vụ tấn công như vậy có thể nhằm cảnh báo băng nhóm đối thủ, gây áp lực lên quan chức cảng nào đó, hoặc là một thủ đoạn "ném đá giấu tay" nhắm vào đối thủ bằng cách báo hiệu cho cảnh sát rằng chủ quán cà phê bị tấn công có thể dính líu đến hoạt động buôn bán chất cấm.

Nền kinh tế của Antwerp cũng bị xáo trộn vì "cơn sóng thần" tiền mặt từ hoạt động buôn bán cocaine, như giá bất động sản tăng vọt. Một số doanh nghiệp bị lợi dụng để rửa tiền, từ các nhà hàng cho tới đại lý ôtô hạng sang. Tuy nhiên, vấn đề phổ biến và nguy hiểm hơn là mọc lên những doanh nghiệp gây suy yếu và gián đoạn nền kinh tế hợp pháp, Yve Driesen, giám đốc Cảnh sát Tư pháp Liên bang tại Antwerp, cho biết.

Những kẻ buôn bán ma túy thường mua các nhà hàng hoặc cửa hàng để tạo cớ giải thích nguồn thu nhập đến từ hoạt động thương mại bình thường. Các doanh nghiệp bình phong cũng lợi dụng hoạt động kinh doanh hợp pháp để che giấu hành vi liên quan đến ma túy, như công ty vận chuyển có khả năng hỗ trợ lấy cocaine từ các container chở hàng.

"Họ thường sẽ giành được hợp đồng vận chuyển khi tiến hành hoạt động thương mại hợp pháp, bởi đưa ra mức giá thấp hơn các đối thủ", Driesen giải thích.

Nhiều doanh nghiệp khác xuất hiện để chuyên phục vụ tội phạm, như những người bán điện thoại được mã hóa bởi chỉ có các băng đảng mới đủ khả năng chi trả những hợp đồng có thể tốn hàng nghìn USD mỗi năm. Bên cạnh đó là những công ty cho thuê xe hạng sang với giá 1.000 USD mỗi ngày.

"Họ chỉ có thể tồn tại và phát đạt nhờ nguồn tiền mặt của bọn tội phạm ma túy địa phương", Driesen nói.

"Dòng tiền bẩn cuốn trôi tiền sạch khỏi nền kinh tế, đồng thời buộc những người trung thực phải ra đi", Thị trưởng Antwerp Bart De Wever cho hay.

Để tuồn hàng cấm qua cảng, những kẻ buôn ma túy sẽ trả các nhân viên tại đây số tiền cao hơn gấp nhiều lần lương tháng của họ, sau đó hối lộ bộ phận hải quan để tránh bị kiểm tra, đồng thời mua chuộc cả công tố viên và cảnh sát, trong đó có những sĩ quan cấp cao, để tránh sa lưới pháp luật. "Mọi tầng lớp trong xã hội đều bị tiêm nhiễm", De Wever nói.

Ông cho biết hậu quả của nạn buôn ma túy có thể không được nhận ra nếu không chú ý, đặc biệt đối với những cư dân sống ở khu vực phía nam giàu có hơn của Antwerp. Dòng tiền đang đổ vào phía bắc, khu vực khó khăn hơn, đông người nhập cư và nhiều tội phạm.

Giới chức cho hay các băng đảng thường tài trợ tiền, như ủng hộ các đội bóng trẻ, để đánh bóng tên tuổi. Sau đó chúng có thể nhờ các thanh thiếu niên địa phương báo biển số xe cảnh sát hoặc tụ tập cản trở cảnh sát bắt tội phạm ma túy. Do bị lôi kéo vào môi trường tội phạm, các thanh thiếu niên này có nguy cơ tiếp bước chúng và kiếm hàng nghìn euro bằng cách hỗ trợ giao những gói cocaine nhỏ.

Giới chức đang nỗ lực kiểm soát tình hình, tổng hợp nguồn lực và thông tin từ cảnh sát, công tố viên, hải quan và các bộ phận khác. Cơ quan thực thi pháp luật và tòa thị chính Antwerp cũng cố gắng sử dụng nhiều quyền hạn để đóng cửa những cơ sở ăn uống có dính líu đến nguồn tiền từ cocaine. Hiệp hội các công ty và nhân viên bến cảng đã phát động chiến dịch nâng cao nhận thức và lập đường dây nóng để báo cáo hành vi đáng ngờ.

Đầu năm ngoái, cảnh sát đã xâm nhập được vào một hệ thống nhắn tin được mã hóa, tải xuống khoảng một tỷ tin nhắn dẫn đến hàng trăm vụ bắt và thúc đẩy nhiều cuộc điều tra, giáng đòn mạnh mẽ vào các băng nhóm ở Antwerp. Tuy nhiên, giới chức nhận thức được rằng đây là cuộc chiến dài hơi.

"Trong vòng vài tháng, sẽ có những kẻ khác thay thế vị trí của những tên tội phạm bị bắt, nhưng kinh nghiệm giúp chúng tôi phát triển các chiến lược mới. Tình thế lúc nào cũng khá giống với trò mèo vờn chuột", Franky De Keyzer, công tố viên trưởng của Antwerp, cho hay.

Theo VnExpress