Các địa phương tăng cường điều trị viêm gan C cho người bệnh đồng nhiễm HIV/VGC

16.000 người bệnh đồng nhiễm HIV/viêm gan C được điều trị

Theo số liệu thống kê của Bộ Y tế và Tổ chức Y tế Thế giới, Việt Nam hiện có khoảng 7,8 triệu người nhiễm viêm gan virus B mạn tính và gần 1 triệu người nhiễm viêm gan virus C mạn tính. Trong số này, tỉ lệ người nhiễm viêm gan C đồng nhiễm HIV khá cao. Các nghiên cứu gần đây cho thấy tại Việt Nam, tỉ lệ nhiễm viêm gan C trên người nhiễm HIV khoảng 34,4% (26- 44%).

Hiện toàn quốc hiện phát hiện khoảng 230.000 người nhiễm HIV, trong đó khoảng 213.800 trường hợp còn sống, trong số này có trên 156.000 người đang điều trị thuốc ARV. Một số người nhiễm HIV đang điều trị đồng thời thuốc ARV và Methadone.

Tình trạng nhiễm virus viêm gan C ở người nhiễm HIV có thể làm tăng nhanh tỉ lệ xơ hóa tiến triển và xơ gan so với người chỉ nhiễm viêm gan C. Ngay cả ở những người bệnh đồng nhiễm HIV/viêm gan C đã được điều trị thuốc ARV và có tải lượng virus dưới ngưỡng ức chế thì nguy cơ xơ gan mất bù vẫn cao hơn ở người chỉ nhiễm viêm gan C.

Đại diện Cục Phòng chống HIV/AIDS cho biết, Việt Nam đã và đang triển khai các biện pháp nhằm mở rộng dịch vụ chẩn đoán và điều trị viêm gan C cho người bệnh đồng nhiễm HIV/viêm gan C. Từ cuối năm 2018, chi phí thuốc DAA điều trị viêm gan C đã bắt đầu được Quỹ Bảo hiểm y tế chi trả với tỉ lệ thanh toán bảo hiểm là 50%.

Từ năm 2021, Quỹ Toàn cầu Phòng, chống AIDS, Lao và Sốt rét hỗ trợ miễn phí thuốc điều trị viêm gan C bằng phác đồ Sofosbuvir và Daclatasvir. Qua đó đã có 16.000 người bệnh đồng nhiễm HIV/viêm gan C được điều trị tại các cơ sở điều trị HIV/AIDS của 32 tỉnh/thành phố trên cả nước. Người bệnh đồng nhiễm HIV/viêm gan C được theo dõi đồng thời đối với điều trị thuốc ARV và viêm gan C ngay tại các cơ sở điều trị HIV/AIDS từ tuyến quận/huyện trở lên.

Bên cạnh việc thuốc điều trị viêm gan C được cấp miễn phí, người bệnh đồng nhiễm HIV/viêm gan C sẽ được chi trả các dịch vụ khác như xét nghiệm chẩn đoán viêm gan C theo quyền lợi và mức hưởng của Quỹ Bảo hiểm y tế và các xét nghiệm khác theo quy định.

Để thúc đẩy điều trị viêm gan C cho người bệnh đồng nhiễm HIV/VGC, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật thành phố Hà Nội đã đẩy mạnh các hoạt động về việc thúc đẩy triển khai điều trị viêm gan C (VGC) cho người bệnh đồng nhiễm HIV/VGC và người điều trị Methadone/VGC gửi các bệnh viện, trung tâm y tế quận, huyện có cơ sở điều trị HIV/AIDS; các trung tâm y tế quận, huyện có cơ sở điều trị các chất dạng thuốc phiện bằng methadone.

Ngành y tế Hà Nội yêu cầu, đối với các cơ sở điều trị Methadone và cơ sở điều trị HIV/AIDS không điều trị viêm gan C tiếp tục rà soát, tư vấn bệnh nhân thực hiện xét nghiệm anti - HCV. Tư vấn bệnh nhân xét nghiệm tải lượng virus viêm gan C khi có kết quả XN anti - HCV dương tính. Xét nghiệm tải lượng virus viêm gan C được hỗ trợ miễn phí từ nguồn dự án Quỹ toàn cầu.

Các đơn vị chuyển tiếp điều trị VGC đối với bệnh nhân có kết quả xét nghiệm tải lượng virus viêm gan C ở ngưỡng phát hiện đến 1 trong 14 cơ sở điều trị đồng nhiễm HIV/VGC theo quy định. Giấy chuyển tuyến bao gồm các thông tin về họ tên, mã số điều trị methadone của người bệnh, tên và địa chỉ của cơ sở nơi người bệnh đang điều trị methadone. Giấy chuyển tuyến được lưu vào bệnh án điều trị viêm gan C của người bệnh. Trường hợp cơ sở đang điều trị viêm gan C đồng thời điều trị methadone thì trong bệnh án ghi rõ mã số điều trị methadone của người bệnh.

Đối với các cơ sở điều trị đồng nhiễm HIV/viêm gan C lập kế hoạch nhu cầu thuốc điều trị viêm gan C cho bệnh nhân nhiễm HIV và người đang điều trị methadone. Sẵn sàng tiếp nhận và điều trị cho người đang điều trị methadone nhiễm VGC khi bệnh nhân được chuyển tiếp đến cơ sở theo hướng dẫn của Bộ Y tế. Chỉ định đo tải lượng viêm gan C để chẩn đoán, điều trị viêm gan C mạn tính thực hiện theo quy định của Bộ Y tế về việc ban hành Hướng dẫn chẩn đoán, điều trị bệnh viêm gan virus C.

Đồng thời, lựa chọn các đơn vị xét nghiệm đo tải lượng viêm gan C (HCV RNA) được cấp có thẩm quyền phê duyệt và bảo đảm máy xét nghiệm, sinh phẩm xét nghiệm tải lượng viêm gan C nằm trong danh mục loại máy, sinh phẩm được Quỹ toàn cầu cho phép theo Chính sách bảo đảm chất lượng của Quỹ toàn cầu.

Điều trị lưu động cho những bệnh nhân đồng nhiễm VGC

Tại Cao Bằng, ngành y tế tỉnh đã bố trí các đoàn lưu động điều trị cho những bệnh nhân đồng nhiễm VGC. Cao Bằng đã tổ chức tiến hành lấy và làm xét nghiệm tải lượng virus viêm gan C lưu động cho hàng trăm người bệnh mắc viên gan C, trong đó có cả người nhiễm HIV/AIDS và người đang điều trị Methadone.

Để bệnh nhân được hưởng lợi từ nguồn dự án quốc tế tài trợ, theo hướng dẫn việc điều tiết sử dụng hiệu quả thuốc điều trị VGC và xét nghiệm tải lượng viêm gan C do Dự án Quỹ toàn cầu tài trợ điều trị miễn phí cho người bệnh tại tỉnh Cao Bằng, thì cơ sở y tế sau khi hoàn thiện các xét nghiệm sẽ lập bệnh án ngoại trú, chỉ định điều trị VGC, quản lý bệnh án gốc, tổng kết bệnh án ngoại trú theo quy định của Bộ Y tế.

Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh Cao Bằng chịu trách nhiệm thông báo cho các cơ sở điều trị methadone, cơ sở điều trị HIV/AIDS trên địa bàn tỉnh Cao Bằng, sắp xếp, bố trí, chuẩn bị nhân sự và người bệnh cùng các điều kiện cần thiết khác để việc điều trị VGC lưu động cho người bệnh tại tỉnh Cao Bằng được triển khai thuận lợi và hiệu quả.

Lồng ghép cung cấp dịch vụ điều trị viêm gan C tại các cơ sở điều trị

Sở Y tế tỉnh Kiên Giang xây dựng kế hoạch triển khai điều trị viêm gan virus C trên người bệnh nhiễm HIV/viêm gan virus C do Dự án Quỹ toàn cầu phòng chống AIDS, Lao và Sốt rét tài trợ. Trong đó lồng ghép cung cấp dịch vụ điều trị viêm gan C tại các cơ sở cung cấp dịch vụ điều trị HIV/AIDS, cụ thể: Người bệnh đồng nhiễm HIV/viêm gan C được điều trị thuốc ARV và thuốc điều trị viêm gan C tại cơ sở khám chữa bệnh BHYT điều trị HIV/AIDS từ tuyến huyện, thành phố trở lên; Điều trị thuốc ARV thực hiện theo Thông tư số 28/2018/TT-BYT ngày 20/10/2018 của Bộ Y tế về quản lý điều trị người nhiễm và phơi nhiễm với HIV và Quyết định số 5456/QĐ-BYT của Bộ Y tế ngày 20/11/2019 về Hướng dẫn Điều trị HIV/AIDS; Điều trị viêm gan C thực hiện theo Quyết định số 5012/QĐ-BYT của Bộ Y tế ngày 20/09/2016 về Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị bệnh nhân viêm gian virus C...

Đa dạng hóa các mô hình cung cấp dịch vụ điều trị VGC

Để bảo đảm sức khỏe cho người đồng nhiễm HIV/viêm gan C, Sở Y tế Bắc Giang yêu cầu: Đối với cơ sở điều trị HIV/AIDS đã nhận thuốc điều trị VGC, cần tư vấn, đưa bệnh nhân đồng nhiễm HIV/VGC vào điều trị VGC càng sớm càng tốt.

Đồng thời đa dạng hóa các mô hình cung cấp dịch vụ điều trị VGC, bao gồm mô hình điều trị thuốc VGC lưu động, điều tiết thuốc điều trị VGC giữa các cơ sở nhằm bảo đảm đủ thuốc điều trị cho người bệnh và không để tình trạng thuốc đã tiếp nhận bị quá hạn sử dụng.

Ngành y tế tỉnh cũng đã tăng cường công tác truyền thông, tăng cường tư vấn và cung cấp tờ rơi thông tin cho tất cả người bệnh nhiễm HIV, người đang điều trị methadone về nguy cơ đồng nhiễm VGC, hiệu quả của việc không điều trị VGC, hiệu quả điều trị khỏi cao của phác đồ điều trị VGC hiện nay, sự cần thiết của xét nghiệm sàng lọc và xét nghiệm tải lượng virus VGC trong chẩn đoán nhiễm VGC, chính sách hỗ trợ miễn phí thuốc điều trị VGC và xét nghiệm tải lượng virus VGC từ Dự án Quỹ toàn cầu.

Kịp thời hỗ trợ điều trị những bệnh nhân đồng nhiễm HIV/VGC

Tại Đắk Lắk, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Đắk Lắk đã lập các kế hoạch nhằm giúp các bệnh nhân đồng nhiễm HIV/VGC được điều trị kịp thời.

Theo số liệu thống kê của ngành y tế tỉnh, hiện nay, trên địa bàn toàn tỉnh có 658 bệnh nhân đang điều trị thuốc ARV, trong đó có 85 bệnh nhân đồng nhiễm HIV/VGC.

Đại diện Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh cho biết, đa phần những bệnh nhân đồng nhiễm HIV/VGC thường có sức khoẻ yếu hơn những bệnh nhân khác. Bệnh nhân nếu bị nhiễm cả HIV và viêm gan C thường gây ra những hậu quả nặng nề về sức khỏe, mỗi bệnh này có thể làm cho bệnh còn lại trở nên nặng hơn. Các giai đoạn của bệnh có thể phát triển nhanh hơn.

Những người bị đồng nhiễm HIV/VGC có thể bị tổn thương gan nhanh hơn những người chỉ mắc bệnh viêm gan C. Nhiễm HIV khiến viêm gan C khó điều trị hơn vì hệ thống miễn dịch của người bệnh yếu hơn. Đồng nhiễm HIV/VGC còn làm tăng quá trình tiến triển dẫn tới xơ gan hơn so với những người chỉ nhiễm viêm gan C. Đồng thời, làm gia tăng tỷ lệ tử vong, trở nặng đối với bệnh nhân HIV.

Ngoài việc dùng thuốc điều trị viêm gan C, người bệnh cần có chế độ ăn uống đủ chất để giúp cơ thể có đủ sức chống chọi với bệnh. Bên cạnh đó, người bệnh cũng nên hạn chế, tốt nhất là từ bỏ hẳn những thói quen làm ảnh hưởng xấu đến gan như uống bia rượu, hút thuốc lá; không nên thức khuya… Ngoài ra, người bệnh cũng nên tăng cường các hoạt động thể dục, thể thao vừa sức để nâng cao sức khỏe.

Thùy Chi