Cách làm hay, sáng tạo trong quản lý người nghiện, người sử dụng ma túy

"Làm sạch người nghiện" tại các xã biên giới

Qua thống kê, tỉnh Nghệ An có 4.412 người nghiện ma túy có hồ sơ quản lý và 1.512 người sử dụng trái phép chất ma túy. Trên địa bàn toàn tỉnh có 109 xã, phường, thị trấn sách về ma túy; 351 xã, phường, thị trấn có tệ nạn ma túy, trong đó có 321 xã, phường, thị trấn không trọng điểm, 30 xã, phường thị trấn trọng điểm.

Trước tinh hình trên, Công an tỉnh Nghệ An luôn xác định phòng, chống ma túy trong đó có việc quản lý người nghiện, người sử dụng trái phép chất ma túy là nhiệm vụ trọng tâm, then chốt trong công tác đảm bảo an ninh trật tự trên địa bàn.

Đặc biệt với quyết tâm "làm giảm, làm yên" tình hình tội phạm ma túy, Công an Nghệ An xác định cùng với công tác đấu tranh, bắt giữ tội phạm ma túy để "chặn cung", công tác quản lý tốt người nghiện, người sử dụng trái phép chất ma túy là nhiệm vụ quan trọng nhằm "giảm cầu" ma túy, góp phần từng bước sớm hoàn thành mục tiêu đưa tỉnh ra khỏi địa bàn trọng điểm phức tạp về ma túy.

Quá trình triển khai, Công an Nghệ An đã dám nghĩ, dám làm, có một số cách làm hay, sáng tạo, bước đầu mang lại kết quả tích cực.

Theo đó, công tác phòng chống ma tuy nói chung, quản lý người nghiện, người sử dụng trái phép chất ma túy luôn được đặt dưới sự lãnh đạo của cấp ủy, chính quyền địa phương, sự tham gia của cả hệ thống chính trị và toàn dân, trong đó lực lượng Công an giữ vai trò nòng cốt. 

Năm 2022, Công an tỉnh tham mưu Tỉnh ủy, UBND tỉnh ban hành văn bản chỉ đạo các sở, ban, ngành tham gia thực hiện Kế hoạch triển khai Luật Phòng chống ma túy năm 2021, Quy chế phối hợp xác định tình trạng nghiện ma túy, quy trình cai nghiện tự nguyện tại cộng đồng và gia đình…

Công an tỉnh chủ động hướng dẫn Công an các đơn vị, địa phương đổi mới, linh hoạt, sáng tạo trong công tác chỉ đạo, điều hành công tác quản lý người nghiện, người sử dụng trái phép chất ma túy ở khu dân cư.

Đặc biệt, từ điều kiện đặc thù của địa bàn và bám sát sự chỉ đạo của Bộ Công an, Công an tỉnh Nghệ An đã chủ động xây dụng và ban hành Đề án "Xây dựng xã biên giới sạch về ma túy", trong đó xác định mục tiêu "sạch về người nghiện" là một trong những yếu tố cốt lõi để hướng tới mục tiêu "làm sạch" ma túy tại 27 xã biên giới, lập nên "vành đai biên giới" không ma túy, vừa là "chốt chặn" đầu tiên làm "tường ngăn" ma túy thẩm lậu vào địa bàn, vừa  xây dựng "vùng xanh" biên giới an toàn, không có ma túy.

Chỉ sau 6 tháng thực hiện Đề án đến nay, Công an tỉnh Nghệ An đã cơ bản hoàn thành mục tiêu "làm sạch người nghiện" tại 26/27 xã biên giới, được Bộ Công an, cấp ủy, chính quyền và nhân dân trên địa bàn ghi nhận, đánh giá cao và tổ chức nhân rộng ra 21 huyện, thị xã, thành phố trong toàn tỉnh với 148 xã đăng ký xây dựng mô hình "xã sạch về ma túy", 8 huyện đăng ký xây dựng "huyện sạch về ma túy" trong năm 2023.

Trong quá trình thực hiện, lực lượng Công an tăng cường phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho cán bộ, nhân dân về công tác phòng chống ma túy gắn với đảm bảo an sinh xã hội qua đó nâng cao hiệu quả quản lý người nghiện, người sử dụng trái phép chất ma túy, hạn chế phát sinh người nghiện mới.

Bên cạnh đó, Công an tỉnh chỉ đạo triển khai xây dựng mô hình "Xã, phường, thị trấn sạch về ma túy" tại 21 huyện, thành, thị từ cấp xã đến từng thôn, bản. Đến nay đã có trên 500 thôn, xóm, bản và trên 100 xã tổ chức ra mắt và duy trì hiệu quả mô hình "Xã sạch về ma túy".

Gắn công tác phòng chống ma túy với công tác an sinh xã hội

Đặc biệt, xác định tệ nạn ma túy có nguyên nhân sâu xa từ vấn đề kinh tế - xã hội, Công an tỉnh đã chú trọng gắn công tác phòng chống ma túy với công tác an sinh xã hội tại các địa bàn có tình hình tệ nạn ma túy phức tạp.

Vì vậy, ngày 05/10/2022, các đơn vị đã ký Quy chế phối hợp số 02/QCPH-MTTQ-CA-BDT giữa Ủy ban Mặt trận Tổ quốc, Công an tỉnh, Ban Dân tộc tỉnh Nghệ An để phối hợp triển khai các giải pháp đảm bảo an ninh trật tự, phát triển kinh tế - xã hội tại địa bàn 27 xã biên giới.

Đồng thời Công an đơn vị, địa phương trong tỉnh kết nghĩa với 18 xã trọng điểm phức tạp về ma túy để tổ chức nhiều hoạt động hỗ trợ gia đình và cá nhân người nghiện vươn lên cai nghiện thành công, tái hòa nhập cộng đồng. Lực lượng Công an đã tham mưu cấp ủy, chính quyền các cấp tặng 4.542 ngôi nhà đại đoàn kết cho các gia đình có hoàn cảnh khó khăn tại khu vực biên giới, trong đó có nhiều hộ có con em đã cai nghiện thành công, có việc làm ổn định cuộc sống.

Cùng với việc phòng ngừa, lực lượng Công an tích cực đẩy mạnh triển khai đồng bộ, quyết liệt các biện pháp nghiệp vụ trong công tác quản lý người nghiện, người sử dụng ma túy. Ngay khi Luật Phòng chống ma túy năm 2021 có hiệu lực thi hành, Công an tỉnh chỉ đạo tiến hành rà soát tổng thể 100% số người nghiện, người sử dụng trái phép chất ma túy trên địa bàn đảm bảo đúng quy định pháp luật.

Theo đó, đối với số người nghiện ma túy, Công an các địa phương củng cố hồ sơ, tài liệu, ưu tiên tiến hành lập hồ sơ cai nghiện bắt buộc và đưa đi cơ sở cai nghiện để điều trị. Năm 2022, toàn tỉnh đã đưa 1.322 trường hợp cai nghiện bắt buộc (đạt 250% chỉ tiêu giao); vận động 363 người cai nghiện tự nguyện, lập hồ sơ tiến hành điều trị thay thế bằng Methadone cho 3.775 bệnh nhân tại 12 cơ sở điều trị đảm bảo kịp thời, đúng quy định pháp luật.

Riêng tại 27 xã biên giới, các ban, ngành chức năng đã lập hồ sơ cai nghiện cho 508/516 người nghiện. Đối với số vắng mặt tại địa bàn, Công an các đơn vị trao đổi với địa phương nơi người nghiện đến để cùng phối hợp quản lý.

Đối với người sử dụng trái phép chất ma túy, Công an các đơn vị, địa phương lập hồ sơ, phân công cán bộ theo dõi, quản lý theo quy định pháp luật đối với 1.512 người sử dụng trái phép chất ma túy.

Bên cạnh đó, Công an tỉnh triển khai quyết liệt các giải pháp đấu tranh bắt giữ tội phạm ma túy nhằm "chặn nguồn cung", triệt xóa các tụ điểm, điểm bán lẻ trên địa bàn.

Trong năm 2022, toàn tỉnh phát hiện bắt giữ 1.369 vụ, 1.868 đối tượng phạm tội về ma túy, thu giữ 53,27 kg heroin, 28,48 kg và gần 300.000 viên ma túy tổng hợp, 29,1 kg ma túy "đá", 02 kg ketamin, 2,2 kg cần sa, 35,1 kg thuốc phiện cùng nhiều vật chứng liên quan; triệt xóa 4 tụ điểm, 19 điểm, 179 điểm bán lẻ ma túy. Trong đó, với việc triển khai Đề án "Xây dựng xã biên giới sạch về ma túy", các lực lượng chức năng đã triệt xóa 01 tụ điểm, 3 điểm phức tạp và 28 điểm bán lẻ ma túy tại các xã biên giới, xây dựng thành công 26/27 xã biên giới sạch về ma túy. Đến nay, toàn tỉnh không còn tụ điểm phức tạp, chỉ còn 01 điểm phức tạp về ma túy đang được tiếp tục tập trung đấu tranh triệt xóa.

Với việc triển khai quyết liệt các giải pháp, trong năm 2022, tỉnh Nghệ An có thêm 35 xã đủ tiêu chuẩn "sạch về ma túy", 48 xã chuyển hóa từ địa bàn trọng điểm phức tạp thành không trọng điểm về ma túy. Đặc biệt, 26/27 xã biên giới đạt tiêu chuẩn "xã biên giới sạch về ma túy".

Từ thực tế triển khai, thời gian tới để nâng cao hiệu quả quản lý người nghiện, người sử dụng trái phép chất ma túy, Công an tỉnh Nghệ An đề xuất các bộ, ngành Trung ương tiếp tục nghiên cứu tham mưu Đảng, Nhà nước ban hành chính sách phù hợp hỗ trợ đồng bào sinh sống ở miền núi, vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn phát triển sản xuất ổn định đời sống, qua đó hạn chế nguyên nhân điều kiện phát sinh người nghiện mới và các đối tượng phạm tội về ma túy.

Hiện nay, việc quản lý người  nghiện, người sử dụng ma túy còn gặp nhiều khó khăn do các đối tượng nghiện, nghi nghiện thường xuyên di chuyển chỗ ở hoặc trốn khỏi địa bàn, do đó Bộ Công an cần chỉ đạo sớm triển khai sử dụng phần mềm quản lý người nghiện trên địa bàn cả nước để đáp ứng yêu cầu công tác hiện nay.

Hoàng Giang