Chính phủ nỗ lực ngăn chặn, kiềm chế tội phạm trong bối cảnh dịch bệnh

 Ủy ban Tư pháp tổ chức Phiên họp thường trực mở rộng để thẩm tra các báo cáo công tác của Chính phủ, Tòa án Nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao. Ảnh: quochoi.vn

Tình hình tội phạm được kiềm chế

Báo cáo công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật năm 2021 của Chính phủ gửi đến Phiên thường trực mở rộng của Ủy ban Tư pháp vào sáng 6/9 nêu rõ Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương tăng cường công tác nắm, dự báo tình hình, chủ động đề xuất và thực hiện các giải pháp khắc phục hậu quả do đại dịch COVID-19; tiếp tục coi trọng việc kết hợp giữa phòng ngừa xã hội, phòng ngừa nghiệp vụ và tấn công, trấn áp tội phạm; đảm bảo tuyệt đối an ninh, an toàn các sự kiện chính trị trọng đại của đất nước.

Từ 1/10/2020 đến 31/7/2021, lực lượng công an đã điều tra, khám phá 32.320 vụ phạm tội và vi phạm pháp luật về trật tự xã hội (đạt 86,57%), trong đó án rất nghiêm trọng đạt 95,38%, án đặc biệt nghiêm trọng đạt 91,9%, vượt chỉ tiêu Quốc hội giao.

Các lực lượng đã triệt xóa 1.385 băng nhóm tội phạm có tổ chức; bắt và vận động đầu thú 5.254 đối tượng truy nã, trong đó có 1.393 đối tượng nguy hiểm và đặc biệt nguy hiểm.

Về cơ bản, các vụ án rất nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng đều được khẩn trương điều tra làm rõ. Hầu hết các loại tội phạm đều giảm (giết người giảm 6,02%; mua bán người giảm 45%; cướp tài sản giảm 12,1%...)

Toàn quốc xảy ra 37.333 vụ phạm tội về trật tự xã hội (giảm 3,05%), làm chết 863 người (giảm 14,98%), bị thương 7.589 người (giảm 8,61%), thiệt hại tài sản trên 1.600 tỷ đồng (tăng 35,01%). Nhìn chung, tình hình tội phạm được kiềm chế nhưng còn diễn biến phức tạp.

Đáng lưu ý, số vụ phạm tội xâm hại trẻ em tăng 9,13%, trong đó hiếp dâm trẻ em tăng 14,59%, nhiều vụ tính chất nghiêm trọng.

Tội phạm lừa đảo gia tăng, xảy ra ở hầu hết các lĩnh vực, nhất là trên không gian mạng với các thủ đoạn mời gọi đầu tư tiền ảo, cổ phiếu theo hình thức đa cấp, chuyển tiền quốc tế, mua bán lan đột biến gen, đất nền các dự án…

Tội phạm giết người tuy giảm về số vụ nhưng xảy ra một số vụ hành vi gây án dã mãn, giết người do đối tượng sử dụng ma túy dẫn đến "ảo giác", hoặc có tiền sử bị bệnh tâm thần gây tâm lý lo lắng, bất an trong quần chúng nhân dân.

Xử lý nghiêm “bảo kê”, bao che cho hoạt động phạm tội

Liên quan đến công tác phòng, chống tội phạm, vi phạm pháp luật về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu, lực lượng công an đã phát hiện 7.092 vụ phạm tội về trật tự quản lý kinh tế (tăng 21,9%), 6.533 đối tượng (tăng 23,85%). Riêng tội phạm tham nhũng đã phát hiện 297 vụ (tăng 23,75%), 528 đối tượng (tăng 3,13%).

Điểm nổi bật là đã chỉ đạo tăng cường công tác nghiệp vụ, nhận diện các vi phạm, chọn đúng khâu đột phá để phát hiện, xử lý theo phương châm "xử lý một vụ, cảnh tỉnh cả vùng, cả lĩnh vực"; trong đó đã phát hiện, xử lý một số vụ án kinh tế, tham nhũng trong lĩnh vực y tế: vụ tại Bệnh viện Tim Hà Nội, Bệnh viện Bạch Mai, Sở Y tế Cần Thơ, Sơn La...; vụ án tại Sở Giáo dục và Đào tạo Thanh Hóa, Quảng Ninh... có tác dụng răn đe, lan tỏa, phòng ngừa chung trên cả lĩnh vực.

Qua công tác phòng ngừa, đấu tranh cho thấy tội phạm tham nhũng, kinh tế, buôn lậu diễn ra rất phức tạp, nhất là các vi phạm trong quản lý, sử dụng đất đai gây thất thoát lớn tài sản; các vi phạm trong hoạt động đấu thầu, đấu giá, xã hội hóa y tế và chỉ định thầu mua trang thiết bị y tế phòng, chống dịch COVID-19; hành vi sản xuất, buôn bán, tàng trữ, vận chuyển hàng cấm, trốn thuế, tiêu cực, tham nhũng "vặt" trong thực hiện các thủ tục hành chính.,, Cơ quan chức năng đã điều tra, xử lý nghiêm các đối tượng trong các cơ quan chức năng “bảo kê”, bao che cho hoạt động phạm tội kinh tế, buôn lậu.

Điểm đáng chú ý là tội phạm gây rối trật tự công cộng, chống người thi hành công vụ, trong đó có lực lượng công an tăng đột biến trong năm 2020. Nguyên nhân chủ yếu do các quy định về phòng, chống COVID-19, nhất là trong các khu vực thực hiện giãn cách xã hội khiến cho một bộ phận người dân có tâm lý chống đối...

Vì vậy, Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương thực hiện đồng bộ các giải pháp, trong đó chú trọng công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật để người dân hiểu đúng, hiểu rõ các quy định của pháp luật; qua đó đồng lòng ủng hộ cơ quan chức năng thực hiện nhiệm vụ phòng chống dịch COVID-19.

Kết quả, dù số vụ chống người thi hành công vụ, gây rối trật tự công cộng còn ở mức cao song đã từng bước được kéo giảm so với năm 2020 (số vụ chống người thi hành công vụ đã giảm hơn 9%, số vụ chống lực lượng công an giảm hơn 14%).

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Mai Thị Phương Hoa khẳng định, mặc dù đại dịch COVID-19 vẫn ảnh hưởng tiêu cực đến hầu hết các lĩnh vực của đời sống xã hội, nhưng Chính phủ đã có nhiều nỗ lực, cố gắng, vừa chỉ đạo phòng, chống dịch bệnh, vừa thực hiện công tác phòng ngừa vi phạm pháp luật và tội phạm, đảm bảo giữ vững an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội.

Các biện pháp phòng ngừa xã hội được triển khai đồng bộ, là một trong những nguyên nhân quan trọng nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước, tạo bước chuyển biến tích cực trong công tác phòng, chống vi phạm pháp luật và tội phạm.

Theo bà Mai Thị Phương Hoa, mặc dù về tổng thể chung, tình hình vi phạm pháp luật và tội phạm về trật tự xã hội giảm, tuy nhiên một số loại tội phạm nghiêm trọng gia tăng, như: hiếp dâm tăng 7,38%, trong đó hiếp dâm trẻ em tăng 14,59%; lừa đảo chiếm đoạt tài sản tăng 9,6%; gây rối trật tự công cộng tăng 24,77%... Tội phạm chống người thi hành công vụ tuy có giảm 9,38% nhưng diễn biến phức tạp, đặc biệt là hành vi chống lại lực lượng đang thi hành nhiệm vụ phòng, chống dịch và lực lượng Công an. Do đó, đề nghị Chính phủ cần có đánh giá cụ thể hơn nữa về nguyên nhân, điều kiện phát sinh tội phạm và có giải pháp đấu tranh hiệu quả thời gian tới.