Chú ý kiểm sát xét xử tội phạm ma túy sử dụng mạng xã hội, mạng 'ngầm'

Đồng thời việc thu giữ, bảo quản, khai thác sẽ cần phải có những công nghệ, thiết bị chuyên dụng và Kiểm sát viên cũng phải có trình độ kiến thức, hiểu biết về lĩnh vực này.

Đây là một trong những nội dung tại Hướng dẫn về công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát điều tra và kiểm sát xét xử sơ thẩm án ma túy năm 2022 do VKSND tối cao vừa ban hành.

Theo đó, nhiệm vụ trọng tâm được VKSND tối cao đề ra là: Tổ chức quán triệt, triển khai thực hiện có hiệu quả các Chỉ thị, Kết luận của Bộ Chính trị, Nghị quyết của Quốc hội, Kế hoạch và Chương trình của Chính phủ về công tác phòng, chống ma túy; Luật phòng, chống ma túy năm 2021; các Chỉ thị chuyên đề và Chỉ thị công tác của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao về những nội dung liên quan đến công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát điều tra và kiểm sát xét xử sơ thẩm các vụ án hình sự nói chung, trong lĩnh vực tội phạm và tệ nạn ma túy nói riêng.

Công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát điều tra, truy tố và xét xử tội phạm về ma túy phải được tiến hành kịp thời, nghiêm minh, đúng pháp luật. Tiếp tục tăng cường trách nhiệm công tố, gắn công tố với hoạt động điều tra và kiểm sát chặt chẽ các hoạt động tư pháp trong lĩnh vực liên quan đến tội phạm ma túy, thực hiện tốt hơn nữa nhiệm vụ chống oan, sai và để lọt tội phạm. 

Phấn đấu đạt và vượt các chỉ tiêu, nhiệm vụ trong Nghị quyết số 96/2019/QH14 ngày 27/11/2019 của Quốc hội về công tác tư pháp; các chỉ tiêu nghiệp vụ của ngành Kiểm sát nhân dân ban hành kèm theo Quyết định số 139/QĐ-VKSTC ngày 29/4/2020 của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao.

Viện kiểm sát các cấp tuân thủ đúng các quy định của Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân, Bộ luật Tố tụng hình sự, Bộ luật Hình sự, Thông tư liên tịch và các Quy chế nghiệp vụ của Ngành trong từng khâu công tác để xử lý các vụ án, vụ việc hình sự nói chung. 

Riêng trong lĩnh vực công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp liên quan đến tội phạm ma túy cần lưu ý một số điểm như: Thường xuyên giữ mối liên hệ chặt chẽ với Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra, các cơ quan, đơn vị trên địa bàn để nắm và quản lý đầy đủ nguồn tin về tội phạm ma túy, lưu ý quy định mới về thẩm quyền của Công an xã, phường, thị trấn, Đồn Công an có trách nhiệm tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm; các tố giác của bị can, bị cáo trong vụ án ma túy đang được thụ lý giải quyết ở giai đoạn điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án; quan tâm theo dõi nắm bắt các nguồn tin về tội phạm ma túy trên phương tiện thông tin đại chúng và mạng xã hội trên Internet; chú trọng các nguồn tin báo, tố giác về tội phạm ma túy do quần chúng Nhân dân cung cấp gửi đến Viện kiểm sát, phải tuân thủ tuyệt đối quy định về bảo mật để đảm bảo an toàn cho những người cung cấp thông tin.

Khi giải quyết vụ án ma túy lớn, liên tỉnh hoặc có yếu tố nước ngoài, Kiểm sát viên chú ý đến vấn đề mới xuất hiện là tội phạm sử dụng các nền tảng mạng xã hội, mạng ngầm (mạng tối, Deep web) để thỏa thuận giao dịch; dùng tiền kỹ thuật số (tiền điện tử) ẩn danh để thanh toán nên sẽ có tài liệu điện tử, chứng cứ điện tử, tiền kỹ thuật số,... việc thu giữ, bảo quản, khai thác sẽ cần phải có những công nghệ, thiết bị chuyên dụng và Kiểm sát viên cũng phải có trình độ kiến thức, hiểu biết về lĩnh vực này.

Đối với công tác phối hợp, khi được thông báo, Viện kiểm sát cấp dưới cần chủ động phối hợp với Viện kiểm sát cấp trên để giải quyết các vụ án do Viện kiểm sát cấp trên thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra theo quy định tại đoạn 3 Khoản 1 Điều 239 Bộ luật Tố tụng hình sự; giữ mối liên hệ chặt chẽ với Viện kiểm sát cấp trên xuyên suốt quá trình giải quyết vụ án.

Đối với các vụ án Viện kiểm sát cấp dưới hết thẩm quyền gia hạn thời hạn điều tra, thời hạn tạm giam bị can phải đề nghị Viện kiểm sát cấp trên quyết định gia hạn điều tra và gia hạn tạm giam. Viện kiểm sát cấp dưới phải có văn bản đề nghị (kèm theo hồ sơ vụ án) tại Viện kiểm sát cấp trên trước thời điểm hết hạn ít nhất là 10 ngày.

Bên cạnh đó, qua thực tiễn xử lý các vụ án, vụ việc có liên quan đến ma túy cho thấy Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) bộc lộ một số điểm chưa sát với thực tế hoặc còn có những cách hiểu khác nhau, trong khi cơ quan có thẩm quyền chưa có văn bản giải thích hoặc hướng dẫn thì Viện kiểm sát các cấp cần phối hợp chặt chẽ với các cơ quan tiến hành tố tụng cùng cấp, trao đổi để có đồng thuận hoặc thu hẹp sự khác biệt về nhận thức pháp luật giúp cho việc giải quyết vụ án, vụ việc được thuận lợi.

Ngoài ra, các Viện kiểm sát địa phương phối hợp triển khai thực hiện có hiệu quả Kế hoạch thực hiện chương trình phòng, chống tội phạm ma túy và Tháng hành động phòng, chống ma túy, Ngày Quốc tế phòng, chống ma túy (26/6) năm 2022 của Ban Chỉ đạo 138 ngành KSND. Tổng hợp số liệu, xây dựng báo cáo phân tích, đánh giá diễn biến tình hình tội phạm và tệ nạn về ma túy trên địa bàn, dự báo xu hướng thời gian tiếp theo...

Hoàng Giang