Dự phòng lây truyền HIV chu sinh

 Dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con cần được thực hiện với tất cả các sản phụ ngay từ lần khám thai đầu tiên, khi chưa rõ là có nhiễm HIV hay không. Ảnh internet

Lây nhiễm HIV từ mẹ sang con có thể ngăn ngừa được, rất nhiều bằng chứng đã cho thấy việc sử dụng thuốc điều trị HIV kết hợp với các chiến lược khác đã giúp giảm nguy cơ lây HIV từ mẹ sang con xuống dưới 1%. Các bà mẹ chuẩn bị mang thai, đang có thai nên đến các cơ sở y tế để được khám và xét nghiệm tầm soát. Cán bộ y tế sẽ hướng dẫn các biện pháp phòng ngừa và giảm lây truyền HIV từ mẹ sang con.

Lây truyền HIV từ mẹ sang con chủ yếu qua bánh nhau khi đang mang thai, qua máu và dịch âm đạo khi chuyển dạ sinh, qua sữa khi cho con bú. Khả năng người mẹ bị nhiễm HIV có thai có thể truyền HIV cho con là 20-30% (nếu không được áp dụng các biện pháp phòng ngừa). Phụ nữ bị nhiễm HIV nếu có thai sẽ bị biến chuyển thành bệnh AIDS nhanh hơn những người khác.

Để phòng ngừa lây truyền HIV từ mẹ sang con, phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ cần biết: Nguy cơ dễ bị lây nhiễm HIV để áp dụng các biện pháp phòng ngừa hiệu quả, thực hiện các hành vi an toàn; trước khi kết hôn, trước khi định có thai nên đi xét nghiệm HIV để được cán bộ y tế tư vấn; khi đã bị nhiễm HIV, tốt nhất không nên có thai; nếu đã có thai nên đi phá thai sớm.

Nếu vẫn quyết định sinh con, bà mẹ nên đến các cơ sở y tế để được tư vấn sâu hơn và xem xét khả năng sử dụng một số thuốc làm giảm nguy cơ lây truyền HIV từ mẹ sang con. Các cơ sở y tế chuyên sâu về phòng chống HIV/AIDS bao gồm: Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, Khoa sản Bệnh viện tỉnh, Khoa sản các Trung tâm Y tế.

Phụ nữ đã phát hiện nhiễm HIV và đã dùng thuốc điều trị HIV vẫn cần tiếp tục phác đồ trong giai đoạn chuyển dạ sinh con. Thai nhi hoàn toàn không thể tránh khỏi nguy cơ tiếp xúc với HIV trong máu, dịch tiết của mẹ trong quá trình sinh đẻ. Chính vì thế, việc tiếp tục dùng các loại thuốc chống HIV sẽ duy trì được tải lượng siêu vi trong cơ thể mẹ ở mức thấp nhất, giảm thiểu nguy cơ ngăn ngừa lây HIV từ mẹ sang con, đặc biệt là lúc gần sinh.

Người phụ nữ đã dùng thuốc điều trị HIV trong suốt thai kỳ thì khi chuyển dạ vẫn nên tiếp tục dùng thuốc điều trị HIV theo lịch. Đối với phụ nữ có tải lượng virus cao (hơn 1.000 bản sao virus /mL máu) hoặc tải lượng virus không xác định, khi đến gần thời điểm sinh nở sẽ được chỉ định thêm một loại thuốc ức chế HIV gọi là Zidovudine qua tiêm truyền tĩnh mạch. Zidovudine dễ dàng di chuyển từ mẹ sang thai nhi qua nhau thai, bảo vệ trẻ khỏi bất kỳ lây nhiễm HIV nào truyền từ mẹ sang con trong khi sinh. Sử dụng Zidovudine trong khi sinh được xem là có vai trò ngăn ngừa lây truyền HIV từ mẹ sang con, ngay cả ở những phụ nữ có tải lượng vi rút cao gần thời điểm sinh nở.

Việc sinh mổ theo lịch trình cũng có thể làm giảm nguy cơ lây HIV từ mẹ sang con ở những phụ nữ có tải lượng virus cao (hơn 1.000 bản sao virus/mL máu) hoặc tải lượng virus không xác định gần thời điểm chuyển dạ. Theo đó, sinh mổ với mục đích này sẽ được lên kế hoạch vào tuần thứ 38 của thai kỳ.