Heantos 4 - Bài thuốc hỗ trợ cắt cơn nghiện ma túy hiệu quả
Vào cuối những năm 80, đầu 90 của thế kỷ XX, trước tình hình phát triển nhanh chóng của tệ nạn ma túy ở nước ta, ông Trần Khuông Dẫn- một lương y có nghề thuốc gia truyền đã trăn trở sưu tầm, bào chế một bài thuốc dân gian giải độc ma túy với tên gọi ban đầu là Đại Dương TKD ở dạng lỏng (sau đổi tên thành thuốc giải độc thuốc phiện TKD) và được sử dụng để điều trị cai nghiện ma túy ở một số địa phương trong những năm 1989 - 1990.
Năm 1991, căn cứ vào kết luận đánh giá bước đầu của Hội đồng Khoa học, Bộ trưởng Bộ Y tế có quyết định cho phép dùng thuốc giải độc thuốc phiện TKD trong các cơ sở cai nghiện thuộc Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội quản lý và được chỉ đạo theo một quy trình thống nhất có theo dõi kết quả. Cuối năm 1995, nhóm cộng tác của lương y Trần Khuông Dẫn và Viện Hóa học (thuộc Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam hiện nay) đứng đầu là GS-TSKH Viện trưởng Trần Văn Sung đã hợp tác cùng nhau tiến hành tiếp tục quá trình nghiên cứu, cải tiến công thức và công nghệ bào chế thuốc giải độc thuốc phiện TKD và đổi tên chính thức thành bài thuốc Heantos.
Trong quá trình nghiên cứu và hoàn thiện bài thuốc, Viện Hóa học cùng nhóm lương y của ông Trần khuông Dẫn lần lượt cho ra đời ba loại thuốc Heantos1, Heantos 2, Heantos 3 và được Bộ Y tế cho phép thử nghiệm lâm sàng tại Bệnh viện Tâm thần T.Ư1 (Thường Tín, Hà Nội).
Song song với quá trình thử nghiệm, Viện tiếp tục nghiên cứu, cải tiến công nghệ chiết xuất thành cao. Đến năm 2006, thuốc Heantos 4 ra đời và chính thức được Bộ Y tế giao Bệnh viện Tâm thần T.Ư1 thực hiện đề tài "Nghiên cứu đánh giá hiệu lực và tính an toàn của thuốc Heantos 4 hỗ trợ điều trị cắt cơn nghiện ma túy nhóm Opiats".
Gần 400 trường hợp người nghiện ma túy đã tự nguyện đăng ký thử nghiệm lâm sàng qua ba giai đoạn tại 3 cơ sở cai nghiện ma túy là Bệnh viện Tâm thần tỉnh Bắc Ninh, Trung tâm Chữa bệnh- Giáo dục- Lao động xã hội số1(thuộc Sở Lao động - Thương binh và Xã hội Hà Nội) và Bệnh viện Tâm thần T.Ư1, theo phác đồ điều trị 7 ngày/người.
Theo PGS Trần Văn Cường- Giám đốc Bệnh viện Tâm thần TƯ1 đồng thời là Chủ nhiệm đề tài nghiên cứu, trong số người bệnh dùng Heantos 4 điều trị hỗ trợ cắt cơn nghiện thì có 31,7% cho kết quả tốt, 57,8% khá và 10,4% trung bình. Qua quá trình thử nghiệm trên hàng trăm bệnh nhân trong nước cũng như một số bệnh nhân nước ngoài trong đó có người đã nghiện hơn 10 năm cho thấy thuốc Heantos 4 giúp bệnh nhân cắt đứt cơn nghiện hoàn toàn sau 5 đến 7 ngày, thuốc dễ uống (dạng viên nang cứng 0,5g/ viên), số lần uống ít (2 lần một ngày và mỗi lần từ 5 đến 6 viên), nhẹ nhàng và êm dịu, không có tác dụng phụ đáng kể, giúp sức khỏe bệnh nhân trở lại bình thường nhanh chóng, người cai nghiện sớm hòa nhập với gia đình và xã hội.
Giáo sư Hoàng Bảo Châu, nguyên Viện trưởng Viện Y học cổ truyền Việt Nam có nhận xét các vị thuốc trong Heantos 4 có thể chia làm ba nhóm: nhóm các vị thuốc bổ, nhóm an thần định trí và nhóm điều trị triệu chứng. Ông đánh giá, Heantos 4 đã tuân thủ lý luận cơ bản của đông y (phù chính khu tà), hỗ trợ người nghiện vượt qua hội chứng cai bằng tác dụng hỗ trợ thể trạng chung, ngăn chặn sự phát sinh và phát triển của một số triệu chứng cai cơ bản và đặc biệt hỗ trợ người nghiện duy trì trạng thái tâm lý tích cực, quyết tâm theo đuổi việc điều trị cai nghiện để đoạn tuyệt với ma túy.
Cùng với quá trình nghiên cứu trong nước, thời gian 1997 - 1998, Chính phủ cho phép Trung tâm Khoa học tự nhiên và Công nghệ quốc gia (lúc đó) tiếp nhận Dự án "Hợp tác khoa học quốc tế phát triển bài thuốc hỗ trợ cai nghiện ma túy Heantos" do UNDP tài trợ và giao Viện Hóa học triển khai thực hiện.
Đồng thời trong quá trình nghiên cứu, thử nghiệm lâm sàng, Viện Hóa học đã kết hợp Viện Sinh hóa thực vật Halles (CHLB Đức) tiến hành nghiên cứu tách chiết được hơn 100 chất từ thuốc Heantos 4 và không phát hiện thấy chất nào có tính độc, cấm lưu hành trong thực phẩm theo tiêu chuẩn của Tổ chức Y tế thế giới WHO. Đồng thời, Trường đại học UBC ở Van-cu-vơ (Ca-na-đa) thực hiện nghiên cứu bài thuốc Heantos 4 đã xác định được sự hình thành và vận chuyển chất dopamin trong não động vật cho sử dụng thuốc Heantos 4. Điều đó có nghĩa là Heantos 4 còn có tác dụng điều trị một số bệnh tâm thần khác như Rối loạn lưỡng cực và còn có khả năng chống tái nghiện.
Thời gian qua đã có hàng chục người bệnh từ Mỹ, Italia, Thụy Sĩ, Ghana thông qua internet tự tìm đến Việt Nam xin được Viện Hóa học điều trị bằng bài thuốc Heantos 4. Thậm chí có những trường hợp đã từng điều trị bằng methadone ở nước họ không hiệu quả nhưng sang Việt Nam dùng Heantos 4 (từ 7 đến 10 ngày) đã cắt được cơn nghiện.
Hiện nay, tại Cộng hòa Liên bang Đức đã thành lập Công ty tư vấn Heantos để liên kết hợp tác với Công ty Cổ phần Heantos (Việt Nam) nhằm đưa thuốc hỗ trợ điều trị cắt cơn nghiện ma túy Heantos 4 vào sử dụng ở Đức và một số quốc gia trong khối cộng đồng chung châu Âu.
Trên cơ sở đánh giá, thẩm định thử nghiệm lâm sàng qua ba giai đoạn, cuối năm 2010, Hội đồng Đạo đức trong nghiên cứu y sinh học Bộ Y tế đã tổ chức nghiệm thu và kết luận: thuốc Heantos 4 sử dụng đơn giản, dễ uống, giúp người bệnh vượt qua cơn nghiện có hiệu quả, không có tác dụng phụ đáng lo ngạị. Với kết quả nghiệm thu trên đây, Bài thuốc Heantos 4 hỗ trợ điều trị cắt cơn nghiện ma túy nhóm Opiats đã được Cục Quản lý Dược- Bộ Y tế cho phép sản xuất, lưu hành trong các Trung tâm cai nghiện trên toàn quốc theo Quyết định số 324/QĐ-QLD ban hành ngày 20/12/2012.
Đồng thời, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam cũng đồng ý cho phép Viện Hóa học chuyển giao quyền sử dụng sáng chế thuốc Heantos 4 cho Công ty Cổ phần Heantos. Công ty cổ phần Heantos đã hợp tác với Công ty TNHH Dược phẩm Hà Thành để sản xuất và đưa thuốc hỗ trợ cai nghiện ma túy Heantos 4 ra thị trường, nhằm đáp ứng kịp thời nhu cầu cấp thiết của xã hội, góp phần tích cực vào chương trình phòng chống ma túy ở Việt Nam.
Thời gian qua, bài thuốc Heantos 4 đã được nhiều cơ sở cai nghiện thuộc ngành Lao động- Thương binh và Xã hội sử dụng và được đánh giá cao về hiệu quả cắt cơn nghiện ma túy. Đặc biệt, Trung tâm Giáo dục-Lao động xã hội Gia Minh- Hải Phòng đã sử dụng Heantos 4 cắt cơn cho người nghiện sử dụng ma túy tổng hợp (Amphetamine hoặc dạng đá) bước đầu có kết quả tốt.
Tại Trung tâm Chữa bệnh-Giáo dục- Lao động xã hội tỉnh Hòa Bình đã triển khai Đề án thí điểm sử dụng thuốc Heantos 4 để chống tái nghiện cũng đạt những kết quả khả quan, sau khi cắt cơn, tiếp tục dùng Heantos 4 với liều 4v/ngày trong 3 tháng. Sau 3 tháng thí điểm, chỉ có 3 người xét nghiệm nước tiểu Dương tính ( ) trong số 40 người (bằng 7,5%) tham gia chương trình chống tái nghiện bằng Heantos 4. Tỉnh Hòa Bình đang tiến hành nghiệm thu Đề tài để có kết luận mở rộng chương trình chống tái nghiện bằng thuốc Heantos 4 trong thời gian tới.
* Bài viết mang tính chất tham khảo về một trong những bài thuốc cắt cơn nghiện.