Khí trong 'bóng cười' có gây nghiện không?

Ảnh minh họa

BS Huỳnh Thanh Hiển, Trưởng khoa T3, Bệnh viện Tâm thần TP.HCM cho biết, khí cười (N2O) tên quốc tế là Dinitrogen monoxide hoặc Nitrous oxide. Chất này được sử dụng trong y học từ hơn 150 năm trước để gây mê toàn thân, nhưng do tác dụng yếu nên hiện nay ít được sử dụng đơn độc mà thường được sử dụng phối hợp với các thuốc gây mê khác. Do hiệu quả gây mê yếu và ngắn nên N2O được ưa chuộng trong nha khoa và sản khoa (sanh thường).

Các máy gây mê hiện nay vẫn có đường vào cho N2O và thường được trộn chung với O2 theo tỷ lệ 2:1. Cần có một lượng O2 pha chung để tránh bị ngạt thở, điều mà các khí cười đang có trên thị thường có thể không có nên người hít khí N2O có nguồn gốc phi y tế có thể bị ngạt.

Hiện nay, N2O vẫn có trong danh mục các thuốc thiết yếu của Tổ chức Y tế Thế giới. N2O gây vô cảm hoặc tê mê toàn thân nhưng không mất tri giác nên nó là chất gây mê yếu. Muốn gây mê hoàn toàn, người ta phải dùng N2O phối hợp với thuốc mê đường tĩnh mạch hoặc đường hô hấp.

N2O cũng từng được sử dụng trong một số trường hợp lo âu và trầm cảm cũng như làm giảm tình trạng kích động, mê sảng trên những bệnh nhân cai rượu. Ngày nay, với những tiến bộ trong y học, các dược phẩm dùng điều trị lo âu và trầm cảm có rất nhiều và rất hiệu quả nên N2O không còn sử dụng nữa.

N2O cũng được sử dụng trong sản khoa cho những trường hợp mà bà mẹ quá lo lắng hay sợ đau trong lúc sinh nở.

Sau khi hít 10-30 giây, N2O sẽ gây 1 hiệu ứng sảng khoái, vui vẻ và duy trì trong 2- 3 phút và làm giảm nhẹ sự tỉnh táo. Ghi nhận có sự thay đổi trên điện não đồ.

BS Hiền cho biết, khí cười được bán lậu trên thị trường dưới hình thức 1 bình xịt, người sử dụng sẽ bơm vào 1 bong bóng và thở ra hít vào trong cái bong bóng đó.

Nếu sử dụng thường xuyên (lạm dụng) thì có thể gây ra một số rối loạn như: Cảm giác châm chích ở đầu chi và đi đứng loạng choạng; Các rối loạn khí sắc; Rối loạn trí nhớ; Rối loạn giấc ngủ; Các rối loạn nhịp và hạ huyết áp…

Nếu sử dụng quá liều sẽ gây rối loạn vận động, suy giảm nhận thức, co giật (hiếm). Với liều sử dụng cao gây suy hô hấp cấp. Đặc biệt nếu tỷ lệ N2O/O2 cao hơn mức 2/1 nhiều lần sẽ dẫn đến tình trạng thiếu oxy não cấp; do N2O bị phân hủy khá nhanh trong cơ thể nên có nguy cơ tái sử dụng và tăng dung nạp cũng như gây lệ thuộc.

BS Huỳnh Thanh Hiển cho biết, hiện nay N2O không bị xem là ma túy vì hiện không bị luật pháp ngăn cấm, thậm chí vẫn còn đang được sử dụng trong y học. Tuy nhiên, tất cả các chất hóa học đều có thể gây nghiện và nếu sử dụng sai mục đích với một thời gian dài đều có thể gây tác hại đặc biệt là các tổn thương vĩnh viễn trên não bộ.

Keo con chó X66 là 1 ví dụ về 1 chất có nhân vòng benzene bị sử dụng sai mục đích và đã có một thời gian nhiều trẻ em hít loại keo này như là một chất gây sảng khoái.