Lao động di cư đối mặt với nhiều tệ nạn xã hội

Ảnh minh họa

Trong gần hai thập kỷ qua, cùng với sự đô thị hoá nhanh chóng việc di cư nội địa đã ngày càng phát triển ở Việt Nam. Người di cư thuộc nhóm đối tượng dễ bị bỏ ra ngoài lề, một cách chính thức và không chính thức, trong các hệ thống cung cấp bảo trợ và các dịch vụ cơ bản.

Theo Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), có tới 90% người lao động di cư không được tiếp cận với các dịch vụ an sinh xã hội và các chính sách công tại nơi đến. Thực tế này làm ảnh hưởng tiêu cực tới chất lượng cuộc sống và quyền của lao động di cư, đặc biệt là phụ nữ vì có hơn 80% người lao động di cư có đem theo con tới nơi đến và không có chính sách riêng biệt về y tế và giáo dục dành cho các nhóm con của người di cư.

Phần lớn người di cư lên thành phố theo mùa vụ, những lúc nông nhàn lên thành phố tranh thủ kiếm thêm thu nhập. Một bộ phận người di cư lên thành phố lâu năm, thậm chí cả gia đình cùng kéo nhau lên thành phố. Tuy nhiên do thiếu kiến thức, lại ngại khai báo chính quyền nơi đến cũng như nơi đi nên đại đa số người di cư không đăng ký tạm trú. Đây cũng chính là nguyên nhân gốc rễ khiến họ không được hưởng những quyền lợi cơ bản.

Điều kiện sống khó khăn, thiếu thốn, công việc bấp bênh, thiếu kiến thức xã hội và cơ hội tiếp cận với các dịch vụ đã khiến người lao động di cư trở thành nạn nhân của nạn buôn bán người, lừa đảo, chịu ảnh hưởng của các tệ nạn xã hội như ma túy, mại dâm, lây nhiễm HIV/AIDS... Không ít lao động di cư lên thành phố do thiếu kiến thức đã bị các đối tượng lôi kéo và “dính” vào các tệ nạn xã hội.

TP Hà Nội là một trong những địa phương có tỷ lệ cao người di cư từ các địa phương khác đến. Hiện thành phố cũng đang gặp rất nhiều khó khăn trong công tác quản lý người nghiện ma túy vì tỷ lệ người nghiện trong số người di cư đến cũng rất cao dẫn đến nhiều khó khăn, thách thức cho công tác quản lý người nghiện.

Chính vì vậy, hỗ trợ lao động di cư làm việc trong khu vực kinh tế phi chính thức thoát khỏi hoàn cảnh khó khăn, tránh trở thành tội phạm là vấn đề đáng được quan tâm trong công tác đảm bảo chính sách an sinh xã hội. Để tránh tình trạng thất nghiệp dẫn đến phạm tội ở bộ phận này, điều quan trọng là cần tạo sinh kế ổn định, môi trường sống lành mạnh để họ yên tâm làm việc. Bên cạnh đó, việc tuyên truyền chính sách, pháp luật phòng chống nguy cơ đối với cộng đồng lao động di cư nhằm nâng cao nhận thức cho đối tượng này là hết sức cần thiết.

Là một trong những tổ chức tiên phong đồng thành và hỗ trợ người di cư trong khu vực không chính thức trong suốt 10 năm qua, Viện Phát triển sức khoẻ cộng đồng Ánh sáng (LIGHT) đã triển khai nhiều chương trình, dự án can thiệp nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống của người di cư nói chung và phụ nữ di cư nói riêng.

Tiếp tục định hướng chiến lược của chương trình hỗ trợ người di cư, từ năm 2014, LIGHT khởi động thực hiện Dự án “STONES-Mô hình nhóm tự lực của người di cư bán hàng rong và đồng nát tại Hà Nội.”

Dự án được thiết kế nhằm giải quyết những thách thức trong việc hỗ trợ người di cư, đồng thời góp phần tăng khả năng và sự tiếp cận với các phúc lợi xã hội, dịch vụ y tế, quyền kinh tế, xã hội của phụ nữ và nam giới di cư làm việc trong khu vực phi chính thức ở Việt Nam.

Các hoạt động của Dự án bao gồm nâng cao nhận thức về giới, di cư, bảo trợ xã hội, tính tổn thương và có tiếng nói yêu cầu quyền lợi của nhóm bán hàng rong, đồng nát tại Hà Nội. Thiết lập được các trung tâm thông tin với sự tham gia và cam kết hỗ trợ cộng đồng của các chủ nhà trọ các đồng đẳng viên là người di cư, sự ủng hộ của các lãnh đạo địa phương. Vận hành trung tâm thông tin để hỗ trợ cung cấp ban đầu…

Dự án được triển khai từ tháng 7/2014 đến 12/2016 tập trung ở 2 phường Chương Dương (Hoàn Kiếm) và Trung Văn (Nam Từ Liêm), Hà Nội.

Huyền Linh