Lồng ghép bình đẳng giới trong xây dựng Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia

Theo đó, việc lồng ghép giới trong quá trình xây dựng dự án Luật nhằm bảo đảm các dự án Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia và đồ uống có cồn khác đáp ứng nguyên tắc cơ bản về bình đẳng giới trong việc xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật theo quy định tại Điều 20 Luật Bình đẳng giới. Thiết lập cơ chế bảo đảm bình đẳng giới thực chất trong trong phòng, chống tác hại của rượu, bia theo quy định tại Điều 17 Luật Bình đẳng giới. Khắc phục một số bất cập, tồn tại của hệ thống pháp luật và việc thực hiện bình đẳng giới trong phòng, chống tác hại của rượu, bia và đồ uống có cồn hiện nay, góp phần thúc đẩy tiến trình bảo đảm bình đẳng giới thực chất giữa nam và nữ trong lĩnh vực y tế.

Ảnh minh họa. Nguồn internet

Việt Nam thuộc nhóm quốc gia có tỷ lệ nam giới uống rượu, bia và ĐUCCK cao nhất thế giới và tỷ lệ này ở cả hai giới đang ngày càng gia tăng. Nếu như năm 2010 có 70% nam và 6% nữ giới  trên 15 tuổi có uống rượu, bia và ĐUCCK trong 30 ngày qua thì sau 5 năm, đến năm 2015 tỷ lệ này đã tăng lên tương ứng là 80,3% ở nam giới và 11,6% ở nữ giới. Xu hướng trẻ hóa tuổi sử dụng rượu, bia và ĐUCCK là một vấn đề nghiêm trọng cần được kiểm soát chặt chẽ do các hệ lụy về sức khỏe - xã hội liên quan đến giới trẻ. Tỷ lệ uống rượu, bia và ĐUCCK trong vị thành niên và thanh niên đã tăng gần 10% sau 5 năm (từ 51% năm 2003 lên 60% năm 2008); tỷ lệ uống ở nam vị thành niên và thanh niên là 79,9%  và đối với nữ là 36,5%, trong đó có 60,5% nam và 22% nữ cho biết đã từng say rượu/bia. Đặc biệt, tỷ lệ có uống rượu, bia và ĐUCCK trong độ tuổi pháp luật không cho phép (14-17 tuổi) rất cao với 47,5%, trong độ tuổi 18-21 là 67%. Theo điều tra sức khỏe học sinh năm 2013 có 43,8% học sinh từ lớp 8 đến lớp 12 đã uống cốc rượu/bia đầu tiên trước 14 tuổi và 22,5% đã uống đến mức say ít nhất 1 lần.

Sử dụng rượu, bia và ĐUCCK còn là một trong những nguyên nhân làm gia tăng bất bình đẳng giới và công bằng xã hội: Tình trạng người dân đặc biệt người dân ở các khu vực kém phát triển hơn uống ở mức có hại hiện nay là yếu tố nguy cơ có thể ảnh hưởng bất lợi đến sự phát triển bền vững của các cộng đồng, góp phần gia tăng khoảng cách giàu nghèo, bất công bằng xã hội.

Tác hại từ việc sử dụng rượu, bia của người lớn đối với trẻ em được ghi nhận phổ biến hơn ở các hộ gia đình ở nông thôn, thu nhập thấp và có người sử dụng nhiều rượu, bia. Phụ nữ và trẻ em, đồng bào dân tộc thiểu số đang là đối tượng gánh chịu tác hại từ việc sử dụng rượu, bia của người xung quanh, đặc biêt là người thân sử dụng nhiều rượu, bia trong gia đình. Đồng thời, hậu quả do sử dụng rượu, bia và ĐUCCK trong đồng bào dân tộc thiểu số cũng rất đáng báo động. Người dân tộc thiểu số chịu hậu quả lớn nhất từ người uống ở mức có hại là người thân trong gia đình cao gấp 3 đến 4 lần so với người Kinh.

Dự án Luật phòng, chống tác hại của rượu, bia và đồ uống có cồn khác quy định các biện pháp chăm sóc, hỗ trợ, bảo vệ trẻ em, phụ nữ là các đối tượng chịu ảnh hưởng nghiêm trọng nhất của sử dụng rượu, bia và các đối tượng khác bị ảnh hưởng khỏi tác hại của rượu, bia.

Cụ thể, theo Dự thảo, chính quyền địa phương có trách nhiệm tổ chức giám sát việc chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ em trong gia đình có người nghiện rượu, bia; có biện pháp phòng ngừa, hỗ trợ, can thiệp kịp thời đối với trẻ em có nguy cơ hoặc bị bạo lực, bóc lột, bỏ rơi do người nghiện rượu, bia gây ra, trong đó chú trọng đến trẻ em thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo, trẻ em dân tộc thiểu số, trẻ em đang sinh sống tại các xã biên giới, miền núi, hải đảo và các xã có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn.

Cơ sở y tế có trách nhiệm tư vấn cho phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ, phụ nữ có thai về tác hại của rượu, bia đối với trẻ em, bào thai, phụ nữ có thai và cho con bú.

Cơ sở khám bệnh, chữa bệnh, cơ sở bảo trợ xã hội, cơ sở hỗ trợ nạn nhân bạo lực gia đình, cơ sở tư vấn về phòng, chống bạo lực gia đình có trách nhiệm tư vấn cho nạn nhân của tác hại của rượu, bia sử dụng dịch vụ tại cơ sở…