Lồng ghép giới vào quy trình giải quyết vụ án buôn bán người tại Campuchia

Cảnh sát nữ tại Campuchia. Ảnh internet

Tại Campuchia, cũng giống như nhiều nước khác, công việc của cảnh sát thường được coi là công việc của nam giới và điều này đã tạo nên một nền văn hóa cảnh sát và môi trường làm việc dung thứ những định kiến, thái độ và hành vi kỳ thị giới.

Với 10% quân số, cảnh sát nữ thường được giao nhiệm vụ hành chính trong khi cảnh sách là nam giới đóng vai trò chủ động hơn trong việc điều tra vụ án. Kết quả là các kỹ năng điều tra của cán bộ nữ kém hơn, phụ nữ ít được đào tạo và ít có cơ hội đề bạt hơn.

Nhận thức được vai trò quan trọng của cảnh sát nữ đối với phòng, chống buôn bán người và các tội phạm liên quan đến giới, Bộ Nội vụ, Cục Phòng, chống buôn người và bảo vệ trẻ vị thành niên (DAHTJP) đã đề ra phương án để giải quyết các rào cản chính về giới và chuyển đổi văn hóa tổ chức trong lực lượng cảnh sát.

Năm 2015, với sự hỗ trợ của những người đi đầu trong phong trào bình đẳng giới cấp quốc gia, Bộ Nội vụ, Chương trình hợp tác châu Á-Australia phòng, chống mua bán người (AAPTIP) bắt đầu làm việc với cơ quan phòng, chống buôn bán người và bảo vệ trẻ vị thành niên tại Xiêm Riệp và Phnôm Pênh để xác định các rào cản chính về giới, các giải pháp khả thi và xây dựng Kế hoạch hành động về giới để giải quyết những vấn đề này.

Các Kế hoạch hành động về giới đã được xây dựng thông qua một loạt các cuộc thảo luận tại nơi làm việc với sự hỗ trợ kỹ thuật từ AAPTIP. AAPTIP đã mời và đồng tổ chức các hoạt động về giới với Nhóm Hành động Lồng ghép giới của DAHTJP để đảm bảo tính bền vững cũng như thúc đẩy quá trình học hỏi, tiếp thu không ngừng.

Kế hoạch hành động về giới bao gồm các hoạt động: Cam kết đào tạo thêm cho các nữ cảnh sát về kỹ năng điều tra; điều chỉnh bản đánh giá kết quả làm việc của cán bộ để bổ sung các câu hỏi liên quan đến việc các cán bộ đã thúc đẩy bình đẳng giới ở nơi làm việc; hỗ trợ đề bạt các cán bộ nữ; xây dựng các nhà vệ sinh trung tính; tiến hành công việc liên lạc với cộng đồng về các tội phạm liên quan đến giới. Đồng thời cam kết chuẩn bị đệ trình lên Tư lệnh cảnh sát để tăng cường thêm các cảnh sát nữ.

Kết quả, cơ quan phòng, chống mua bán người và bảo vệ trẻ vị thành niên của Xiêm Riệp đã có những tiến bộ tuyệt vời trong các cam kết hướng đến bình đẳng giới. Đến năm 2017, 80% kế hoạch hành động về giới được thực hiện. Cơ quan này tại Phnôm Pênh cũng đang triển khai kế hoạch hành động về giới vào năm thứ hai liên tiếp.

Hiện, tại Xiêm Riệp, cơ quan phòng, chống buôn bán người và bảo vệ trẻ vị thành niên đã cải tạo phòng vệ sinh của họ và chủ động tiến hành một số hoạt động vận động cộng đồng về phòng, chống buôn bán người và phòng, chống bạo lực trên cơ sở giới bao gồm các chương trình phát thanh và các chuyến thăm cộng đồng.

Tất cả các cán bộ nữ của cơ quan phòng, chống buôn bán người và bảo vệ trẻ vị thành niên Xiêm Riệp đều đào tạo về kỹ năng điều tra và cơ quan này cũng đã đề xuất yêu cầu bổ sung thêm cán bộ nữ. Tất cả các cán bộ nữ điều được tập huấn, huấn luyện để có cơ hội thực hiện đầy đủ các nhiệm vụ.

Cơ quan này cũng xây dựng một bản quy tắc ứng xử về giới tại nơi làm việc. Bộ Quy tắc này sau đó đã được sử dụng như một khuôn mẫu cho việc xây dựng một bản quy tắc ứng xử về giới cấp quốc gia.

Bộ Quy tắc ứng xử này liệt kê các hành vi mà toàn bộ lực lượng cảnh sát cần thực hiện: Khuyến khích và tạo cơ hội bình đẳng cho nữ cán bộ chiến sỹ để tăng cường năng lực, bổ nhiệm và thăng bậc; ưu tiên nhu cầu của nhóm dân số dễ bị tổn thương, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em là nạn nhân của buôn bán người; sử dụng ngôn ngữ phù hợp với giới tính và tuổi tác.

Qua  việc cơ quan phòng, chống buôn bán người và bảo vệ trẻ vị thành niên Xiêm Riệp xây dựng bộ quy tắc, một sáng kiến thay đổi ở cấp cơ quan có thể được thực hiện ở cấp quốc gia và tạo ra được sự thay đổi thực sự.

Hiện Bộ Quy tắc đã triển khai tới các đơn vị chuyên trách phòng, chống buôn bán người toàn quốc và được Tổng Thanh tra Cảnh sát phê duyệt và đã thiết lập cơ chế báo cáo, giải trình…

Bộ Quy tắc đã được in ấn dưới dạng áp phích và treo ở tất cả các đơn vị phòng, chống mua bán người trên toàn quốc, đưa ra thông điệp cho cán bộ chiến sỹ và nạn nhân rằng cảnh sát sẽ tác nghiệp một cách chuyên nghiệp và đáp ứng về giới.