Mỹ: Cảnh báo nguy cơ lạm dụng thuốc giảm đau dạng opiod
Các nhà nghiên cứu chỉ ra rằng, sự thay đổi rõ rệt về thói quen kê đơn opioid của các bác sĩ cho những chấn thương nhẹ như bong gân đã góp phần lớn gây ra đại dịch opioid hiện tại ở Mỹ.
 |
Một nghiên cứu mới của trường Đại học Pennsylvania cho thấy, lạm dụng kê đơn opioid dù chỉ một lượng nhỏ để điều trị các chấn thương nhẹ có thể làm tăng nguy cơ lạm dụng thuốc trong thời gian dài.
Theo đó, nghiên cứu cho thấy, so với bệnh nhân được kê đơn dưới 15 viên opioid, những bệnh nhân nhận được kê nhiều hơn 30 viên có nguy cơ tăng gấp đôi khả năng tiếp tục sử dụng opioid trong vòng 3-6 tháng.
Bác sĩ Delgado tại Đại học Pennsylvania cho biết: “Sự thay đổi đáng kể về việc kê đơn những loại thuốc có thể gây nghiện cho các chấn thương nhẹ khiến bệnh nhân tăng nguy cơ tiếp tục sử dụng thuốc và dễ gây nghiện. Điều quan trọng là chúng ta phải xác định và hiểu được nguyên nhân gốc rễ của vấn đề này”.
Sử dụng dữ liệu bồi thường bảo hiểm cá nhân từ hơn 53.000 bệnh nhân tới khám tại các phòng cấp cứu ở Mỹ vì bong gân từ năm 2011 đến 2012, các nhà nghiên cứu thấy rằng, 7% bệnh nhân được kê đơn thuốc giảm đau opioid.
Các thuốc opioid thuộc nhóm thuốc kê đơn và thường được các thầy thuốc chỉ định trong điều trị giảm đau do chấn thương hay do phẫu thuật và trong các bệnh lý mạn tính như ung thư… Ngoài ra, trong thành phần một số loại thuốc ho cũng có chứa thuốc opioid. Thuốc opioid có nhiều dạng. Một số là những hợp chất tự nhiên chiết xuất từ thuốc phiện (opium, morphin, codein). Những chất này được gọi là các opiat. Cũng có những opioid tổng hợp hoạt động theo cơ chế tương tự (hydrocodon, heroin, fentanyl, tramadol…). Những opioid hay được kê đơn gồm: codein, fentanyl, hydrocodon, hydromorphon, levorphanol, meperidin, methadon, morphin, oxycodon, propoxyphen.
Nhóm thuốc opioid mang lại hiệu quả cao trong điều trị giảm đau, tương đối an toàn khi sử dụng trong thời gian ngắn, dùng đúng liều lượng theo chỉ định của thầy thuốc. Tuy nhiên, việc sử dụng nhóm thuốc opioid trong một thời gian dài cần phải hết sức thận trọng. Khi sử dụng thuốc opioid, các tác dụng phụ có thể xảy ra gồm: chóng mặt nhẹ, ngủ gật, buồn ngủ, an thần và tư duy không sáng suốt. Những tác dụng phụ này khiến người dùng không an toàn khi lái xe hoặc vận hành máy. Các tác dụng phụ khác của opioid gồm táo bón, buồn nôn và nôn. Nếu thấy cực kỳ căng thẳng, người yếu lả, lạnh, da nhớp nháp hoặc khó thở thì nên đi khám cấp cứu.
Nguy cơ lớn hơn khiến cả bác sĩ điều trị và bệnh nhân đều lo lắng khi sử dụng nhóm thuốc opioid là: tăng liều theo thời gian, lệ thuộc thuốc và nghiện thuốc. Khi phải dùng opioid trong thời gian dài, liều điều trị ban đầu của thuốc sẽ dần mất tác dụng. Muốn đạt hiệu quả điều trị, cần phải tăng liều dùng thuốc opioid. Khi đó, cơ thể bệnh nhân dần thay đổi và dễ bị lệ thuộc vào thuốc. Khi ngưng sử dụng thuốc opioid, cơ thể sẽ xuất hiện các triệu chứng “cai thuốc” như run rẩy, nôn ói, tiêu chảy, mất ngủ, trầm cảm…
Đồng thời, thuốc opioid mang lại ảo giác khoái cảm cho người sử dụng. Khi lạm dụng thuốc opioid trong một thời gian dài sẽ đưa đến nguy cơ nghiện thuốc. Nghiện là một hội chứng tiên phát đặc trưng bởi cơn thèm thuốc và buộc phải sử dụng thuốc bất chấp hậu quả có hại lặp lại nhiều lần.
Theo số liệu của Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh của Mỹ (CDC), trong những năm gần đây, mỗi năm có khoảng 15.000 người Mỹ đã chết do sử dụng quá liều thuốc giảm đau, đặc biệt 31% trong số này dùng thuốc giảm đau để có được hiệu quả như ma túy.