Nga công bố kế hoạch phát triển vaccine HIV đột phá

Trưởng khoa dịch tễ của Trung tâm Gamaleya ở Moscow Vladimir Gushchin cho biết, một loại vaccine mới có khả năng kích hoạt phản ứng miễn dịch trên cơ thể người có thể sẵn sàng trong khoảng 2 năm tới.

Vaccine HIV này dựa trên công nghệ mRNA, ông Gushchin tiết lộ hôm 27/8. Khác với các loại vaccine truyền thống, vaccine mRNA hoạt động bằng cách truyền tải chỉ dẫn di truyền để các tế bào của cơ thể sản sinh ra các protein đặc hiệu và kích hoạt phản ứng miễn dịch, giúp cơ thể nhận diện và chống lại virus thật nếu gặp phải.

"Chúng tôi đang trong giai đoạn tạo ra những kháng nguyên đầu tiên có thể tạo phản ứng miễn dịch trung hòa rộng. Sự thành công của vaccine sẽ phụ thuộc vào việc kháng nguyên mà chúng tôi sử dụng có thể kích hoạt phản ứng bảo vệ chống lại tất cả các biến thể virus hay không", ông Gushchin nói.

Ngoài ra, ông cũng nhấn mạnh HIV là một loại virus có tính đa dạng cực cao, khiến nhiệm vụ này trở nên đặc biệt thách thức.

Trung tâm Gamaleya cũng là nơi phát triển Sputnik V, một trong những vaccine COVID-19 đầu tiên trên thế giới, được triển khai vào tháng 8/2020. Loại vaccine này cho thấy hiệu quả lên đến 97,8% mà không có tác dụng phụ nghiêm trọng và đã được phê duyệt tại gần 70 quốc gia.

Hồi đầu tháng, Gamaleya cũng công bố kế hoạch thử nghiệm vaccine ung thư ứng dụng trí tuệ nhân tạo trên người.

Nhà nghiên cứu bổ sung rằng trong khi công tác phát triển vaccine HIV đã được tiến hành trong nhiều năm, nền tảng mRNA mang lại lợi thế lớn nhờ kích thích phản ứng miễn dịch mạnh hơn đáng kể.

"Đây sẽ là một loại vaccine biến đổi gen, được tạo ra từ một cấu trúc ban đầu chỉ tồn tại trong máy tính", ông Gushchin giải thích. Ông nói thêm rằng viện hiện đang phát triển các kháng nguyên và thử nghiệm khả năng trung hòa trên phạm vi rộng nhất với các chủng HIV.

Ở giai đoạn 2, ông cho biết, các kháng nguyên tiềm năng nhất sẽ được thử nghiệm trên các mô hình động vật phức tạp. Toàn bộ quá trình phát triển dự kiến sẽ mất khoảng 2 năm.

Theo báo cáo UNAIDS Global AIDS Update 2025, số ca nhiễm HIV mới trên toàn cầu đã giảm 40% kể từ năm 2010, với 1,3 triệu ca mới được ghi nhận trong năm 2024. Số ca tử vong liên quan đến AIDS giảm 56% trong cùng giai đoạn, nhờ khả năng tiếp cận xét nghiệm và điều trị được cải thiện.

Tính đến cuối năm 2024, 77% trong số 40,8 triệu người sống chung với HIV đang được điều trị kháng virus, và 73% có tải lượng virus được kiểm soát.

Nếu thành công, vaccine HIV của Nga có thể trở thành bước ngoặt lịch sử trong y học, mang lại hy vọng mới cho hàng chục triệu người trên toàn thế giới.

Thúy Vân (Theo Rueters)