Ngăn trừ tai họa thảm khốc từ lái xe nghiện ma túy, rượu - bia

Không kiểm tra tràn lan, hiện các chuyên đề của Phòng CSGT được xây dựng trên cơ sở hướng đến giải quyết những mối nguy cơ hiện hữu, cũng như lâu dài đối với TTATGT Thủ đô. Những chuyên đề hiện đang phát huy hiệu quả có thể kể đến như: “Tổng kiểm tra, kiểm soát xe tải, nồng độ cồn, ma túy”...

 Tăng cường kiểm tra lái xe và phương tiện nhằm đảm bảo ATGT

Những vụ tai nạn thảm khốc

Còn nhớ thời điểm trước Tết Nguyên đán Kỷ Hợi 2019, tại một số tỉnh, thành phố trên cả nước đã liên tiếp xảy ra nhiều vụ TNGT liên quan đến xe tải, xe khách. Vụ TNGT tại Long An xảy ra vào chiều 2-1 giữa xe container với hàng chục xe máy khiến người dân cả nước bức xúc. Thời điểm xảy ra vụ tai nạn, cả trăm người dân tham gia giao thông đang dừng chờ đèn đỏ ở ngã tư trên Quốc lộ 1A. Không ai có thể nghĩ rằng, việc dừng đèn đỏ, chấp hành Luật Giao thông để phòng ngừa tai nạn lại khiến họ phải thiệt mạng và thương tích nặng nề.

Chiếc xe container do lái xe Phạm Thành Hiếu (32 tuổi, quê Long An) điều khiển đã lao thẳng vào hàng chục người và xe máy đang dừng chờ đèn đỏ ở phía trước. Đáng nói, khi gây tai nạn, lái xe còn không dừng xe mà tiếp tục lao đi vài trăm mét mới dừng lại. Hiện trường vụ tai nạn khiến những ai chứng kiến cho đến nay vẫn chưa nguôi nỗi ám ảnh, bởi cảnh tượng hàng chục người nằm la liệt dưới mặt đường, trong đó có 3 người thiệt mạng tại chỗ, 1 người tử vong khi đang được đưa đi cấp cứu... Nhiều xe máy bị gãy đôi, vỡ vụn nằm chồng lên nhau... Điều kinh hoàng sau vụ tai nạn là cơ quan chức năng đã xác định, lái xe container gây tai nạn điều khiển xe trong tình trạng “phê” ma túy đá.

Trong khi dư âm của vụ tai nạn này chưa kịp lắng xuống thì chưa đến 20 ngày sau, tại Hải Dương, một chiếc xe tải đã đâm vào đoàn người vừa đi viếng nghĩa trang liệt sĩ về. Hậu quả, 8 người thiệt mạng tại chỗ, nhiều người bị thương… Ngay sau đó, kết quả kiểm tra ma túy đối với lái xe tải này cũng được xác định dương tính với ma túy. Gần nhất, vụ TNGT giữa xe khách với đoàn người đưa tang ở Vĩnh Phúc đã khiến 7 người thiệt mạng và 3 người bị thương… Tại thời điểm trước khi xảy ra vụ tai nạn, chiếc xe khách lao đi với tốc độ khá cao. Kết quả điều tra của cơ quan chức năng cho thấy, lái xe khách gây tai nạn nghiện ma túy.

“Điểm danh” nhanh các vụ TNGT nêu trên để thấy rằng, dù tình trạng lái xe nhất là lái xe đường dài, lái xe container uống rượu bia, nghiện ma túy đã được cảnh báo từ khá lâu, song chỉ khi những vụ TNGT thảm khốc liên tiếp xảy ra, thì người dân và các cơ quan chức năng mới giật mình, tăng cường xử lý, giải quyết. Một kế hoạch tổng thể về tổng rà soát, kiểm tra đối với tất cả những lái xe tải, xe khách từ 8 chỗ ngồi trở lên đã được lãnh đạo các cấp có liên quan và Cục CSGT nhanh chóng xây dựng, triển khai. Cùng với lực lượng CSGT toàn quốc, Phòng CSGT - CATP Hà Nội được xem là đơn vị chủ công, đi đầu, tạo đà cho những kết quả chung trong việc kéo giảm tai nạn, ùn tắc giao thông, nhất là những vụ TNGT đặc biệt nghiêm trọng bắt nguồn từ nguyên nhân lái xe sử dụng bia, rượu, ma túy.

 CSGT phối hợp với các đơn vị chức năng kiểm tra nồng độ cồn và ma túy của lái xe

Chủ động phòng ngừa, xử lý nghiêm lái xe vi phạm

Trung tá Vũ Văn Hoài, Đội trưởng Đội Tuyên truyền, điều tra xử lý TNGT, Phòng CSGT - CATP Hà Nội cho biết: “Thống kê trong vòng 2 năm trở lại đây, TNGT đặc biệt nghiêm trọng xảy ra trên địa bàn thành phố Hà Nội rất ít. Mặc dù vậy, với vị trí là trung tâm nơi hoạt động giao lưu, giao thông ngày càng phát triển thì những nguy cơ xảy ra tai nạn đối với xe khách, xe tải lúc nào cũng thường trực”.

“Phòng CSGT - CATP Hà Nội luôn chủ động xây dựng các kế hoạch, kiểm tra, phòng ngừa tai nạn mà nguyên nhân xuất phát từ rượu, bia và ma túy. Sự chủ động này được cụ thể hóa bằng những kế hoạch cụ thể, cộng với với thái độ xử lý kiên quyết, không có “vùng cấm”. Thậm chí, có thời gian, Phòng CSGT - CATP đã thành lập các tổ công tác “lập chốt” gần các quán bia, nhà hàng... để kiểm tra, xử lý nghiêm các lái xe quá nồng độ cồn cho phép. Cũng chính CSGT - CATP Hà Nội là đơn vị đầu tiên ra quyết định xử phạt hơn 20 triệu đồng, kèm theo hình phạt bổ sung tước Giấy phép lái xe đối với một lái xe vi phạm nồng độ cồn, một mức phạt được xem như cao nhất trong khung hình phạt liên quan đến lái xe sử dụng rượu, bia, ma túy…” - Trung tá Vũ Văn Hoài khẳng định.
 
Dù luôn trong trạng thái chủ động, kiểm tra thường xuyên song khi những vụ TNGT đặc biệt nghiêm trọng xảy ra trên địa bàn cả nước  bắt nguồn từ lái xe nghiện ma túy, nồng độ cồn quá quy định, Phòng CSGT - CATP Hà Nội đã triển khai các Kế hoạch số 237, Kế hoạch số 91, tăng cường lực lượng tuần tra kiểm soát cơ động, tập trrung kiểm tra xử lý xe khách, xe tải vi phạm; trong đó có lái xe nghiện ma túy, sử dụng bia, rượu quá nồng độ cồn cho phép. Các đơn vị trong CATP Hà Nội đặc biệt là Phòng CSGT đã tập trung khảo sát, nắm tình hình địa bàn phức tạp về TTATGT, các tuyến, khung thời gian xe khách, xe tải hoạt động nhiều, tình trạng vi phạm diễn ra phổ biến, đồng thời xác định các điểm, bãi hạ tải để thuận lợi cho quá trình phát hiện, xử lý vi phạm.

Để hoạt động kiểm tra, xử lý đạt hiệu quả, Phòng CSGT - CATP đã yêu cầu các đội CSGT trực thuộc chủ động phối hợp với Công an các quận, huyện, thị xã thống kê, lập danh sách và tổ chức làm việc với các doanh nghiệp vận tải trên địa bàn quản lý để nắm số lượng xe, đồng thời yêu cầu ký cam kết không vi phạm. Việc tuyên truyền cũng được đẩy mạnh trên các cơ quan thông tấn báo chí với nhiều hình thức đa dạng...

Đánh giá về những vi phạm của lái xe khách cũng như công tác tuần tra, xử lý vi phạm, Đại úy Trần Quang Chinh, Đội phó Đội CSGT số 6, Phòng CSGT - CATP Hà Nội trăn trở: “Địa bàn các quận Cầu Giấy, Bắc Từ Liêm và Nam Từ Liêm mỗi ngày tập trung cả nghìn lượt phương tiện xe khách, xe tải hoạt động. Để đảm bảo TTATGT, đơn vị đã thực hiện nghiêm túc phương án tuần tra kiểm soát khép kín thời gian, địa bàn theo đúng chức năng, quy định”. Không chỉ có Đội CSGT số 6, các đơn vị mũi nhọn khác như Đội CSGT số 9, 11, 14... cũng triển khai hiệu quả công tác tuần tra xử lý vi phạm. Hỗ trợ cho các đội quản lý địa bàn còn có sự vào cuộc của Đội Tuần tra dẫn đoàn với 1 tổ công tác đặc biệt, mỗi ngày tuần tra trên các tuyến địa bàn cụ thể do chỉ huy đội trực tiếp chỉ đạo. Đáng nói, trước khi triển khai thực hiện kế hoạch, Phòng CSGT đã tổ chức ký cam kết đối với CBCS và chỉ huy đơn vị chịu trách nhiệm trước đồng chí Trưởng phòng về việc chấp hành quy trình, quy định và phòng ngừa sai phạm, tiêu cực.
 
Thượng tá Phạm Văn Hậu, Phó trưởng Phòng CSGT, CATP Hà Nội cho biết: “Kế hoạch số 237 về tổng kiểm tra, kiểm soát và xử lý vi phạm xe tải, xe khách từ 8 chỗ ngồi trở lên trong thời gian qua đã đạt được những kết quả hết sức quan trọng. Trong thời gian thực hiện, lực lượng CSGT đã xử lý gần 4.000 trường hợp xe tải, xe khách vi phạm theo nội dung kế hoạch. Lực lượng CSGT cũng tạm giữ 98 phương tiện, 3.649 bộ giấy tờ, trong đó xe tải trên 10 tấn là 604 trường hợp; xe tải dưới 10 tấn là 1.677 trường hợp; xe khách cố định là 1.405 trường hợp, xe hợp đồng 328 trường hợp... Riêng tổ công tác chuyên đề Đội Tuần tra dẫn đoàn đã xử lý 200 trường hợp, tạm giữ 2 phương tiện, 198 bộ giấy tờ”.

Cũng theo chỉ huy Phòng CSGT - CATP Hà Nội, đối với những lỗi lái xe vi phạm nồng độ cồn, ma túy, chỉ trong 6 tháng cuối năm 2018 và 3 tháng đầu năm 2019, Phòng CSGT đã phát hiện, xử lý gần 700 trường hợp vi phạm nồng độ cồn, tạm giữ hơn 454 phương tiện. Trong thời gian thực hiện kế hoạch, TNGT trên địa bàn thành phố đã được kiềm chế, giảm cả 3 tiêu chí so với thời gian cùng kỳ (cụ thể: giảm 58 vụ, giảm 53 người chết và 54 người bị thương). Riêng đối với việc kiểm tra, xử lý lái xe nghiện ma túy, có 2 trường hợp bị CSGT Hà Nội phát hiện và đây là con số thấp nhất so với các đơn vị khác trên cả nước. Nhưng ngược lại, nó thể hiện sự quản lý chặt chẽ của các cơ quan chức năng và CSGT, không để có “đất” sống cho lái xe nghiện ma túy hoạt động ở địa bàn Thủ đô.

Thời điểm triển khai kế hoạch trong những tháng trước, trong và sau Tết Nguyên đán Kỷ Hợi 2019 nên đã có tác dụng lớn đối với kết quả chung đảm bảo TTATGT, giúp các lái xe tải, xe khách “biết sợ” mà không dám vi phạm, kéo giảm TNGT cũng như ùn tắc giao thông trên địa bàn Thủ đô.

Thống kê, trong thời gian vừa qua, địa bàn thành phố xảy ra 309 vụ TNGT, làm 134 người chết, 206 người bị thương. So với thời gian liền kề giảm 68 vụ, giảm 25 người chết và 65 người bị thương. Đây là chuyển biến khá ấn tượng, giảm mạnh số người chết và bị thương vì TNGT sau nhiều năm mà Phòng CSGT - CATP Hà Nội đạt được.

 Đo nồng độ cồn của lái xe

Trung tá Nguyễn Mạnh Hùng (Phó trưởng Phòng CSGT, CATP Hà Nội): Còn khó khăn, vướng mắc khi xử lý vi phạm

“Lưu lượng người và phương tiện tham gia giao thông ngày càng tăng cao, đặc biệt trong các khung giờ cao điểm trên các tuyến giao thông trọng điểm, trục chính, vành đai, tiềm ẩn nguy cơ dẫn đến ùn tắc và TNGT. Lực lượng CSGT phải phối hợp với các đơn vị chức năng tập trung làm nhiệm vụ chỉ huy, điều tiết, phân luồng giao thông, do đó việc dừng, kiểm tra các phương tiện xe tải, đặc biệt là xe có trọng tải, kích thước lớn trên tuyến đường này trong thời điểm mật độ phương tiện giao thông cao rất khó khăn, gây nguy cơ ùn tắc.
 
Quá trình kiểm tra, phát hiện các xe tải, xe bồn trộn bê tông, xe chở xăng, dầu vi phạm chở quá tải, việc yêu cầu lái xe hạ tải, san tải là khó khăn vì không có phương tiện chuyên dụng. Nhiều tuyến, đặc biệt là các tuyến quốc lộ thường không có vị trí thuận tiện để đặt cân trọng tải. Bên cạnh đó, nhiều tuyến đường không được tổ chức cắm biển báo hạn chế tải trọng xe, không đủ căn cứ pháp lý để lực lượng chức năng kiểm tra, xử lý vi phạm.

Xe tải hoạt động trên các tuyến Quốc lộ hoặc trong buối tối, ban đêm thường đi với vận tốc rất cao, việc dừng xe khá khó khăn và nguy hiểm đối với lực lượng làm nhiệm vụ. Ngoài ra, một số lái xe chất chấp quy định của pháp luật, có những hình thức chống đối khác nhau, cố tình tăng ga bỏ chạy, lạng lách, gây khó khăn cho người thực thi nhiệm vụ. Hiện công tác kiểm tra, kiểm soát vận tải, trọng tải ở các kho - cảng, bến bãi còn chưa hiệu quả”.

Trung tá Lê Văn Tiến (Đội trưởng Đội CSGT số 14, Phòng CSGT - CATP Hà Nội): Lắm thủ đoạn chống đối lực lượng kiểm tra hoặc lách luật

“Các doanh nghiệp kinh doanh vận tải hành khách, lái xe vì chạy theo lợi nhuận nên thường cố tình vi phạm, mặc dù lực lượng CSGT đã kiểm tra nhiều lần, thậm chí tước GPLX. Các doanh nghiệp vận tải, lái xe thường thông tin, móc nối với  “xe ôm, cò mồi”... theo dõi, tìm hiểu vị trí, tuyến tuần tra kiểm soát của CSGT để thông báo cho các xe khách nhằm thay đổi lộ trình, trốn tránh sự phát hiện, kiểm tra của CSGT.

Công tác xử lý các xe khách trá hình xe hợp đồng để chạy tuyến cố định còn gặp nhiều khó khăn; chỉ tập trung vào các hành vi vi phạm như dừng, đỗ, đón trả khách không đúng nơi quy định. Nhiều hành khách ngồi trên những chiếc xe này vì nhiều lý do khác nhau, nên thường không hợp tác, giúp đỡ CSGT xử lý vi phạm.

Cùng với đó, nhiều doanh nghiệp vận tải hành khách lách luật bằng cách thay vì bán vé, lại cho những nhà xe cấp cho hành khách phiếu thu, hoặc phiếu theo dạng “Voucher” du lịch, có đầy đủ hợp đồng và danh sách hành khách, nên việc kiểm tra, xử lý của CSGT gặp nhiều khó khăn. Các văn phòng đại diện của những nhà xe này đều có giấy phép hoạt động do Sở Kế hoạch và Đầu tư cấp, Giấy phép kinh doanh vận tải do Sở GTVT cấp. Một số văn phòng đại diện tại các vị trí không có biển cấm dừng, đỗ hoặc trong các ngõ, khu đô thị. Xe khách của những văn phòng này thường “lấy cớ” đến văn phòng đại diện để lấy tài liệu, giao dịch, lịch trình, hợp đồng..., đã lợi dụng việc dừng, đỗ để đón, trả khách. Khi bị lực lượng chức năng kiểm tra thì lấy lý do khác nhau để gây khó khăn cho việc kiểm tra, xử lý của CSGT”.