Sở Y tế Hải Phòng thông tin chính thức vụ nhóm cộng đồng lấy mẫu máu xét nghiệm HIV

Liên quan đến sự việc nhóm "Bông hồng đen" lấy hàng trăm mẫu máu của học sinh trên địa bàn quận Đồ Sơn, ngày 21/8, UBND TP. Hải Phòng có Công văn hỏa tốc gửi Sở Y tế và UBND quận Đồ Sơn về việc kiểm tra, xử lý nội dung báo chí phản ánh về hoạt động nhóm "Bông hồng đen". 

Theo đó, Phó Chủ tịch UBND thành phố Lê Khắc Nam giao UBND quận Đồ Sơn chủ trì, phối hợp cùng Sở Y tế và các đơn vị liên quan khẩn trương kiểm tra, làm rõ nội dung báo chí phản ánh về vấn đề trên, có biện pháp xử lý nghiêm vi phạm (nếu có), báo cáo UBND thành phố kết quả thực hiện trong tháng 8.

Thông tin được Sở Y tế Hải Phòng phát đi vào chiều tối cùng ngày nêu rõ: Sau khi nhận được thông tin liên quan đến hoạt động xét nghiệm HIV tại cộng đồng của nhóm "Bông hồng đen - Cầu vồng đen" tại quận Đồ Sơn, Sở Y tế đã phối hợp cùng các cơ quan, địa phương liên quan tiến hành rà soát sự việc làm rõ.

Cụ thể, ngày 19/8, Sở Y tế đã cử Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) TP. Hải Phòng làm việc cùng Trung tâm Hỗ trợ Sáng kiến Phát triển Cộng đồng (SCDI). Ngay khi có kết quả làm việc ban đầu, Sở Y tế có báo cáo nhanh gửi UBND TP. Hải Phòng và Cục Phòng, chống HIV/AIDS (Bộ Y tế); đồng thời ban hành Công văn về việc tăng cường quản lý, chấn chỉnh các hoạt động tư vấn xét nghiệm HIV.

Quá trình làm việc xác định, Trung tâm SCDI do Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam thành lập năm 2010 và tổ chức này triển khai Dự án "Bảo vệ tương lai - Tăng cường các can thiệp mới dựa vào cộng đồng nhằm kiểm soát lây nhiễm HIV trong nhóm thanh niên sử dụng ma túy tại Việt Nam" theo Quyết định số 1379/QĐ-LHHVN ngày 16/12/2020 của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam về việc phê duyệt việc tiếp nhận nguồn vốn viện trợ phi Chính phủ nước ngoài để thực hiện dự án của SCDI.

Trung tâm này hợp tác với 6 nhóm cộng đồng, trong đó có nhóm "Bông hồng đen - Cầu vồng đen" để triển khai hoạt động dự án trong nhóm người trẻ sử dụng ma túy ở độ tuổi từ 16 đến 24 (triển khai từ tháng 1 đến tháng 12/2023). Nhóm này thực hiện truyền thông phòng, chống HIV/AIDS, tư vấn và xét nghiệm sàng lọc HIV tại cộng đồng. Kinh phí triển khai hoạt động được lấy từ nguồn Dự án "Bảo vệ tương lai - Tăng cường các can thiệp mới dựa vào cộng đồng nhằm kiểm soát lây nhiễm HIV trong nhóm thanh niên sử dụng ma túy tại Việt Nam".

Thông cáo báo chí của Sở Y tế Hải Phòng nêu rõ: "Việc các em học sinh tự nguyện đến nhóm "Bông hồng đen - Cầu vồng đen" nghe tư vấn về phòng, chống HIV, làm xét nghiệm sàng lọc HIV trong cộng đồng là hoạt động tốt, giúp cho học sinh biết được tình trạng HIV của mình để có thể chủ động phòng tránh hay điều trị kịp thời góp phần thực hiện mục tiêu Chiến lược quốc gia chấm dứt dịch AIDS vào năm 2030".

Quá trình thực hiện, nhóm dùng xét nghiệm sàng lọc HIV bằng bộ test nhanh (không phải lấy máu xét nghiệm HIV bằng kim tiêm tại các cơ sở y tế), bộ test nhanh này chỉ sử dụng một lần duy nhất, không có nguy cơ lây nhiễm. Cụ thể, việc lấy máu xét nghiệm bằng bộ test nhanh dùng đầu kim rất nhỏ, bấm vào đầu ngón tay người làm xét nghiệm để xét nghiệm. Không có văn bản quy định đối tượng không được lấy máu xét nghiệm sàng lọc HIV tại cộng đồng, vì vậy nhóm "Bông hồng đen - Cầu vồng đen" hay các nhóm cộng đồng khác hoàn toàn có thể thực hiện được…

Cũng theo Sở Y tế Hải Phòng, theo nội dung biên bản làm việc giữa CDC Hải Phòng và Trung tâm Hỗ trợ Sáng kiến Phát triển cộng đồng xác định: Từ ngày 01/01/2023 - 18/8/2023, nhóm "Bông hồng đen - Cầu vồng đen" đã tư vấn xét nghiệm sàng lọc HIV cho 204 người, kết quả: 204/204 mẫu không phản ứng; tuy nhiên trong quá trình triển khai dự án, SCDI và nhóm chưa báo cáo với các cơ quan chức năng.

Theo thông tin từ UBND quận Đồ Sơn, tại buổi làm việc với cơ quan chức năng, đại diện nhóm là bà Đ.T.U chưa xuất trình được giấy tờ pháp lý liên quan đến hoạt động nói trên. Nhóm của bà U có ký thỏa thuận hợp tác với Trung tâm SCDI để thực hiện Dự án "Bảo vệ tương lai, tăng cường các can thiệp mới dựa vào cộng đồng nhằm kiểm soát lây nhiễm HIV trong nhóm thanh niên sử dụng ma túy tại Việt Nam" độ tuổi 16-24 tuổi.

Đến sáng ngày 18/8, nhóm này thực hiện truyền thông, tư vấn, test nhanh HIV bằng hình thức lấy dịch miệng và lấy máu ngón tay. Nhóm đã thực hiện test nhanh lấy dịch miệng cho 1 cháu nữ và 2 cháu nam, test nhanh lấy máu ngón tay cho 1 cháu nữ với tổng 4 người. Qua xác minh, có 3 cháu là học sinh lớp 8 trên địa bàn, còn 1 học sinh chưa xác định được thông tin cá nhân.

Mỗi cháu đến tham gia test sẽ được hỗ trợ chi phí đi lại 100 nghìn đồng do SCDI chi trả. Trong khi đó, nhóm của bà U không thông báo với chính quyền địa phương về việc thực hiện dự án, đồng thời bà U thừa nhận sai sót trong việc chưa xác định độ tuổi của khách hàng và xác định đối tượng có phải người sử dụng ma túy hay không.

Cũng theo UBND quận Đồ Sơn, hiện tại đơn vị yêu cầu nhóm "Bông hồng đen" dừng hoạt động và trong ngày 21/8 phải cung cấp đầy đủ hồ sơ liên quan. Cùng với đó, quận giao phường Hải Sơn thường xuyên theo dõi, giám sát chặt chẽ hoạt động của nhóm.

Riêng Phòng Y tế, Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội căn cứ quy định pháp luật về y tế, trẻ em tham mưu UBND quận xem xét xử lý; đồng thời giao công an quận điều tra, xác minh các hoạt động của nhóm và xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật (nếu có dấu hiệu vi phạm).

Vĩnh Hoàng