Từ nô lệ “nàng tiên nâu” trở thành “thủ lĩnh”

Chị là Phạm Thị Minh, hiện đang phụ trách Liên minh Câu lạc bộ (CLB) Về Nhà trên địa bàn thành phố Hà Nội.

Chị Minh hiện đang phụ trách Liên minh Câu lạc bộ Về Nhà - Ảnh: Thùy Chi

Giá phải trả cho sai lầm

Sinh ra trong gia đình thiếu thốn tình yêu thương của cha, cha mất sớm khi chị mới 9 tháng tuổi. Mẹ chị Minh đã phải vất vả một mình nuôi 5 người con. Tuổi thơ của 5 chị em chị là những tháng ngày khó khăn, luôn trong tình trạng đói ăn. Các anh, các chị đến tuổi trưởng thành, người lập gia đình, người đi làm ăn xa, chỉ còn mỗi chị Minh ở nhà phụ mẹ bán hàng.

Do hoàn cảnh khó khăn, học hết cấp hai, chị Minh bỏ học. Bị đám bạn xấu rủ rê sử dụng ma tuý, chị Minh đã trở thành nô lệ của “nàng tiên nâu” từ đó. Đã rất nhiều lần quyết tâm đi cai mà bất thành. Để thỏa mãn cơn nghiện, chị Minh đã làm mọi cách để có tiền mua thuốc. Bị bắt quả tang trong một lần đang bán lẻ thuốc cho khách ở Giáp Bát, cái giá phải trả cho sai lầm là 42 tháng ngồi tù. Những tưởng sau lần đó, chị Minh sẽ tu tỉnh quay về làm lại từ đầu, nhưng vừa ra trại được vài hôm Minh lại ngựa quen đường cũ, 6 tháng sau chị lại bị đưa đi cai nghiện bắt buộc.

Đến năm 2006, chị Minh phải vào trung tâm cai nghiện lần thứ 3. Ở đây, chị Minh được một nhân viên tiếp cận cộng đồng chia sẻ về các nhóm tự lực của các phụ nữ trở về từ các trung tâm cai nghiện và các hỗ trợ mà nhóm có thể giúp khi chị trở về sau cai. Ngoài mẹ là người luôn quan tâm, chia sẻ với chị, nên lần nói chuyện với nhân viên tiếp cận đó, chị cảm thấy rất vui vì đã được trút nỗi lòng, chia sẻ mọi thứ.

Đến tháng 4/2008, chị Minh rời trung tâm cai nghiện. Nhớ lại buổi nói chuyện với người nhân viên tiếp cận cộng đồng, về nhà được một tuần chị xin tham gia vào nhóm Hoa Xương Rồng, một nhóm tự lực dành cho những phụ nữ sau cai thuộc Chi hội Chữ Thập đỏ Đống Đa, Hà Nội. Hoạt động trong nhóm, chị Minh chứng kiến rất nhiều người trong nhóm bạn nghiện ngày xưa đã có cuộc sống ổn định, khiến chị thức tỉnh. Chị Minh đã rất tích cực tham gia hoạt động của nhóm và trở thành thành viên nòng cốt, được đi tập huấn, dự hội thảo nhiều nơi.

“Tham gia hoạt động tôi mới thấm thía, một nghìn, một triệu lời khuyên nhủ cũng không thấm bằng việc nhìn thấy một người bạn bỏ được thuốc. Những người trong cuộc giúp đỡ lẫn nhau là liều cắt cơn tốt nhất”, chị Minh chia sẻ.

Khát khao được “về nhà”

Từ ngày được tham gia các hoạt động nhóm, chị Minh đã thay đổi hoàn toàn, mỗi khi ra đường chị không còn ngại ngùng trước những ánh mắt của mọi người. Chị tự tin phát biểu, đóng góp ý kiến trong những lần tham gia hội thảo. Có được kết quả này, chính là nhờ được tham gia nhiều lớp tập huấn, nâng cao năng lực trong công tác phòng, chống HIV/AIDS. Đặc biệt, cũng tại những nơi này, mà “một nửa” của chị đã tìm đến với chị.

“Chúng tôi gặp nhau trong những lần đi tập huấn, lúc đầu mới quen cũng ngại ngùng nhưng anh ấy là người hiểu và thông cảm. Chúng tôi đã cùng nhau tham gia các dự án liên quan đến ma tuý và người nhiễm HIV. Trước kia, bạn bè của tôi toàn là những người sử dụng ma tuý. Bây giờ tôi có thể gặp tất cả mọi người và được đối xử công bằng trong các tổ chức trong nước và quốc tế. Thật sự tôi đã trở thành người hoàn toàn khác”, chị Minh tâm sự.

Đến tháng 5/2009, để phát triển mạnh mẽ đội ngũ, chị Minh cùng một số thành viên khác đứng ra thành lập Liên minh CLB Về Nhà. “Tôi nghĩ, dù là ai, họ vẫn cần một mái ấm. Tên của liên minh cũng chính là ước nguyện, khát khao được về nhà của họ”, chị Minh cho hay.

Một buổi hướng dẫn tiếp cận với các dịch vụ dự phòng - Ảnh do nhân vật cung cấp

Sau 6 năm hoạt động, Liên minh CLB “Về nhà” đã được coi là một trong những nhóm tự lực hoạt động rất hiệu quả, thu hút hơn 2.000 thành viên là những người đã từng sử dụng ma túy và những người bán dâm tại 8 quận trên địa bàn thành phố.

Liên minh ra đời là sự kết hợp của 5 nhóm, bao gồm 4 nhóm liên quan đến ma túy và 1 nhóm phụ nữ bán dâm. Cụ thể, nhóm “Về nhà” là nơi chia sẻ tâm tư của vợ và bạn tình của những người sử dụng ma tuý, nhóm “Gạch đầu dòng” là nơi gặp gỡ và hỗ trợ lẫn nhau của những người sử dụng ma tuý, nhóm “Nơi bình yên” dành cho chị em lao động tình dục tìm lại sự bình yên và tươi sáng của tâm hồn… Các nhóm đều hướng tới tầm nhìn là hướng tới một cuộc sống tươi đẹp, hòa mình với cộng đồng, giảm sự kỳ thị và phân biệt đối xử với các thành viên dễ bị tổn thương.

Khát vọng và niềm tin của chị Minh khi thành lập liên minh là phát triển các nhóm thành viên của mình, làm sao cho họ chủ động phòng, chống lây nhiễm HIV, tạo ra mái ấm gia đình để cho những người dễ bị kỳ thị và bị tổn thương đến cùng làm việc, chia sẻ với nhau và nâng cao chất lượng cuộc sống cho những người thiệt thòi.

Hiện tại, Liên minh CLB “Về nhà” có trụ sở tại ngôi nhà 3 tầng ở số nhà 16 phố Đê Tô Hoàng. Tại đây, những người nhiễm HIV, sử dụng ma tuý và những người hành nghề mại dâm được tập huấn, hướng dẫn tiếp cận với các dịch vụ tư vấn, xét nghiệm tự nguyện và khám chữa các bệnh lây truyền qua đường tình dục; tiếp cận với những người sử dụng ma túy thông qua mạng lưới bạn bè để cung cấp những dịch vụ về cung cấp bơm kim tiêm, dự phòng HIV, chuyển gửi, hỗ trợ điều trợ ARV, tiếp cận điều trị Methadone. Đối với những trường hợp nghiện chích ma túy, muốn tự cai nghiện thì nhóm sẽ cử người đến hỗ trợ cắt cơn, cai nghiện cho họ tại nhà…

Ngoài việc hỗ trợ tiếp cận với các dịch vụ y tế, liên minh cũng hỗ trợ về sinh kế. Đối với những anh chị em có nhu cầu tự tạo thu nhập, liên minh hỗ trợ cho vay vốn để tạo điều kiện cho họ có thêm thu nhập hoặc kết nối, tạo công ăn việc làm cho họ.