UNAIDS: Chấm dứt căn bệnh thế kỷ HIV/AIDS vào năm 2030 không chỉ là khát vọng

Ảnh internet

Theo báo cáo của Chương trình phối hợp của Liên Hợp Quốc về HIV/AIDS (UNAIDS), các quốc gia có luật pháp và chính sách tiến bộ, hệ thống y tế mạnh mẽ và hòa nhập đã đạt được những kết quả tốt nhất trong việc chống lại HIV. Tại các quốc gia đó, những người sống chung và bị ảnh hưởng bởi HIV có nhiều khả năng được tiếp cận với các dịch vụ HIV hiệu quả, bao gồm xét nghiệm HIV, điều trị dự phòng trước phơi nhiễm (thuốc ngăn ngừa HIV), giảm tác hại, dịch vụ điều trị HIV chất lượng và quan tâm từ phía cộng đồng.

Bà Winnie Byanyima, Giám đốc Điều hành UNAIDS cho biết: “Các quốc gia có thành tích tốt đã mở đường và tạo ra những tấm gương sáng. Sự tài trợ đầy đủ, sự tham gia của cộng đồng, các phương pháp tiếp cận dựa trên nhân quyền và đa ngành, cũng như việc sử dụng bằng chứng khoa học để hướng dẫn các chiến lược tập trung, đã giúp đẩy lùi dịch bệnh và cứu sống các bệnh nhân. Những yếu tố này là vô giá trong công tác chuẩn bị và ứng phó với đại dịch HIV, COVID-19 và nhiều bệnh dịch khác”.

Báo cáo toàn cầu của UNAIDS cho biết, số người được điều trị HIV đã tăng hơn gấp ba lần kể từ năm 2010. Năm 2020, 27,4 triệu trong số 37,6 triệu người nhiễm HIV được điều trị, tăng so với con số 7,8 triệu năm 2010. Việc triển khai các dịch vụ có giá cả phải chăng, điều trị chất lượng ước tính đã ngăn chặn được 16,2 triệu ca tử vong kể từ năm 2001. Đặc biệt, các trường hợp tử vong đã giảm, phần lớn do việc triển khai liệu pháp kháng virus. Các ca tử vong liên quan đến AIDS giảm 43% kể từ năm 2010, xuống còn 690.000 vào năm 2020. Các ca nhiễm HIV mới giảm 30% kể từ năm 2010, với 1,5 triệu người mới nhiễm bệnh vào năm 2020, so với 2,1 triệu vào năm 2010.

Báo cáo cũng nhấn mạnh, các quốc gia có bộ luật trừng phạt và không áp dụng cách tiếp cận dựa trên nhân quyền, tồn tại sự phớt lờ, phân biệt đối xử, kỳ thị và bỏ mặc bệnh HIV/AIDS có đến 62% số ca nhiễm HIV mới trên toàn thế giới. Nhiều bệnh nhân ở các quốc gia này bị xem là tồn tại bên lề và ngoài tầm với của các dịch vụ HIV.

Cho đến thời điểm hiện tại, có gần 70 quốc gia trên toàn thế giới đã hình sự hóa các mối quan hệ tình dục đồng giới, người đồng tính, người chuyển giới, mại dâm, tù nhân và các đối tượng sử dụng ma túy không được tiếp cận hoặc tiếp cận ít với các dịch vụ y tế hoặc xã hội. Điều này góp phần khiến HIV lây lan nhanh ở cộng đồng những người dễ bị tổn thương nhất trong xã hội.

Phụ nữ trẻ ở châu Phi cận Sahara cũng là nhóm đối tượng vẫn tiếp tục bị bỏ lại phía sau. Sáu trong số 7 trường hợp nhiễm HIV mới ở thanh thiếu niên từ 15–19 tuổi trong khu vực này là ở trẻ em gái. Các bệnh liên quan đến AIDS vẫn là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở phụ nữ từ 15–49 tuổi ở châu Phi cận Sahara.

Đáng lưu ý, dịch COVID-19 hoành hành từ đầu năm 2020 đã cho thấy sự mong manh của những thành tựu về sức khỏe và những phát triển đạt được trong những thập kỷ qua, làm lộ rõ những bất bình đẳng tồn đọng.