Xử lý nghiêm hành vi sử dụng ma túy theo quy định mới

Bước đi mạnh mẽ của ngăn chặn nguy cơ sử dụng, tái nghiện ma túy

Trong thời gian dài, hành vi sử dụng trái phép chất ma túy chủ yếu bị xử phạt hành chính, dẫn đến nhiều trường hợp tái phạm, thậm chí coi thường pháp luật. Việc Quốc hội thông qua Điều 256a đã khắc phục khoảng trống pháp lý, cho phép xử lý hình sự đối với những người sử dụng ma túy thuộc nhóm tái phạm, không chấp hành cai nghiện hoặc vẫn sử dụng trong thời gian bị quản lý.

Thực tế tại nhiều địa phương thời gian qua cho thấy, chỉ sau một thời gian ngắn áp dụng, điều luật mới đã đi ngay vào cuộc sống, tạo sự chuyển biến trong công tác phòng, chống ma túy ở cơ sở.

Tại tỉnh Lai Châu, cơ quan công an đã triển khai quyết liệt, xử lý nhiều trường hợp vi phạm. Từ khi điều luật có hiệu lực, Công an tỉnh Lai Châu đã khởi tố 37 vụ, 43 bị can và đang tiếp tục điều tra 18 vụ việc liên quan. Công an các địa phương tăng cường nắm tình hình, chủ động tiếp nhận tố giác, phối hợp với người dân nhằm phát hiện và xử lý sớm các trường hợp sử dụng trái phép chất ma túy.

Ngày 22/10, Công an tỉnh Lai Châu khởi tố vụ án, khởi tố bị can và bắt tạm giam 7 đối tượng tại xã Than Uyên sau khi xét nghiệm cho thấy các đối tượng đều dương tính với chất ma túy. Tiếp đó, ngày 23/10, cơ quan điều tra cũng khởi tố 5 trường hợp vi phạm khác tại xã Pắc Ta. Việc xử lý nghiêm ngay từ địa bàn cấp xã thể hiện quyết tâm làm trong sạch địa bàn, không để tệ nạn ma túy tiếp tục lan rộng trong cộng đồng.

Tại Hải Phòng, các vụ việc liên quan đến tội sử dụng trái phép chất ma túy theo Điều 256a cũng được đưa ra xét xử công khai, thể hiện tính nghiêm minh và răn đe của pháp luật. Trước đó, ngày 26/9, Tòa án đã tuyên phạt bị cáo Phạm Quang Trường 2 năm 6 tháng tù giam. Trường khai mua ma túy về sử dụng và dương tính với morphine trong kết quả xét nghiệm của lực lượng chức năng. Đáng chú ý, thời điểm bị bắt, Trường vẫn đang trong giai đoạn bị quản lý sau cai tại nơi cư trú.

Chỉ một ngày sau đó, bị cáo Phạm Quang Hạnh cũng bị tuyên phạt 2 năm tù giam với hành vi tương tự. Cả hai trường hợp đều nằm trong diện bị quản lý sau cai, nhưng vẫn lén lút sử dụng ma túy. Việc Tòa án áp dụng chế tài hình sự đối với các trường hợp này không chỉ góp phần răn đe cá nhân mà còn gửi đi thông điệp mạnh mẽ rằng mọi hành vi vi phạm đều bị xử lý nghiêm trong khuôn khổ pháp luật.

Tại Gia Lai, các trường hợp vi phạm cũng bị xử lý dứt khoát theo quy định mới. Ngày 20/8, lực lượng công an kiểm tra định kỳ đối với người sau cai nghiện tại phường An Nhơn Đông và phát hiện một trường hợp dương tính với ma túy đá. Đối tượng khai nhận tự ý sử dụng, coi nhẹ hậu quả pháp lý. Tiếp đó, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Gia Lai khởi tố bị can và tạm giam đối tượng Võ Văn Toàn – người vẫn lén lút sử dụng ma túy dù đang trong thời gian cai nghiện tự nguyện tại gia đình và cộng đồng.

Theo thống kê, toàn tỉnh Gia Lai hiện có hơn 500 người nghiện, gần 1.400 người sử dụng trái phép chất ma túy và khoảng 240 người thuộc diện quản lý sau cai. Địa phương xác định rằng nếu không xử lý nghiêm minh và kịp thời, tình trạng tái nghiện và lan rộng trong cộng đồng sẽ tiếp tục diễn biến phức tạp. Đại diện lực lượng chức năng tỉnh cho biết, việc áp dụng quy định mới là bước đi mạnh mẽ của Nhà nước nhằm ngăn chặn nguy cơ tái nghiện, kéo giảm người sử dụng ma túy, đặc biệt là trong giới trẻ.

Điều 256a – Hành lang pháp lý mới để ngăn chặn tái nghiện

Ngày 25/6/2025, Quốc hội thông qua Luật số 86/2025/QH15, bổ sung Điều 256a về tội "Sử dụng trái phép chất ma túy", quy định xử phạt tù từ 2 đến 3 năm đối với các trường hợp sử dụng trái phép chất ma túy khi đang trong thời hạn cai nghiện, bị quản lý sau cai hoặc trong thời gian 2 năm kể từ khi chấm dứt cai nghiện nhưng vẫn tái sử dụng. Trường hợp tái phạm, mức phạt tù có thể tăng lên từ 3 đến 5 năm.

Theo đánh giá của lực lượng chức năng, điều luật mới đã tạo hành lang pháp lý đầy đủ hơn để ngăn chặn tình trạng tái nghiện, khắc phục hạn chế của biện pháp xử phạt hành chính trước đây. Khi người sử dụng ma túy biết rằng bản thân có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự, công tác răn đe và phòng ngừa sẽ hiệu quả hơn, giúp giảm áp lực cho địa phương trong quản lý đối tượng nghiện và sau cai.

Thực tiễn tại Lai Châu, Hải Phòng và Gia Lai cho thấy, việc khởi tố, điều tra và xét xử theo Điều 256a đã bước đầu mang lại hiệu quả rõ rệt. Lực lượng công an tiếp tục tăng cường kiểm tra, giám sát, kết hợp tuyên truyền, vận động người dân tố giác hành vi vi phạm. Cùng với đó, việc áp dụng chế tài mạnh mẽ đã góp phần củng cố niềm tin của nhân dân, giữ vững an ninh trật tự, đồng thời khẳng định quyết tâm của Nhà nước trong phòng, chống ma túy trên phạm vi cả nước.

Việc xử lý hình sự người sử dụng trái phép chất ma túy không nhằm trừng phạt đơn thuần, mà hướng đến mục tiêu lớn hơn là bảo vệ cộng đồng, bảo đảm môi trường xã hội lành mạnh, giảm gánh nặng cho gia đình và xã hội, từng bước ngăn chặn nguồn gốc tội phạm từ ma túy. Đây là bước đi cần thiết, thể hiện tính nhân văn nhưng quyết liệt của pháp luật hiện hành.

Ngọc Hân