Bắc Giang: Kiểm soát tốt lây nhiễm mới HIV nhờ đẩy mạnh biện pháp can thiệp giảm hại

Số ca nhiễm HIV trong nhóm MSM cao chiếm 60%

Theo số liệu thống kê từ Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Bắc Giang, tính đến cuối tháng 6/2024, lũy tích toàn tỉnh Bắc Giang đã phát hiện 3.725 người nhiễm HIV/AIDS (trong đó số người phát hiện mới đến 26/6/2024 là 33 trường hợp); số bệnh nhân HIV/AIDS đã tử vong là 1.382 người; số người nhiễm HIV/AIDS còn sống là 2.343 người, trong đó số người nhiễm còn sống được quản lý tại địa phương là 1.662 người; tỷ lệ nhiễm HIV trong cộng đồng là 0,08%.

Tỉ lệ nhiễm HIV trong nhóm nam nghiện chích ma túy khoảng 30% và nhóm phụ nữ bán dâm là 10%, tuy nhiên, tỉ lệ nhiễm HIV trong nhóm MSM (nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới) có xu hướng tăng rõ rệt trong thời gian qua, chiếm 60%.

Để đạt được mục tiêu đến năm 2025, có 90% người nhiễm HIV biết được tình trạng của mình, từ đó người bệnh được chẩn đoán sớm, điều trị kịp thời và làm giảm nguy cơ lây truyền HIV cho người khác, góp phần kiểm soát dịch HIV/AIDS bền vững vào năm 2030, Bắc Giang tập trung triển khai các biện pháp can thiệp giảm hại, trong đó hoạt động xét nghiệm online tại nhà là một hoạt động hiệu quả góp phần kiểm soát tốt tình trạng lây nhiễm mới HIV trên địa bàn.

Đại diện Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Bắc Giang cho biết, hoạt động tư vấn, xét nghiệm online HIV được Bắc Giang triển khai từ tháng 4/2022. Việc cung cấp dịch vụ xét nghiệm online giúp cho những người nguy cơ cao lây nhiễm HIV có cơ hội tiếp cận các dịch vụ tư vấn, xét nghiệm mà không sợ lộ danh tính. Xét nghiệm online cũng giúp người dân tiết kiệm thời gian và chi phí đi lại do không cần phải trực tiếp đến các cơ sở y tế. Điều này đặc biệt hữu ích đối với những người sống ở những khu vực xa hoặc khó tiếp cận.

Có thể thấy, xét nghiệm online trong dự phòng HIV là một công cụ quan trọng để giúp người dân có thể kiểm tra HIV một cách dễ dàng và bảo mật. Nó cho phép người dân dễ dàng tiếp cận các dịch vụ xét nghiệm mà không cần đến các cơ sở y tế truyền thống. Điều này giúp mở rộng phạm vi và tăng cơ hội cho nhiều người được thực hiện xét nghiệm HIV, từ đó giúp tăng cơ hội phát hiện sớm tình trạng bệnh. Giúp người nhiễm HIV sớm tiếp cận điều trị và thực hiện các biện pháp phòng tránh, giảm lây nhiễm HIV cho cộng đồng.

Bên cạnh đó, Bắc Giang cũng chú trọng triển khai đa dạng các dịch vụ khác như: Chăm sóc, điều trị nhiễm trùng cơ hội; Khám, điều trị HIV/AIDS bằng thuốc kháng virus (ARV); Điều trị dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con; Điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV (PrEP); Điều trị phơi nhiễm HIV (PEP); Điều trị viêm gan C cho bệnh nhận HIV/AIDS và bệnh nhân Methadone… Tính đến hết tháng 6,toàn tỉnh hiện có 1.418 bệnh nhân HIV/AIDS đang điều trị tại 06 cơ sở điều trị ngoại trú trên địa bàn, số bệnh nhân có thẻ BHYT là 1.286 bệnh nhân, đạt 97,42% kế hoạch.

Tăng cường triển khai mở rộng dịch vụ dự phòng lây nhiễm HIV

Để giảm thiểu số người lây nhiễm mới HIV, ngành y tế Bắc Giang đã chú trọng các hoạt động thu dung bệnh nhân điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV (PrEP); tăng cường triển khai mở rộng dịch vụ khám và điều trị lưu động dự phòng trước phơi nhiễm HIV bằng thuốc ARV cho các đối tượng có nguy cơ lây nhiễm HIV cao như người nghiện chích ma túy, gái mại dâm, đối tượng MSM, bạn tình đồng nhiễm tại một số tụ điểm có nguy cơ cao.

Cụ thể như Thành phố Bắc Giang, Lục Nam, Thị xã Việt Yên, Lạng Giang đã thu dung được các đối tượng có nguy cơ nhiễm HIV đến khám và điều trị dự phòng lây nhiễm HIV. Đến nay, số khách hàng sử dụng ít nhất 1 lần dịch vụ PrEP đến 21/6/2024 là 313/300 khách hàng đạt 104,3% khách hàng năm.

Chương trình cung cấp bơm kim tiêm, bao cao su cho các đối tượng nguy cơ cao nhiễm HIV được Bắc Giang duy trì, thực hiện tại các huyện, thành phố trong tỉnh. Đến nay đã có 1.693 người nghiện chích ma túy tiếp cận chương trình cấp bơm kim tiêm sạch; 135 phụ nữ bán dâm và 544 MSM được cấp bao cao su miễn phí theo chương trình can thiệp giảm tác hại dự phòng lây nhiễm HIV.

Đối với công tác điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế Methadone, Bắc Giang tiếp tục được duy trì tại 11 cơ sở (Trung tâm Kiểm soát bệnh tật; 10 Trung tâm Y tế các huyện/thị xã/thành phố). Hiện tổng số người đang được điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadone là 1.259/1.450 người, đạt 86,83% kế hoạch năm, trong đó số bệnh nhân đủ tiêu chuẩn được cấp Methadone dài ngày là 405/652 bệnh nhân, đạt 62,12% khách hàng năm.

Số bệnh nhân có thẻ BHYT là 1.286/1.320 bệnh nhân, đạt 97,42%; Số bệnh nhân được làm xét nghiệm tải lượng HIV là: 237/1.230 đạt 19,27% khách hàng năm (số còn lại do chưa đến kỳ làm xét nghiệm). 100% trẻ sinh ra từ mẹ nhiễm HIV được điều 4 trị dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con. 100% các trường hợp tai nạn rủi ro nghề nghiệp được tư vấn và điều trị dự phòng phơi nhiễm HIV.

Ngoài ra, để nâng cao năng lực hệ thống Phòng, chống HIV/AIDS, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật cũng đã tổ chức các đợt giám sát, hỗ trợ hoạt động phòng, chống HIV/AIDS tại Trung tâm Y tế các huyện, thành phố; Phối hợp với Trung tâm Y tế triển khai nhiều đợt khám, điều trị dự phòng trước phơi nhiễm cho các đối tượng có nguy cơ tại một số huyện, thành phố trong tỉnh; tổ chức tập huấn nâng cao năng lực cho các cán bộ làm công tác PC HIV tại tuyến cơ sở trên địa bàn tỉnh. Đồng thời, không ngừng nâng cao việc ứng dụng công nghệ thông tin, duy trì việc thực hiện chế độ theo quy định.

Nâng cao vai trò trách nhiệm trong phòng, chống HIV/AIDS

Theo đại diện Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Bắc Giang, xác định tình hình nhiễm HIV/AIDS trên địa bàn tỉnh vẫn còn nhiều nguy cơ tiềm ẩn, trong thời gian tới ngành y tế tỉnh Bắc Giang tiếp tục phối hợp với Trung tâm Y tế các huyện, thành phố thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp để khống chế tỉ lệ nhiễm HIV trong cộng đồng dân cư và giảm tỉ lệ mắc mới;

Bên cạnh đó, mở rộng các dịch vụ khám, tư vấn xét nghiệm phát hiện người nhiễm HIV để giới thiệu tiếp cận sớm điều trị ARV; Mở rộng tiếp cận người nghiệm chích ma túy vào điều trị tại các cơ sở Methadone; Triển khai mở rộng cấp phát thuốc Methadone dài ngày và tăng cường hỗ trợ điều trị cắt cơn nghiện tại các Trung tâm Y tế các huyện, thành phố.

Theo dõi sát sao thời điểm bệnh nhân HIV/AIDS đủ tiêu chuẩn làm xét nghiệm tải lượng HIV định kỳ trong năm để chỉ định làm xét nghiệm theo dõi kết quả điều trị, đồng thời tích cực thực hiện điều trị viêm gan C cho bệnh nhân HIV và bệnh nhân Methadone sau khi nhận được nguồn thuốc hỗ trợ từ Dự án Quỹ toàn cầu phòng, chống HIV/AIDS.

Tiếp tục thực hiện các hoạt động phân phát bơm kim tiêm sạch cho các khu vực có nguy cơ lây nhiễm HIV cao, khó tiếp cận bơm kim tiêm sạch, đặc biệt khu vực nhạy cảm. Tiếp tục các hoạt động phân phát bao cao su, chất bôi trơn thông qua các hình thức phân phát miễn phí, tiếp thị xã hội cho các nhóm nguy cơ cao.

Triển khai thí điểm mô hình tư vấn xét nghiệm tại cộng đồng, các địa điểm có nguy cơ lây nhiễm HIV cao. Nâng cao vai trò và trách nhiệm của cán bộ làm công tác giám sát dịch HIV tuyến thành phố để bảo đảm công tác giám sát dịch HIV/AIDS hiệu quả trong tình hình mới.

Bắc Giang là vùng Đông Bắc Bộ nằm trên tuyến hành lang kinh tế Nam Ninh (Trung Quốc) – Lạng Sơn – Hà Nội – Hải Phòng. Những năm gần đây do dịch chuyển sản xuất từ các nước đến Việt Nam ngày một nhiều, trong đó Bắc Giang không nằm ngoại lệ về phát triển công nghiệp. Hiện Bắc Giang đang hoạt động gồm 6 khu công nghiệp và 37 cụm công nghiệp, dự kiến trong giai đoạn 2021 – 2030 tỉnh sẽ quy hoạch thêm 23 khu công nghiệp, 65 cụm công nghiệp trên địa bàn. Vì vậy, thời gian tới Bắc Giang tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phòng chống HIV/AIDS cho thanh thiếu niên và công nhân, người lao động tại các khu công nghiệp.

Thùy Chi