Dịch vụ công tác xã hội mới chỉ đáp ứng khoảng 30% đối tượng

 Nhiều cơ sở trợ giúp xã hội hoạt động hiệu quả

Theo Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội, đến nay, khoảng 40 tỉnh, thành phố xây dựng mô hình trung tâm công tác xã hội, nâng tổng số cơ sở có liên quan đến cung cấp dịch vụ công tác xã hội là 425 cơ sở.

Để tăng hiệu quả, chất lượng trợ giúp các đối tượng trợ giúp xã hội, thời gian qua, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội và Bộ Nội vụ đã hướng dẫn các địa phương về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của các mô hình trung tâm công tác xã hội; Bộ cũng phối hợp Bộ Tài chính hỗ trợ cho khoảng 40 tỉnh, thành phố xây dựng mô hình trung tâm công tác xã hội.

Tổng số cán bộ, nhân viên công tác xã hội hiện đang làm việc tại các cơ sở liên quan đến cung cấp dịch vụ công tác xã hội và mạng lưới tại cấp xã có khoảng 35.000 người.

Hiện nay, nhiều mô hình trung tâm công tác xã hội đã vận hành rất hiệu quả như: Trung tâm công tác xã hội của các tỉnh Quảng Ninh, Đà Nẵng, Bến Tre, Long An, Thanh Hóa, TPHCM… Các trung tâm này cung cấp dịch vụ công tác xã hội cho hàng nghìn lượt đối tượng. Đó là các nhóm cụ thể như: Đối tượng xã hội cần sự bảo vệ khẩn cấp; người cao tuổi, người khuyết tật, người tâm thần và người rối nhiễu tâm trí, người nhiễm HIV/AIDS, người nghèo, trẻ em, nạn nhân của phân biệt đối xử về giới; người nghiện ma túy, người bán dâm; người sau cai nghiện; cha, mẹ, người chăm sóc trẻ em cần sự bảo vệ khẩn cấp và các đối tượng khác.

Các tỉnh, thành phố từng bước chuyển đổi hệ thống các cơ sở bảo trợ xã hội sang hoạt động theo mô hình cung cấp dịch vụ công tác xã hội đối với người già, người tâm thần, bảo vệ trẻ em, trợ giúp người khuyết tật phục hồi chức năng dựa vào cộng đồng.

Một số tỉnh, thành phố đã xây dựng mô hình tốt về lao động trị liệu và phục hồi chức năng luân phiên cho người tâm thần nặng. Nổi bật như: Trung tâm Bảo trợ xã hội tỉnh Sơn La, Thừa Thiên Huế, Hải Dương, Thái Nguyên; Trung tâm điều dưỡng và phục hồi chức năng người tâm thần Việt Trì.

Tiếp tục đào tạo chuyên ngành công tác xã hội

Mặc dù, thời gian qua, nhiều cơ sở xã hội hoạt động tốt nhưng chưa đáp ứng đủ cho nhu cầu xã hội hiện nay. Việc đào tạo chuyên ngành cho các cán bộ hoạt động trong lĩnh vực này còn rất mỏng.

Ông Trần Cảnh Tùng, Trưởng phòng Công tác xã hội, Cục Bảo trợ xã hội (Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội) cho biết, đến nay, đã có 55 trường đại học, cao đẳng và 21 cơ sở dạy nghề có đào tạo chuyên ngành công tác xã hội. Trong số này, có 4 trường đào tạo bậc thạc sĩ, 2 trường đào tạo bậc tiến sĩ công tác xã hội. Hằng năm, các cơ sở tổ chức trên đào tạo và dạy nghề cho khoảng 3.000 người, đào tạo công tác xã hội hệ vừa làm, vừa học cho khoảng 3.500 lượt chỉ tiêu/năm. Con số này đã tăng nhiều so với thời điểm năm 2010, khi mới chỉ có 1 đến 2 cơ sở đào tạo trung cấp công tác xã hội.

Trong số 425 cơ sở trợ giúp xã hội thì có 195 cơ sở công lập, 230 cơ sở ngoài công lập.

Trên toàn quốc cũng đã hình thành mô hình cung cấp dịch vụ công tác xã hội tại một số bệnh viện tuyến Trung ương, tuyến huyện. Mô hình này cũng xuất hiện trong trường học, Đoàn thanh niên, Hội phụ nữ. Các tỉnh, thành phố thành lập mạng lưới cộng tác viên công tác xã hội. Theo đó, có khoảng 235 nghìn người làm công tác xã hội, hơn 100 nghìn cộng tác viên giảm nghèo, phòng, chống tệ nạn xã hội, bảo vệ trẻ em và phát triển cộng đồng.

Cũng theo ông Tùng, trên toàn quốc, số người cần trợ giúp của các dịch vụ công tác xã hội rất lớn, hàng chục triệu người. Đó là các nhóm đối tượng gồm: Người nghèo, người cao tuổi; người khuyết tật, trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt, người nhiễm HIV, người nghiện ma tuý, người bán dâm, người bị bạo lực, bạo hành; người mắc tệ nạn xã hội…

Cụ thể như, với dân số gần 100 triệu người của nước ta, có 12% người cao tuổi, hơn 7% là người khuyết tật; 8% dân số thuộc diện hộ nghèo, cận nghèo. Cùng với đó là gần 2 triệu trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt; hơn 230 nghìn người nghiện; hàng trăm nghìn đối tượng bị xâm hại, bạo lực, bạo hành và hàng triệu người có vấn đề về sức khỏe tâm thần, có các vấn đề trong cuộc sống. Vì thế, với lượng cơ sở đào tạo và số người được đào tạo như hiện nay là chưa đáp ứng đủ cho nhu cầu xã hội.

Để tháo gỡ khó khăn trên, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội đã ban hành Thông tư số 07/2013/TT-BLĐTBXH hướng dẫn tiêu chuẩn cộng tác viên công tác xã hội cấp xã/phường, quy định nhiệm vụ chung, nhiệm vụ cụ thể và các yêu cầu về trình độ, năng lực của cộng tác viên công tác xã hội.

Đến nay, các tỉnh, thành phố thành lập mạng lưới cộng tác viên công tác xã hội, với số lượng khoảng 235 nghìn người.

Trong đó, có hơn 35.000 công chức, viên chức và người lao động làm việc tại các cơ sở xã hội công lập và ngoài công lập, gần 100 nghìn người làm việc tại các hội, đoàn thể các cấp (phụ nữ, thanh niên, hội chữ thập đỏ, hội người cao tuổi, mặt trận tổ quốc, hội nông dân, liên đoàn lao động, cựu chiến binh); hơn 100 nghìn cộng tác viên giảm nghèo, phòng chống tệ nạn xã hội, bảo vệ trẻ em và phát triển cộng đồng.

Đội ngũ này tạo thành một mạng lưới cán bộ, nhân viên và cộng tác viên công tác xã hội trợ giúp các nhóm đối tượng bảo trợ xã hội, người nghèo và các đối tượng xã hội khác tiếp cận, thụ hưởng các chính sách phúc lợi xã hội, y tế, giáo dục, học nghề, tìm việc làm để ổn định cuộc sống.

Hằng năm, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội phối hợp các bộ, ngành cùng hỗ trợ các trung tâm công tác xã hội xây dựng mạng lưới cộng tác viên công tác xã hội; cung cấp dịch vụ công tác xã hội cho các nhóm đối tượng yếu thế, dễ bị tổn thương tại cộng đồng.

Bộ cho biết, thời gian tới, bên cạnh việc nâng cao chất lượng đào tạo chuyên ngành cho cán bộ làm công tác xã hội, mở rộng cơ sở đào tạo thì tiếp tục chú trọng tăng cường năng lực cho đội ngũ cán bộ, nhân viên, cộng tác viên công tác xã hội thông qua các khóa tập huấn kỹ thuật.

Vĩnh Hoàng