Gần 250 nghìn người sử dụng trái phép ma túy, người nghiện và người bị quản lý sau cai

Theo Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy (Bộ Công an), trong thời gian qua, công tác chỉ đạo triển khai thi hành Luật Phòng chống ma túy năm 2021 đã được tiến hành một cách nghiêm túc, kịp thời và khoa học từ Trung ương tới địa phương bảo đảm các điều kiện cần thiết để đưa các quy định Luật Phòng, chống ma túy năm 2021 và các văn bản quy định chi tiết đi vào đời sống xã hội, góp phần nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống ma túy.

Nhận thức của cá nhân và gia đình, trách nhiệm của các cơ quan tổ chức trong công tác đấu tranh phòng, chống ma túy đã có sự chuyển biến tích cực, thể hiện thông qua các hoạt động: tuyên truyền, giáo dục thành viên, người thân trong gia đình về tác hại của ma túy; hợp tác với các cơ quan chức năng trong công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm ma túy; tích cực tham gia tố giác tội phạm về ma tuý, giúp lực lượng chức năng triệt xoá nhiều tụ điểm mua bán, tàng trữ, vận chuyển trái phép chất ma tuý; cung cấp nhiều thông tin về người sử dụng trái phép chất ma túy, người nghiện ma tuý; hỗ trợ công tác cai nghiện tại gia đình, cộng đồng, cai nghiện tự nguyện tại cơ sở cai nghiện và điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế; theo dõi giúp đỡ người nghiện ma túy tái hòa nhập cộng đồng; phòng, chống tái nghiện ma túy.

Bên cạnh đó, các cơ quan chuyên trách phòng, chống tội phạm về ma túy (Công an, Hải quan, Bộ đội Biên phòng, Cảnh sát Biển) thường xuyên trao đổi thông tin, nắm tình hình địa bàn; trực tiếp phát hiện, ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp luật về ma túy; kịp thời thông báo, chuyển giao các thông tin, tài liệu cho đơn vị có thẩm quyền giải quyết theo quy định, hỗ trợ đấu tranh, bắt giữ, xử lý tội phạm về ma tuý; phát hiện, ngăn chặn có hiệu quả nguồn ma túy xâm nhập, thẩm lậu vào trong nước.

Công tác kiểm soát các hoạt động hợp pháp liên quan đến ma túy được thực hiện với sự phối hợp của các ngành có liên quan thông qua cơ chế hoạt động của Tổ liên nghành kiểm soát các hoạt động hợp pháp liên quan đến ma túy. Cấp Bộ thành lập Tổ công tác liên ngành kiểm soát các hoạt động hợp pháp liên quan đến ma túy Trung ương, Bộ Công an là đầu mối trao đổi thông tin với các Bộ ngành có liên quan.Tại địa phương thành lập Tổ công tác liên ngành địa phương, ban hành quy chế phối hợp kiểm soát các hoạt động hợp pháp liên quan đến ma túy, chủ động nắm tình hình địa bàn.

Ngay sau khi Luật Phòng, chống ma túy năm 2021 có hiệu lực thi hành, Công an các địa phương đã quan tâm chỉ đạo rà soát, phát hiện người sử dụng trái phép chất ma túy và tiến hành lập hồ sơ theo quy định. Luật Phòng, chống ma túy 2021 và các văn bản quy định chi tiết đã tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong công tác xác định tình trạng nghiện, cai nghiện ma túy, quy định tiêu chí đưa ra khỏi danh sách người nghiện. Các địa phương đã tập trung chỉ đạo triển khai quyết liệt, đồng bộ thực hiện hiệu quả công tác cai nghiện ma túy, tăng cường rà soát lập hồ sơ đưa người nghiện đi cai nghiện bắt buộc.

Tính đến ngày 14/6/2023, hiện toàn quốc có 47.650 người sử dụng trái phép chất ma túy (trong đó, số người sử dụng trái phép chất ma túy, người nghiện có biểu hiện loạn thần "ngáo đá" là 1.203 người; số đang bị áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn do có hành vi sử dụng trái phép chất ma túy là 2.074 người...)

Ngoài ra, tổng số người nghiện ma túy là 183.783 người; tổng số người bị quản lý sau cai nghiện ma túy là 17.210 người.

Như vậy, tính đến ngày 14/6/2023, tổng số người sử dụng trái phép chất ma túy, người nghiện ma túy và người bị quản lý sau cai nghiện ma túy trên toàn quốc là 248.643 người.

Cũng theo thống kê, cả nước hiện có 10.356 bác sỹ thực hiện xác định tình trạng nghiện, tăng 1.525 bác sỹ (tăng 17%) so với năm 2022; có 5.700 cơ sở y tế đủ điều kiện xác định tình trạng nghiện, so với cùng kỳ năm 2022 tăng 4.777 cơ sở (tăng 517%), so với cuối năm 2022 tăng 1.278 cơ sở (tăng 29%), trong đó có 174 cơ sở cấp tỉnh, 755 cơ sở cấp huyện, 4.771 cơ sở cấp xã, chiếm 45% số xã trong toàn quốc.

Kết quả xác định tình trạng nghiện 6 tháng đầu năm 2023 là 37.813 người, tăng 25.668 người (tăng 211%) so với cùng kỳ năm 2022 và cao hơn cả năm 2022. Trong đó có 32.389 người có kết quả xác định là nghiện ma túy, chiếm 85,5% trên tổng số người được xác định tình trạng nghiện.

Quan tâm bố trí nguồn ngân sách cho công tác phòng, chống ma túy

Theo đánh giá của Bộ Công an, mặc dù hệ thống pháp luật về phòng, chống ma túy đã đầy đủ nhưng trong thực tiễn ở các địa phương thiếu cơ chế vận hành, công tác tổ chức thực hiện thiếu sự kiểm tra đôn đốc, giám sát thực hiện của các ngành, còn tình trạng "khoán trắng" cho lực lượng Công an nên hiệu quả chưa cao. 

Hơn nữa, các địa phương đều gặp khó khăn về nguồn kinh phí, nhất là trong công tác quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy, cai nghiện ma túy. Do các địa phương chưa quan tâm bố trí nguồn ngân sách cho công tác phòng, chống ma túy từ ngân sách địa phương. 

Số đơn vị sự nghiệp công lập cung cấp dịch vụ cai nghiện ma túy tự nguyện tại gia đình, cộng đồng còn thấp; chưa có tổ chức cá nhân đăng ký cung cấp dịch vụ cai nghiện ma túy tự nguyện tại gia đình, cộng đồng. Phòng LĐTB&XH chưa chủ động tham mưu cho Chủ tịch UBND cấp huyện để giao nhiệm vụ cho các đơn vị sự nghiệp trên địa bàn cung cấp dịch vụ cai nghiện; quy định về điều kiện cơ sở vật chất của cơ sở cung cấp dịch vụ theo Nghị định 116 quy định chi tiết một số điều của Luật Phòng, chống ma túy và Luật Xử lý vi phạm hành chính về cai nghiện ma túy và quản lý sau cai nghiện ma túy là rất cao, khó đáp ứng được trong thực tế.

Do đó, trong thời gian tới, Bộ Công an sẽ chỉ đạo Công an các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương phát huy vai trò nòng cốt, chủ trì trong công tác phòng, chống và kiểm soát ma túy theo chỉ đạo tại Chỉ thị số 36-CT/TW ngày 16/8/2019 của Bộ Chính trị về tăng cường và nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống và kiểm soát ma túy; tham mưu cho Ban chỉ đạo phòng, chống AIDS, ma túy hoạt động hiệu lực, hiệu quả, phân công trách nhiệm cụ thể các ngành, có cơ chế giám sát, đôn đốc các ngành thực hiện công tác phòng, chống ma túy có hiệu quả; hàng năm tham mưu cho UBND trình HĐND bố trí nguồn ngân sách cho công tác phòng, chống ma túy.

Bộ Y tế quan tâm chỉ đạo các Sở Y tế địa phương bố trí nguồn nhân lực, tổ chức tập huấn, trang bị phương tiện, cơ sở vật chất cho Trạm y tế cấp xã, phấn đấu cuối năm 2023 đạt 60% các trạm y tế xã, phường là cơ sở y tế thực hiện xác định tình trạng nghiện ma túy.

Bộ LĐTB&XH hướng dẫn cụ thể, chi tiết việc tổ chức cai nghiện tự nguyện tại gia đình, cộng đồng tạo điều kiện tối đa cho người nghiện tổ chức cai nghiện tại gia đình, cộng đồng ở ngay địa bàn cấp xã. Ban hành cơ chế phù hợp nhằm khuyến khích các tổ chức cá nhân đủ điều kiện đăng ký cung cấp dịch vụ cai nghiện ma túy tại gia đình, cộng đồng, giải quyết những khó khăn vướng mắc và nâng cao hiệu quả công tác cai nghiện, thu hút người nghiện tự nguyện đăng ký cai nghiện tại gia đình, cộng đồng.

UBND cấp tỉnh chỉ đạo các ngành thực hiện có hiệu quả công tác phòng, chống ma túy; xây dựng các mô hình, tạo nguồn vốn, công ăn việc làm cho người nghiện tái hòa nhập cộng đồng, giảm tỷ lệ tái nghiện, trong đó cần xác định rõ nội dung, hình thức, nhiệm vụ và cách thức tổ chức thực hiện. Trình Hội đồng nhân dân bố trí nguồn kinh phí cho công tác phòng, chống ma túy ngay từ đầu năm.

Hoàng Giang