Giải pháp nâng cao hiệu quả tuyên truyền phòng, chống ma túy cho công nhân lao động

Trong những năm gần đây, tình hình tội phạm và tệ nạn ma túy ở nước ta diễn biến ngày càng phức tạp. Không chỉ xâm nhập học đường và nông thôn, ma túy đã len lỏi vào các khu công nghiệp, khu chế xuất – nơi tập trung hàng triệu công nhân trẻ tuổi. Thực tế này đòi hỏi công tác tuyên truyền, giáo dục phòng, chống ma túy cho người lao động phải được nâng lên tầm cao mới, gắn với chiến lược bảo đảm an ninh công nhân và phát triển bền vững của đất nước.

Nguy cơ hiện hữu trong khu công nghiệp

Ông Phan Văn Anh, Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cho biết, hiện nay, nước ta có khoảng 17 triệu công nhân làm việc trong các loại hình doanh nghiệp, trong đó có gần 7 triệu công nhân đang làm việc trong các khu công nghiệp, khu chế xuất và trong các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. Đội ngũ công nhân đang có mặt ở tất cả các ngành nghề kinh tế quan trọng, đóng góp 65% tổng sản phẩm trong nước, hơn 70% cho ngân sách nhà nước. Đội ngũ đoàn viên, người lao động đông đảo đó chính là lực lượng quan trọng quyết định sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Chính vì vậy, bảo đảm an ninh công nhân luôn được Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam coi là nhiệm vụ hàng đầu và bảo đảm cho công nhân lao động không bị tội phạm ma tuý tấn công là phần việc quan trọng trong nhiệm vụ đó.

Trong những năm gần đây, tình hình tội phạm và tệ nạn ma túy có nhiều diễn biến phức tạp. Tệ nạn này không chỉ xâm nhập vào học đường, nông thôn, mà còn len lỏi sâu vào các khu công nghiệp, khu chế xuất – nơi tập trung đông đảo công nhân lao động.

Theo báo cáo của Bộ Công an và thông tin từ một số cơ quan báo chí, cuối tháng 1/2024, Công an tỉnh Bình Dương (cũ) đã bắt giữ một đối tượng tội phạm tập kết hơn 64kg ma tuý các loại để tuồn vào khu nhà trọ công nhân ở thành phố Thuận An. Đến ngày 8/3/2024, Công an tỉnh Bình Dương (cũ) tiếp tục phát hiện, thu giữ 4kg thuốc lắc, 1kg ketamine, 1 bịch bột ma túy, 4kg ma túy đá, 15 bánh heroin; mở rộng điều tra các đối tượng liên quan, Công an thu giữ thêm tổng cộng hơn 22kg ma túy các loại. Số lượng ma tuý lớn đó nếu được phát tán sẽ gây tác hại khủng khiếp, nguy cơ biến rất nhiều công nhân lao động trở thành người nghiện.

Gần đây nhất, tối 11/9/2025, Công an Tp. Hải Phòng trong khi ra quân tổng kiểm tra bất ngờ tại 481 cơ sở kinh doanh có điều kiện về an ninh trật tự và dịch vụ nhạy cảm, các cơ sở lưu trú và khu nhà ở công nhân đã phát hiện 19 công nhân lao động tại khu nhà ở công nhân Vũ Yên 1, phường Thủy Nguyên dương tính với chất ma túy.

Thực tế đó cho thấy công nhân lao động ở các khu công nghiệp đang hằng ngày, hằng giờ phải đối mặt với nguy cơ lớn bị tội phạm ma tuý tấn công. Công nhân lao động ở các khu công nghiệp phần lớn trong độ tuổi còn trẻ (từ 18-35 tuổi), phải sống trong điều kiện khó khăn, ở tập trung đông, khó quản lý, nơi ở trọ của công nhân lao động không an toàn nên dễ phát sinh những vấn đề phức tạp, là môi trường thuận lợi cho tội phạm ma tuý xâm nhập, dụ dỗ, lôi kéo.

"Theo dự báo của các cơ quan chức năng, thời gian tới tình hình ma túy trong các khu công nghiệp sẽ tiếp tục còn những diễn biến phức tạp, khó lường nên cần được tiếp tục tăng cường kiến thức, kỹ năng phòng, chống ma tuý cho công nhân lao động tại các khu công nghiệp, coi đây là nhiệm vụ quan trọng, cấp bách trong tổng thể chiến lược quốc gia phòng, chống ma túy", ông Phan Văn Anh nhấn mạnh.

Tiểu dự án 4 – bước tiến mới trong phòng, chống ma túy

Theo đại diện Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, trong thời gian qua dù các cấp công đoàn đã nỗ lực triển khai tuyên truyền phòng, chống ma túy bằng nhiều hình thức phong phú, từ pa-nô, áp phích, tờ gấp, sổ tay pháp luật đến cuộc thi trực tuyến, video clip, infographic trên mạng xã hội, song hiệu quả vẫn chưa tương xứng với yêu cầu thực tế.

Nguyên nhân đến từ một số hạn chế chủ yếu, như:

Nhận thức của doanh nghiệp về trách nhiệm phòng, chống ma túy còn hạn chế; nhiều nơi coi đây là việc của chính quyền.

Nguồn kinh phí cho hoạt động tuyên truyền còn hạn hẹp; ngân sách công đoàn phải ưu tiên cho các chương trình phúc lợi.

Đội ngũ cán bộ công đoàn chưa được đào tạo bài bản về kỹ năng tuyên truyền, xử lý tình huống, đặc biệt tại khu công nghiệp có quy mô lớn.

Tính chất công việc căng thẳng, làm việc theo ca, khiến việc tổ chức tuyên truyền trực tiếp gặp nhiều khó khăn.

Trước thực trạng đó, việc Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam được giao chủ trì Tiểu dự án 4 thuộc Dự án 7 của Chương trình mục tiêu quốc gia phòng, chống ma túy đến năm 2030 được xem là cơ hội quan trọng để tạo chuyển biến mạnh mẽ.

Mục tiêu của Tiểu dự án là nâng cao nhận thức, kiến thức, kỹ năng và trách nhiệm của đoàn viên, công nhân lao động trong công tác phòng, chống ma túy, giảm thiểu số người sử dụng trái phép chất ma túy tại khu công nghiệp.

Theo kế hoạch, Tổng Liên đoàn sẽ chỉ đạo thực hiện 4 chỉ tiêu cụ thể: (1). 100% công đoàn ngành, địa phương xây dựng kế hoạch tuyên truyền, phổ biến pháp luật về phòng, chống ma túy. (2). 100% cán bộ tuyên truyền được đào tạo kỹ năng, kiến thức chuyên sâu. (3). 100% công đoàn cơ sở tại khu công nghiệp, khu chế xuất triển khai hoạt động tuyên truyền trực tiếp cho công nhân. (4). Trên 70% công nhân lao động được tuyên truyền, phổ biến kiến thức và kỹ năng phòng, chống ma túy.

Năm nhóm giải pháp trọng tâm

Theo Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Phan Văn Anh, để đạt được các mục tiêu đề ra, cần thực hiện 5 nhóm giải pháp đồng bộ, thiết thực:

Thứ nhất, lấy công nhân lao động, nhất là công nhân lao động tại các khu công nghiệp, khu chế xuất làm trung tâm, chủ thể và mục tiêu của mọi giải pháp tuyên truyền về phòng, chống ma túy; tổ chức các hình thức, biện pháp tuyên truyền mang tính đặc thù, phù hợp với tính chất công việc, điều kiện sinh hoạt, nhu cầu và thị hiếu thông tin của từng nhóm đối tượng công nhân lao động.

Bảo đảm thực hiện tuyên truyền hiệu quả, góp phần giúp cho mỗi công nhân lao động, mỗi cán bộ công đoàn đều thấu hiểu những nguy cơ lớn từ ma tuý; giúp họ chủ động tham gia bài trừ, ngăn ngừa ma tuý xâm nhập vào công nhân lao động, đấu tranh không khoan nhượng với tội phạm ma tuý, từ đó thực hiện bằng được mục tiêu ngăn chặn "cầu" về ma túy trong công nhân lao động.

Thứ hai, xây dựng kế hoạch triển khai cụ thể, có lộ trình, phân công rõ trách nhiệm cho từng cấp công đoàn, bảo đảm hiệu quả thực chất.

Thứ ba, tiếp tục nâng cao hiệu quả triển khai thực hiện Quy chế phối hợp với Bộ Công an, tăng cường phối hợp với cơ quan chức năng có liên quan đảm bảo nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống ma túy, tội phạm trong công nhân lao động.

Thứ tư, xây dựng và nhân rộng các mô hình hay, cách làm hiệu quả về phòng, chống ma tuý tại các khu công nghiệp, doanh nghiệp, khu nhà trọ công nhân. Phối hợp lựa chọn các doanh nghiệp lớn, khu công nghiệp trọng điểm để xây dựng mô hình "Nơi làm việc an toàn, không ma túy". Đưa việc tuyên truyền thông qua các mô hình hiệu quả trở thành trụ cột trong công tác tuyên truyền về phòng, chống ma tuý cho công nhân lao động.

Thứ năm, sử dụng hiệu quả nguồn vốn của Tiểu dự án 4, phân bổ hợp lý, minh bạch, tránh dàn trải, bảo đảm mỗi đồng vốn được đầu tư đều mang lại hiệu quả tuyên truyền rõ rệt.

Công tác tuyên truyền phòng, chống ma túy trong công nhân lao động không chỉ là nhiệm vụ của lực lượng công an hay chính quyền địa phương, mà là trách nhiệm chung của toàn xã hội, trong đó tổ chức công đoàn đóng vai trò then chốt.

Với quyết tâm chính trị cao, sự vào cuộc của toàn hệ thống công đoàn và sự phối hợp chặt chẽ của các bộ, ngành, Tiểu dự án 4 kỳ vọng sẽ tạo ra chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức và hành động của công nhân lao động, góp phần xây dựng môi trường làm việc "an toàn, không ma túy".

Thùy Chi