Hà Nội hướng tới mục tiêu ‘vùng xanh’ bền vững trong phòng, chống ma túy

Tiên phong trong mô hình "không ma túy" từ cơ sở

Trong nhiều năm qua, tình hình tội phạm và tệ nạn ma túy trên địa bàn Thủ đô vẫn tiềm ẩn những diễn biến phức tạp. Mỗi năm, các lực lượng chức năng của Công an TP. Hà Nội phát hiện và xử lý trên 3.000 vụ, gần 5.000 đối tượng liên quan đến ma túy, chiếm hơn 15% tổng số vụ án ma túy toàn quốc. Số người nghiện, người sử dụng trái phép chất ma túy duy trì ở mức hơn 10.000 người, phân bố rải khắp các quận, huyện, xã, phường.

Trước thực trạng đó, Hà Nội xác định: muốn giảm cung – giảm cầu – giảm tác hại hiệu quả thì phải bắt đầu từ gốc, tức từ cộng đồng dân cư, gia đình, tổ dân phố, thôn, xóm, nơi phát sinh, đồng thời cũng là nơi có thể kiểm soát sớm, ngăn chặn từ đầu.

Thực hiện Chỉ thị số 36-CT/TW ngày 16/8/2019 của Bộ Chính trị và Chương trình mục tiêu quốc gia phòng, chống ma túy đến năm 2030, ngay từ giai đoạn đầu, UBND TP. Hà Nội đã chủ động xây dựng kế hoạch cụ thể để triển khai mô hình "thôn, tổ dân phố không ma túy" tiến tới "xã, phường không ma túy".

Ngày 10/9/2024, UBND Thành phố ban hành Kế hoạch số 265/KH-UBND về việc xây dựng "tổ dân phố, thôn không ma túy" và "xã, phường không ma túy". Trước đó, Công an Thành phố cũng đã có Quyết định số 335 phê duyệt Đề án cùng nội dung, đưa chỉ tiêu xây dựng 20% thôn và 15% phường không ma túy vào kế hoạch công tác năm 2024.

Chỉ trong một năm, kết quả đạt được rất đáng khích lệ: 1.256 thôn, tổ dân phố không ma túy được công nhận trên tổng số 5.435 đơn vị – tương đương 23,1%, cùng 07 xã không ma túy theo các tiêu chí tạm thời của Công an Thành phố (Quyết định số 356 ngày 27/6/2024).

Đến năm 2025, sau khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 28/QĐ-TTg ngày 24/8/2025 và Bộ Công an có Hướng dẫn số 37/HD-BCA ngày 24/9/2025, Hà Nội tiếp tục tiên phong giao chỉ tiêu cụ thể: 29 xã, phường (chiếm 23%) được lựa chọn xây dựng mô hình "xã, phường không ma túy" trong năm.

Từ thôn, tổ dân phố – lan tỏa ý thức cộng đồng

Theo UBND Thành phố, để phong trào đạt hiệu quả, trọng tâm là phải "làm sạch" ma túy từ cơ sở, từng bước hình thành các "vùng xanh an toàn" trong cộng đồng dân cư.

Các cấp ủy, chính quyền được yêu cầu tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo, phát huy vai trò quản lý của chính quyền cơ sở; huy động sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, đặc biệt là sự tham gia của các tổ chức đoàn thể, lực lượng công an, tình nguyện viên xã hội, và người dân địa phương.

Song song đó, Hà Nội coi công tác tuyên truyền, giáo dục, vận động là nhiệm vụ then chốt, bởi "giảm cầu" luôn bắt đầu từ nhận thức. Hàng nghìn buổi tuyên truyền đã được tổ chức tại thôn, tổ dân phố, trường học, cơ sở sản xuất kinh doanh; nội dung tập trung vào tác hại của ma túy, kỹ năng phòng tránh, gương người nghiện cai nghiện thành công và mô hình điển hình tiên tiến.

Bên cạnh đó, Thành phố cũng tăng cường quản lý nhân, hộ khẩu, di biến động dân cư, đặc biệt là người nghiện, người sau cai, người sử dụng trái phép chất ma túy, người chấp hành xong án phạt tù. Tất cả cơ sở kinh doanh có điều kiện về an ninh trật tự đều phải ký cam kết "không ma túy", tuyệt đối không để xảy ra tình trạng tổ chức, sử dụng, mua bán trái phép chất ma túy tại địa điểm kinh doanh.

Tại cấp cơ sở, Công an Thành phố chỉ đạo Công an phường, xã thành lập Tổ công tác phòng, chống ma túy tại từng thôn, tổ dân phố. Mỗi tổ gồm cán bộ cảnh sát khu vực làm Tổ trưởng, phối hợp cùng trưởng thôn, tổ trưởng dân phố, tổ bảo vệ dân phố và tình nguyện viên. Các tổ công tác thường xuyên tuần tra, "cắm chốt" tại những điểm nóng, tuyến đường, khu vực giáp ranh, không để tội phạm ma túy lợi dụng hoạt động.

Nhờ vậy, phong trào "thôn, tổ dân phố không ma túy" đã lan tỏa mạnh mẽ, tạo sự chuyển biến rõ nét trong nhận thức của người dân. Nhiều đơn vị đã đăng ký giữ vững danh hiệu "không ma túy", phấn đấu mở rộng phạm vi "xanh hóa" toàn xã, phường.

Đồng bộ các giải pháp hiện thực hóa mục tiêu "xã, phường không ma túy"

Để hiện thực hóa mục tiêu 20% xã, phường không ma túy trong năm 2025 và tiến tới hoàn thành chỉ tiêu của Chương trình quốc gia đến năm 2030, Hà Nội đang tập trung triển khai 6 nhóm giải pháp chủ lực.

Thứ nhất, quán triệt và thực hiện nghiêm túc các chỉ đạo của Trung ương, đặc biệt là Nghị quyết số 163/2024/QH15 của Quốc hội, Nghị quyết số 50/2025/NQ-CP của Chính phủ và Kế hoạch số 187/KH-UBND ngày 15/7/2025 của Thành phố. Hà Nội chú trọng nắm chắc, dự báo chính xác tình hình tội phạm ma túy để điều chỉnh, bổ sung giải pháp kịp thời; kiên định phương châm "ngăn cung – giảm cầu – giảm hại", lấy phòng ngừa là chính.

Thứ hai, đẩy mạnh truyền thông đa dạng, sáng tạo. Thành phố đang xây dựng chiến lược truyền thông dài hạn về phòng, chống ma túy, gắn với hoạt động văn hóa, thể thao, trường học, doanh nghiệp, khu dân cư. Các mô hình "Gia đình không ma túy", "Dòng họ không ma túy", "Khu dân cư văn hóa không ma túy" sẽ tiếp tục được nhân rộng.

Thứ ba, nâng cao hiệu quả đấu tranh trấn áp tội phạm ma túy. Các tuyến, địa bàn trọng điểm được rà soát, khoanh vùng, xử lý dứt điểm; điều tra, truy tố, xét xử nghiêm minh, "không bỏ lọt tội phạm, không làm oan người vô tội".

Thứ tư, củng cố lực lượng chuyên trách phòng, chống ma túy. Công an Hà Nội được trang bị, đào tạo bài bản về kỹ năng điều tra, trinh sát, giám định, xử lý tội phạm ma túy xuyên quốc gia, sử dụng công nghệ cao. Đội ngũ cán bộ được bồi dưỡng toàn diện về nghiệp vụ và phẩm chất chính trị, đạo đức nghề nghiệp.

Thứ năm, rà soát, hoàn thiện hệ thống pháp luật và chính sách. Hà Nội kiến nghị Trung ương nghiên cứu cơ chế đặc thù hỗ trợ công tác cai nghiện, quản lý sau cai và tái hòa nhập cộng đồng; đồng thời tăng cường phối hợp giữa các bộ, ngành, địa phương trong kiểm soát ma túy.

Thứ sáu, thúc đẩy chuyển đổi số và ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong công tác điều tra, giám sát, cảnh báo sớm tội phạm ma túy. Thành phố định hướng phát triển nền tảng dữ liệu tập trung, liên thông giữa công an – y tế – lao động – tư pháp nhằm phục vụ quản lý người nghiện, người sau cai và công tác dự báo, phòng ngừa hiệu quả.

Đại diện lãnh đạo UBND TP. Hà Nội cho biết, để các giải pháp trên đi vào thực chất, cần có sự quan tâm, hỗ trợ nguồn lực từ Chính phủ và các bộ, ngành Trung ương; đồng thời khuyến nghị ưu tiên đầu tư cho các địa phương trọng điểm, phức tạp về ma túy nhằm đảm bảo tiến độ Chương trình.

Hà Nội cũng đề xuất bổ sung cơ chế khuyến khích địa phương đạt chuẩn "không ma túy", coi đây là tiêu chí đánh giá thi đua, khen thưởng hàng năm. Việc công nhận xã, phường "không ma túy" không chỉ mang tính hình thức, mà phải được gắn với kết quả kiểm tra định kỳ, sự giám sát của người dân và cơ quan chức năng.

Phòng, chống ma túy không chỉ là nhiệm vụ của riêng lực lượng công an mà là trách nhiệm của toàn hệ thống chính trị, của từng người dân Thủ đô. Khi mỗi người dân, mỗi tổ dân phố, mỗi xã, phường đều chủ động phòng ngừa, tự giác đấu tranh thì Hà Nội sẽ thực sự trở thành vùng xanh an toàn, văn minh, không có ma túy.

Thùy Chi