Hoàn thiện chính sách phòng, chống mại dâm phù hợp thực tiễn mới

Chuyển từ tiếp cận hành chính sang y tế công cộng

Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương nhấn mạnh rằng công tác phòng, chống mại dâm là nhiệm vụ xuyên ngành, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành và địa phương. Theo bà, mặc dù chương trình giai đoạn 2021–2025 đã đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận, song vẫn tồn tại những hạn chế cần được nhìn nhận nghiêm túc.

Cụ thể, các mô hình hỗ trợ tại địa phương còn phân tán, thiếu đồng bộ; tính tự nguyện tham gia của nhóm yếu thế chưa cao; trong khi đó, sự kết nối giữa dịch vụ y tế và dịch vụ xã hội còn chưa hiệu quả. Từ đó, Thứ trưởng đề nghị chuyển trọng tâm từ cách tiếp cận hành chính sang tiếp cận y tế công cộng, trong đó lấy yếu tố nhân văn, hỗ trợ, can thiệp và phục hồi làm cốt lõi. Cách tiếp cận này, theo bà, sẽ giúp giảm kỳ thị, tạo điều kiện để người yếu thế được tiếp cận các dịch vụ thiết yếu và an toàn hơn trong bối cảnh xã hội ngày càng phức tạp.

Hoạt động mại dâm biến tướng tinh vi, lợi dụng mạnh mẽ không gian mạng

Cùng với yêu cầu đổi mới tiếp cận, báo cáo của Cục Cảnh sát hình sự (Bộ Công an) cũng cho thấy tính chất phức tạp của tệ nạn mại dâm trong những năm gần đây. Không chỉ xuất hiện ở các cơ sở kinh doanh truyền thống như nhà hàng, quán bar, karaoke, massage, mại dâm còn ẩn nấp trong căn hộ, biệt thự cao cấp, thậm chí núp bóng trong các hoạt động du lịch trong và ngoài nước.

Đặc biệt, các đối tượng môi giới đã lợi dụng không gian mạng, sử dụng mạng xã hội, nền tảng nhắn tin, ứng dụng hẹn hò và thanh toán trực tuyến để giao dịch, gây khó khăn lớn cho công tác đấu tranh. Đáng chú ý, một số trường hợp liên quan đến người nước ngoài, cho thấy xu hướng phạm tội xuyên biên giới ngày càng rõ nét.

Theo thống kê giai đoạn 2021–2025, lực lượng chức năng cả nước đã phát hiện 3.161 vụ với 9.632 đối tượng liên quan; trong đó, 2.206 vụ/3.891 đối tượng bị xử lý hình sự và 932 vụ/5.658 đối tượng bị xử lý hành chính. Các vụ án tập trung chủ yếu tại các đô thị lớn như Hà Nội, TPHCM, Bắc Ninh, Nghệ An, Quảng Ninh và Thanh Hóa.

Tăng cường công tác kiểm tra liên ngành phòng, chống tệ nạn mại dâm

Ở góc độ an sinh xã hội, đại diện Cục Bảo trợ xã hội (Bộ Y tế) cho biết, trong giai đoạn 2021–2025, Đội kiểm tra liên ngành phòng, chống tệ nạn mại dâm tại các địa phương đã tiến hành gần 93.000 lượt kiểm tra, trung bình mỗi năm đạt trên 25% tổng số cơ sở, vượt mức yêu cầu tối thiểu 20% theo chỉ đạo của Chính phủ. Đây được xem là nỗ lực đáng ghi nhận.

Tuy nhiên, công tác phát hiện, xử lý vẫn gặp nhiều khó khăn. Một mặt, thủ đoạn lợi dụng công nghệ của các đối tượng ngày càng tinh vi; mặt khác, sự chênh lệch về năng lực triển khai giữa các địa phương còn lớn. Không ít mô hình hỗ trợ quy mô nhỏ, thiếu tính bền vững; nhân lực làm công tác xã hội còn hạn chế, đặc biệt tại vùng sâu, vùng xa.

Trước thực tế này, Phó Cục trưởng Lê Đức Quang kiến nghị Chính phủ sớm phê duyệt Chương trình phòng, chống mại dâm giai đoạn 2026–2035, nhằm bảo đảm nguồn lực triển khai đồng bộ hơn. Đồng thời, ngành Y tế cần tiếp tục hoàn thiện cơ sở dữ liệu quốc gia, tăng cường đào tạo nhân lực và hướng dẫn chuyên môn để nâng cao hiệu quả triển khai tại cơ sở.

Xác định 6 nhiệm vụ trọng tâm cho giai đoạn 2026–2035

Để đáp ứng yêu cầu của tình hình mới, các đại biểu tại hội nghị đã thống nhất sáu nhóm nhiệm vụ trọng tâm cần được ưu tiên trong chương trình giai đoạn tới, gồm:

Thứ nhất, hoàn thiện thể chế, tạo khung pháp lý linh hoạt và kịp thời với các mô hình mại dâm biến tướng.

Thứ hai, đa dạng hóa hoạt động truyền thông, đặc biệt tăng cường truyền thông số để tiếp cận nhóm nguy cơ.

Thứ ba, tăng cường kiểm tra chuyên ngành, tập trung vào các loại hình kinh doanh tiềm ẩn rủi ro cao.

Thứ tư, đẩy mạnh hỗ trợ cộng đồng, thúc đẩy mô hình can thiệp thân thiện, bảo đảm quyền tiếp cận dịch vụ của người yếu thế.

Thứ năm, xây dựng và vận hành cơ sở dữ liệu điện tử thống nhất, giúp kết nối liên ngành và nâng cao hiệu quả giám sát.

Thứ sáu, mở rộng đào tạo và hợp tác quốc tế, học hỏi kinh nghiệm và mô hình hiệu quả từ các nước.

Những nhiệm vụ này được kỳ vọng sẽ tạo nền tảng quan trọng để Việt Nam triển khai chương trình mới một cách hệ thống, bền vững và nhân văn hơn.

Hướng tới chính sách nhân văn, hiện đại và phù hợp bối cảnh mới

Tổng kết hội nghị, các đại biểu thống nhất rằng công tác phòng, chống mại dâm trong giai đoạn tới cần được nhìn nhận dưới góc độ y tế công cộng, coi trọng yếu tố hỗ trợ và phục hồi, đồng thời tăng cường ứng dụng công nghệ và phối hợp liên ngành. Điều này không chỉ giúp nâng cao hiệu quả quản lý mà còn góp phần bảo đảm quyền con người, trật tự an toàn xã hội và thuần phong mỹ tục.

Với những định hướng mới, Chương trình phòng, chống mại dâm giai đoạn 2026–2035 được kỳ vọng sẽ trở thành bước chuyển mạnh mẽ, phù hợp xu thế hiện đại và yêu cầu thực tiễn, hướng tới mục tiêu nhân văn và phát triển bền vững.

Thùy Chi