Hợp tác chặt chẽ trong phòng, chống ma túy ở biên giới Việt Nam - Lào
Biên giới Việt Nam - Lào có chiều dài 2.340 km với 7 cửa khẩu quốc tế, 9 cửa khẩu quốc gia và hàng trăm đường mòn, lối mở qua biên giới tiếp giáp với 10 tỉnh của nước bạn Lào. Đặc biệt phần lớn tuyến biên giới này đều là rừng rậm hoặc núi cao hiểm trở, giao thông đi lại khó khăn, mật độ dân cư thưa thớt chủ yếu là đồng bào dân tộc thiểu số có mối quan hệ họ hàng, dòng tộc. Đời sống vật chất và tinh thần của người dân còn nhiều khó khăn, trình độ dân trí thấp nên dễ bị các đối tượng phạm tội về ma túy dụ dỗ, lôi kéo mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy.
Lực lượng Công an kiểm đếm số vũ khí trong nhà hai đối tượng truy nã Nguyễn Thành Tuân và Nguyễn Văn Thuận năm 2018
Chiếm 3/4 trên tổng số đối tượng truy nã về ma túy của cả nước
Ngoài ra, do đặc điểm địa lý gần vùng Tam giác vàng - một trung tâm sản xuất ma túy lớn trên thế giới nên Việt Nam cũng như Lào đã chịu tác động mạnh mẽ bởi tình hình tội phạm và tệ nạn ma túy từ khu vực này. Hiện nay, Điện Biên, Sơn La, Thanh Hóa, Nghệ An... vẫn còn tồn tại một số điểm nóng về ma túy.
Ma túy chủ yếu là heroin và các loại ma túy tổng hợp được vận chuyển từ các tỉnh phía Nam chủ yếu xuất phát từ đây. Đặc biệt trên tuyến biên giới Việt Nam - Lào đã hình thành nhiều điểm nóng về ma túy do các đối tượng người Việt Nam bị truy nã do phạm tội ma túy sau đó trốn sang Lào câu kết với các đối tượng sinh sống tại Lào thành lập các đường dây, ổ nhóm mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy, các đối tượng thường được trang bị vũ khí nóng chống trả quyết liệt lực lượng chức năng khi bị phát hiện, bắt giữ.
Từ năm 2010 đến tháng 6/2020 lực lượng Cảnh sát ĐTTP về ma túy cả nước đã phát hiện, bắt giữ 208.059 vụ, bắt giữ 310.124 đối tượng liên quan đến tội phạm ma túy; khởi tố, truy tố 185.502 vụ án với 233.321 bị can. Thu giữ khoảng 24 tấn heroin, 5,8 triệu viên 152 tấn ma túy tổng hợp, 1.195 khẩu súng, 13.251 viên đạn các loại cùng nhiều tang vật có liên quan.
Liên quan đối tượng truy nã cũng trong thời gian này lực lượng Cảnh sát ĐTTP về ma túy đã phối hợp và trực tiếp bắt giữ, vận động đầu thú được, thanh loại được 3.650 đối tượng truy nã. Hiện cả nước còn khoảng 1.000 đối tượng truy nã về phạm tội ma túy.
Tính riêng các tỉnh biên giới Việt Nam - Lào chiếm 3/4 trên tổng số đối tượng truy nã của cả nước, điển hình như xã Vân Hồ của tỉnh Sơn La có khoảng gần 40 đối tượng truy nã. Rất nhiều đối tượng có từ 2 đến 3 đơn vị, địa phương ra quyết định truy nã như Sa Văn Cầu, Giàng A Páo, Giàng A Chư, Vàng A Cải, Sùng A Cánh... Có nhiều đối tượng truy nã lẩn trốn vẫn điều hành các đường dây tội phạm về ma túy liên tỉnh, xuyên quốc gia.
Tuy nhiên do vị trí địa lý và tính chất địa bàn nên việc truy bắt đối tượng truy nã gặp rất nhiều khó khăn, luôn là áp lực lớn đối với lực lượng đấu tranh phòng, chống tội phạm về ma túy. Nhiều vụ vây bắt các đối tượng truy nã phải huy động hàng trăm cán bộ, chiến sỹ tham gia như vụ bắt đối tượng Sồng A Chống và Giàng A Páo ở Vân Hồ. Điển hình như vụ bắt giữ 2 đối tượng Nguyễn Thành Tuân và Nguyễn Văn Thuận phải huy động hàng trăm cán bộ, chiến sỹ nhiều đơn vị nghiệp vụ thuộc Bộ Công an, Công an tỉnh Sơn La sử dụng nhiều loại phương tiện, vũ khí hiện đại.
Hạn chế tối đa đầu vào không phát sinh đối tượng truy nã mới
Do tình hình phức tạp về tội phạm và tệ nạn ma túy tại các tỉnh biên giới Việt Nam - Lào, trong những năm qua Cục Cảnh sát ĐTTP về ma túy đã tập trung chỉ đạo và triển khai nhiều kế hoạch, giải pháp nhằm hạn chế tình trạng này như: Xây dựng các chương trình, kế hoạch giải quyết nhằm giải quyết các điểm, tụ điểm phức tạp về ma túy ở Na Ư (Điện Biên), Mộc Châu, Thôm Mòn, Vân Hồ (Sơn La), Quế Phong, Tương Dương (Nghệ An)... trong đó tập trung đấu tranh bóc gỡ các đường dây, ổ nhóm hoạt động phạm tội về ma túy. Xây dựng phong trào Toàn dân tham gia tố giác tội phạm, ổn định tình hình địa bàn, bước đầu đã đem lại nhiều hiệu quả tích cực.
Đặc biệt, sau vụ chống người thi hành công vụ và hủy hoại tài sản tại bản Hang Kia, xã Hang Kia, huyện Mai Châu, tỉnh Hòa Bình, Cục Cảnh sát ĐTTP về ma túy là đơn vị trực tiếp tham mưu xây dựng và là cơ quan thường trực triển khai giải quyết tình hình tội phạm nhất là về tội phạm ma túy tại các xã Hang Kia, Pà Cò (Hòa Bình), Loóng Luông, Vân Hồ (Sơn La) và vùng phụ cận.
Kết quả sau một năm triển khai phương án tại địa bàn hai xã Hang Kia, Pà Cò đã bắt và vận động đầu thú 16/18 đối tượng truy nã, tại xã Vân Hồ, huyện Vân Hồ đã bắt và vận đồng được 7/13 đối tượng.
Đã chỉ đạo các đội trên tuyến Tây Bắc và Bắc miền Trung làm tốt công tác nắm tình hình địa bàn, cử hàng nghìn lượt cán bộ, chiến sỹ phối hợp với các đơn vị địa phương bám sát tuyến, địa bàn và cơ sở. Phối hợp chặt chẽ với các đơn vị địa phương trên tuyến triển khai các biện pháp nghiệp vụ đấu tranh mạnh, bóc gỡ hàng ngàn vụ án về ma túy. Rà soát, xác minh, truy bắt hàng trăm đối tượng truy nã phạm tội về ma túy tại các địa bàn này.
Chỉ đạo các đơn vị chú trọng điều tra mở rộng các vụ án, phối hợp với các đơn vị trinh sát có kế hoạch xác minh giám sát chặt chẽ các đối tượng có liên quan, bảo đảm khi có kế hoạch bắt giữ không để các đối tượng trốn nhằm hạn chế tối đa đầu vào không phát sinh đối tượng truy nã mới. Tranh thủ sự hỗ trợ, giúp đỡ của các cấp chính quyền và đội ngũ già làng, trưởng bản, người có uy tín trong nhân dân để vận động, thuyết phục các đối tượng truy nã ra đầu thú.
Để nâng cao công tác đấu tranh chống tội phạm ma túy nói chung và phối hợp truy bắt, vận động các đối tượng truy nã nói riêng trong thời gian tới đạt hiệu quả, lực lượng Cảnh sát ĐTTP về ma túy tiếp tục phối hợp chặt chẽ với với các lực lượng, các cấp chính quyền giải quyết các điểm nóng về ma túy và có nhiều đối tượng truy nã tại các địa bàn như: Nghệ An, Hòa Bình, Sơn La, Điện Biên...
Làm tốt công tác tuyên truyền vận động nhân dân tích cực tham gia phong trào bảo vệ ANTQ, phong trào đấu tranh chống tội phạm về ma túy. Chú trọng phát hiện, theo dõi các đối tượng có nghi vấn phạm tội về ma túy, đối tượng truy nã hiện đang lẩn trốn để chủ động lên phương án, kế hoạch bắt giữ đảm bảo an toàn. Trong công tác điều tra mở rộng các chuyên án, vụ án cần có kế hoạch giám sát chặt chẽ các bị can, bị cáo đảm bảo khi tổ chức bắt giữ không để các đối tượng trốn khỏi địa phương.
Bên cạnh đó, cần nghiên cứu, có thể thành lập các đội chuyên trách thực hiện công tác truy nã tội phạm tại các Phòng Cảnh sát ĐTTP về ma túy Công an các đơn vị, địa phương có nhiều đối tượng truy nã. Đầu tư trang thiết bị, các loại vũ khí, công cụ hỗ trợ, phương tiên hiện đại phù hợp với từng đơn vị, từng địa bàn