Khó khăn khi đưa người nghiện không có nơi cư trú ổn định vào cơ sở xã hội
Hiện nay, việc đưa người nghiện ma túy không có nơi cư trú ổn định vào cơ sở xã hội trong thời gian lập hồ sơ đề nghị Tòa án xem xét, quyết định áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào Cơ sở cai nghiện bắt buộc (CSCNBB) hiện còn gặp nhiều vướng mắc.
 |
| Người nghiện không có nơi cư trú ổn định tại cơ sở xã hội Nhị Xuân. Ảnh internet |
Về thẩm quyền, hiện nay, chưa có quy định cụ thể về vấn đề này, do vậy, các địa phương đang áp dụng không thống nhất, có nơi giao Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã có thẩm quyền quyết định đưa đối tượng vào cơ sở xã hội, có nơi giao Trưởng Công cấp xã nơi phát hiện đối tượng thực hiện hành vi sử dụng trái phép chất ma túy quyết định việc đưa đối tượng vào cơ sở xã hội.
Về trình tự, thủ tục, theo quy định tại điểm 5 mục III Nghị quyết số 77/2014/QH13 thì Chính phủ chỉ đạo các “địa phương tạm thời giao trung tâm, cơ sở tiếp nhận đối tượng xã hội của tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tiếp nhận để quản lý, cắt cơn, giải độc, tư vấn tâm lý cho người nghiện ma túy không có nơi cư trú ổn định trong thời gian lập hồ sơ để Tòa án nhân dân xem xét, quyết định đưa vào CSCNBB”. Quy định này dẫn đến 2 cách hiểu khác nhau. Có quan điểm cho rằng, phải xác định rõ đối tượng là người nghiện ma túy và không có nơi cư trú ổn định thì mới đưa đối tượng vào cơ sở xã hội. Tuy nhiên, cũng có quan điểm khác cho rằng, cứ phát hiện đối tượng thực hiện hành vi sử dụng ma túy trái phép là có thể đưa vào cơ sở xã hội, sau đó mới xác định tình trạng nghiện và nơi cư trú của đối tượng.
Do vậy, việc áp dụng quy định về việc đưa người nghiện ma túy không có nơi cư trú ổn định vào cơ sở xã hội trong thời gian lập hồ sơ đề nghị Tòa án xem xét, quyết định áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào CSCNBB theo Nghị quyết số 77/2014/QH13 chưa có sự thống nhất giữa các địa phương.
Theo Bộ Tư pháp, qua theo dõi công tác thi hành pháp luật về xử lý vi phạm hành chính, thấy rằng, các quy định nêu trên chưa thực sự hợp lý: Nhiều cơ quan cùng xem xét và có ý kiến đối với hồ sơ đề nghị dẫn đến kéo dài thời gian lập hồ sơ trước khi chuyển TAND cấp huyện xem xét, quyết định việc áp dụng biện pháp xử lý hành chính.
Bên cạnh đó, sửa đổi các quy định về đối tượng áp dụng các biện pháp xử lý hành chính giáo dục tại xã, phường, thị trấn, đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc, đưa vào trường giáo dưỡng tại khoản 3, khoản 5 Điều 90, khoản 4 Điều 92 và khoản 1 Điều 94 Luật XLVPHC cho thống nhất với quy định của Bộ luật Hình sự.
Bởi vì, theo các quy định nêu trên thì các đối tượng nếu vi phạm lần thứ hai về các hành vi liên quan đến xâm phạm quyền sở hữu (trộm cắp, lừa đảo...) thì sẽ bị áp dụng các biện pháp xử lý hành chính. Tuy nhiên, theo quy định của Bộ luật Hình sự (BLHS) thì các đối tượng nêu trên sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự, ví dụ đối với các tội như: trộm cắp tài sản (Điều 138 BLHS năm 1999, Điều 173 BLHS năm 2015); lừa đảo chiếm đoạt tài sản (Điều 139 BLHS năm 1999, Điều 174 BLHS năm 2015)... nếu đã bị xử phạt vi phạm hành chính mà còn tái phạm thì sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự (mà sẽ không bị xử phạt vi phạm hành chính).