Tăng cường an ninh, an toàn tại các cơ sở cai nghiện ma túy công lập

Thực hiện Luật Phòng, chống ma tuý, Nghị định số 116/2021/NĐ-CP ngày 21/12/2021 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Phòng, chống ma túy, Luật Xử lý vi phạm hành chính về cai nghiện ma túy và quản lý sau cai nghiện ma túy; Lãnh đạo Chính phủ, các Bộ, ngành, địa phương đã chỉ đạo, triển khai thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp trong lĩnh vực cai nghiện, quản lý sau cai nghiện ma tuý và đã đạt được nhiều kết quả quan trọng.

Tuy nhiên, thời gian qua công tác này vẫn còn một số hạn chế, số người cai nghiện ma túy tự nguyện tại gia đình, cộng đồng còn thấp; việc quản lý, tổ chức cai nghiện tại cơ sở cai nghiện công lập chưa đáp ứng yêu cầu, vẫn còn tình trạng học viên có hành vi gây rối, kích động, bỏ trốn tập thể, phá hoại tài sản, gây mất trật tự, an ninh, an toàn xã hội tại một số địa phương.

Để khắc phục tình trạng trên, Bộ LĐTB&XH đề nghị UBND các tỉnh, thành phố chỉ đạo Sở LĐTB&XH phối hợp với các Sở, ban, ngành liên quan thực hiện một số nội dung.

Cụ thể, tiếp tục chỉ đạo, triển khai công tác cai nghiện ma túy theo Công điện 356/CĐ-TTg ngày 20/4/2022 của Thủ tướng Chính phủ về đôn đốc triển khai quyết liệt, hiệu quả công tác xác định tình trạng nghiện ma túy và cai nghiện ma túy theo Luật Phòng, chống ma túy năm 2021, Công văn số 1827/LĐTBXH-PCTNXH ngày 2/6/2022 của Bộ LĐTB&XH về việc triển khai thực hiện Công điện số 365/CĐ-TTg ngày 20/4/2022 của Thủ tướng Chính phủ. Hướng dẫn UBND cấp huyện, xã tổ chức triển khai công tác cai nghiện ma túy tự nguyện tại gia đình, cộng đồng theo quy định tại Nghị định số 116/2021/NĐ-CP; quan tâm, bố trí nguồn kinh phí thường xuyên để tổ chức thực hiện công tác cai nghiện, quản lý sau cai nghiện ma túy.

Cùng với đó, rà soát cơ sở vật chất của cơ sở cai nghiện ma túy, trình UBND, HĐND đầu tư nâng cấp, sửa chữa, bảo đảm công tác tiếp nhận, quản lý học viên tại các cơ sở cai nghiện ma túy, bố trí nguồn lực thực hiện công tác cai nghiện ma túy tại gia đình, cộng đồng theo quy định tại Nghị định số 116/2021/NĐ-CP, các chính sách, chế độ hỗ trợ người cai nghiện tự nguyện và tăng cường chế độ, chính sách đối với công chức, viên chức, người lao động làm công tác cai nghiện, quản lý sau cai nghiện ma tuý.

Bố trí, điều động hoặc cho phép Cơ sở cai nghiện ma túy được tuyển dụng, bổ sung viên chức, người lao động bảo đảm định mức, số lượng người làm việc theo đúng quy định tại Nghị định số 116/2021/NĐ-CP và Thông tư số 29/2022/11-BLĐTBXH của Bộ trưởng Bộ LĐTB&XH.

Nắm bắt kịp thời diễn biến tư tưởng học viên, phòng ngừa tình trạng thẩm lậu ma túy

Đối với cơ sở cai nghiện ma tuý công lập, xây dựng và tổ chức thực hiện nghiêm quy trình, dịch vụ cai nghiện ma tuý theo đúng quy định tại Nghị định số 116/2021/NĐ-CP; tăng cường đào tạo, tập huấn nâng cao trình độ, nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ chuyên môn tại cơ sở cai nghiện.

Tăng cường công tác quản lý học viên cai nghiện thông qua việc xây dựng, ban hành và tổ chức thực hiện nghiêm các nội quy, quy chế của Cơ sở cai nghiện theo quy định; tăng cường tổ chức lao động trị liệu và thực hiện các biện pháp nghiệp vụ, nắm bắt kịp thời diễn biến tư tưởng học viên, đặc biệt là những học viên có tiền án, tiền sự để có biện pháp giáo dục, ngăn chặn kịp thời những học viên phát sinh mâu thuẫn, đưa ra các biện pháp quản lý hiệu quả.

Đánh giá, rà soát và sắp xếp lại đội ngũ viên chức, người lao động làm việc tại cơ sở cai nghiện ma túy theo vị trí việc làm, năng lực chuyên môn nghiệp vụ, đạo đức nghề nghiệp; tăng cường giám sát nội bộ, quản lý viên chức và người lao động tại từng bộ phận và toàn đơn vị.

Phối hợp với ngành Công an tại địa phương tăng cường công tác đảm bảo an ninh, trật tự tại cơ sở; phối hợp chặt chẽ với cơ quan công an, y tế địa phương và các tố chức có liên quan trên địa bàn trú đóng nhằm đảm bảo an ninh trật tự, phòng ngừa, ngăn chặn tình trạng thẩm lậu, mua bán, tàng trữ, sử dụng trái phép chất ma túy.

Trước đó, liên quan đến vụ việc học viên bỏ trốn tại Cơ sở cai nghiện ma túy tỉnh Sóc Trăng, Bộ LĐTB&XH đã có báo cáo gửi Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang, Chủ tịch Ủy ban Quốc gia phòng chống AIDS, ma túy, mại dâm.

Trong báo cáo, Bộ LĐTB&XH cho biết, ngay sau khi có thông tin báo chí về vụ việc, lãnh đạo Bộ đã cử đoàn công tác vào Sóc Trăng để làm việc với địa phương và bàn các phương án giải quyết.

Theo báo cáo của UBND tỉnh Sóc Trăng, một số học viên ở các phòng 01E, 03F, 04D của khu lớn cơ sở cai nghiện ma túy của tỉnh do nghi ngờ các học viên khác báo cáo với cán bộ quản lý học viên của cơ sở cai nghiện về việc một số đối tượng này sử dụng ma túy bên trong phòng, nên khoảng 10h ngày 23/2 và 8 giờ ngày 24/2, các đối tượng trên đã đánh, gây thương tích cho 4 học viên.

Ngay sau khi phát hiện vụ việc, cơ sở cai nghiện đã báo cáo Sở LĐTB&XH, Công an thành phố Sóc Trăng để nhanh chóng phối hợp với đơn vị có liên quan mời, làm việc với 45 học viên có liên quan. Trong quá trình làm việc, khoảng 16h30' cùng ngày, một số học viên đã kích động các học viên khác chống đối lực lượng công an; lợi dụng tình trạng hỗn loạn có 191 học viên bỏ trốn khỏi cơ sở cai nghiện. Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ ngăn chặn học viên bỏ trốn, có 3 cảnh sát cơ động bị thương.

Bộ LĐTB&XH cho biết, qua nắm tình hình, bước đầu xác định một số nguyên nhân chủ quan và khách quan dẫn đến việc học viên bỏ trốn tập thể tại Cơ sở cai nghiện. Về nguyên nhân chủ quan, do quá trình sinh hoạt chung, một số học viên xảy ra mâu thuẫn cá nhân. Lợi dụng tình hình đó, một số học viên quá khích, manh động, lôi kéo các học viên khác gây hỗn loạn, chống đối lực lượng bảo vệ cơ sở, lực lượng thi hành công vụ và bỏ trốn khỏi Cơ sở cai nghiện.

Việc quản lý, chữa trị, giáo dục, nắm bắt tâm lý của học viên tại Cơ sở cai nghiện của viên chức, người làm việc tại Cơ sở cai nghiện ma túy còn nhiều hạn chế.

Học viên cai nghiện ma túy còn có tâm lý không hợp tác, phối hợp với viên chức, người lao động trong hoạt động cai nghiện tại Cơ sở cai nghiện, nguyên nhân một phần là do môi trường sống, sinh hoạt... tại Cơ sở cai nghiện chưa thực sự tốt (tường rào nhiều lớp thiếu thân thiện, môi trường sống chật chội...).

Về nguyên nhân khách quan, đó là cơ sở vật chất xuống cấp, quá tải (bình quân 10-15 người/phòng diện tích 30m2), khó khăn trong quản lý đối tượng cai nghiện.

Số lượng viên chức, người lao động làm việc tại Cơ sở cai nghiện chưa đáp ứng mức quy định tối thiểu so với quy định, không đủ sức quản lý số lượng học viên tại đây. Hiện nay, cơ sở cai nghiện có 57 viên chức, người lao động, thiếu 24 người so với quy định. Do tính chất đặc thù của công việc nên viên chức, người lao động thường xuyên phải trực, làm việc nhiều thời gian hơn so với quy định, trong khi chính sách, chế độ thu hút người lao động vào làm việc tại Cơ sở cai nghiện còn hạn chế, dẫn đến căng thẳng cho viên chức, người lao động trong quản lý, chữa trị người tham gia cai nghiện ma túy tại Cơ sở cai nghiện ma túy.

Người nghiện ma túy vào cai nghiện phần lớn có trình độ hạn chế, gần 40% đã có tiền án, tiền sự và khoảng 25% nhiễm HIV, lao, viêm gan A, B... không hợp tác trong cai nghiện nên việc quản lý, giáo dục học viên gặp khó khăn...

Ngay sau đó, ngày 1/3, Văn phòng Chính phủ đã có văn bản số 1341/VPCP-KGVX truyền đạt ý kiến của Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang, Chủ tịch UBQG phòng, chống AIDS, ma túy, mại dâm về vụ việc học viên đang cai nghiện ma túy có dấu hiệu cố ý gây thương tích và bỏ trốn tại Cơ sở cai nghiện ma túy tỉnh Sóc Trăng.

Cụ thể, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang yêu cầu Bộ LĐTB&XH, UBND tỉnh Sóc Trăng thực hiện nghiêm ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng, Chủ tịch UBQG tại cuộc họp Thường trực UBQG về công tác cai nghiện ma túy (văn bản số 411/TB-VPCP ngày 12/10/2023) và tại Hội nghị tổng kết năm 2023, triển khai nhiệm vụ trọng tâm năm 2024 của UBQG (văn bản số 47/TB-VPCP ngày 7/2/2024).

Đồng thời, Bộ LĐTB&XH, UBND tỉnh Sóc Trăng khẩn trương triển khai các giải pháp cần thiết và phù hợp theo chức năng, nhiệm vụ được giao; kịp thời khắc phục hậu quả, ổn định tình hình; làm rõ nguyên nhân xảy ra vụ việc, xử lý nghiêm các vi phạm theo đúng quy định của pháp luật, báo cáo Phó Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch UBQG trước ngày 10/3/2024.

Hoàng Giang