Thúc đẩy nhanh việc bao phủ các dịch vụ HIV/AIDS cho các nhóm đích

PGS.TS Phan Thị Thu Hương, Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS (Bộ Y tế) nhận định như trên tại hội thảo "Đẩy mạnh hợp tác giữa cộng đồng và y tế trong ứng phó dịch HIV/AIDS tại Việt Nam" do Trung tâm LIFE vừa phối hợp tổ chức với Cục Phòng, chống HIV/AIDS.

Chia sẻ về tình dịch HIV/AIDS và các giải pháp hướng đến chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030, ThS. BS Võ Hải Sơn, Trưởng Phòng Giám sát và xét nghiệm HIV, Cục Phòng, chống HIV/AIDS cho biết, ước tính số nhiễm HIV toàn quốc là 242.000 ca. Riêng năm 2021, số nhiễm HIV phát hiện mới là 13.223 ca, trong đó số tử vong báo cáo là 1.856 ca.

Theo BS. Võ Hải Sơn, tỉ lệ mới phát hiện trong nhóm nam cao hơn rất nhiều so với nữ. Đường lây chủ yếu là qua quan hệ tình dục không an toàn. Tỉ lệ này tiếp tục tăng mạnh qua các năm trở thành đường lây chính.

Đáng chú ý, giai đoạn đầu dịch HIV chủ yếu tập trung trong nhóm người nghiện ma túy và phụ nữ bán dâm. Tuy nhiên từ năm 2015 đến nay, HIV có xu hướng thay đổi về đối tượng, giới tính, độ tuổi. Cụ thể, HIV lây lan nhanh trong nhóm quan hệ tình dục đồng giới và có xu hướng trẻ hóa.

Trước tình hình dịch lây lan nhanh, năm 2020, Quốc hội đã thông qua luật sửa đổi bổ sung trong phòng chống HIV/AIDS. Trong đó, nhấn mạnh ngăn chặn dịch HIV trong nhóm mới nổi, đặc biệt là nhóm quan hệ tình dục đồng giới. Ngoài ra, cũng trong năm này, chính phủ đã ban hành chiến lược quốc gia kết thúc chống HIV/AIDS vào năm 2030.

Để ngăn chặn lây nhiễm trong nhóm mới nổi, BS. Sơn cho hay, tổ chức cộng đồng là cầu nối quan trọng trong việc tiếp cận sớm với nhóm nguy cơ này, khi họ chưa cần đến các cơ sở y tế.

Ngoài ra, tổ chức cộng đồng còn có vai trò cung cấp sớm các dịch vụ như: Xét nghiệm HIV tại nhà, kết nối dịch vụ điều trị dự phòng, kết nối những người nguy cơ cao và người nhiễm HIV đến các cơ sở y tế để nhận các dịch vụ chăm sóc và điều trị.

Cũng theo BS Sơn, một trong những chiến lược quốc gia hướng đến chấm dứt dịch bệnh HIV/AIDS vào năm 2030 là huy động cộng đồng tham gia. Tạo môi trường chính sách và cơ chế tài chính thuận lợi cho các tổ chức xã hội tham gia cung cấp dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS, bao gồm từ ngân sách nhà nước.

Đồng thời, nâng cao năng lực và vận động để các tổ chức xã hội tham gia có hiệu quả trong cung cấp các dịch vụ trong phòng, chống HIV/AIDS.

Được biết, hàng năm trung tâm LIFE điều phối mạng lưới hơn 40 tổ chức cộng đồng tư vấn dự phòng, xét nghiệm sàng lọc HIV cho gần 40.000 người có nguy cơ với HIV và hỗ trợ gần 10.000 người tiếp cận với chương trình dự phòng lây nhiễm HIV trước phơi nhiễm (PrEP).

Các tổ chức cộng đồng do LIFE hỗ trợ phát hiện khoảng 4.000 trường hợp HIV mới mỗi năm và kết nối gần 98% số này vào điều trị HIV. Tỉ lệ phát hiện ca nhiễm HIV từ các dự án của LIFE đóng góp từ 40% đến 60% tổng ca nhiễm HIV được tìm thấy ở các tỉnh LIFE hoạt động.

Thùy Chi