Từ thảm sát ở Thạch Thất đến chuyện quản lý người nghiện tại cộng đồng

Nghiện ngập, ra tay sát hại 4 người để cướp tài sản

Hung thủ Nguyễn Văn Kỳ tại cơ quan điều tra - Ảnh: Báo Pháp luật TP.HCM

Khoảng 1h30 ngày 7/12/2015, Công an TP Hà Nội nhận được tin báo của công an huyện Thạch Thất với nội dung tại thôn 9, xã Canh Nậu xảy ra vụ đối tượng đột nhập vào nhà ông Nguyễn Lương Chuân để trộm cắp tài sản rồi ra tay sát hại 4 người khi bị phát hiện rồi trốn thoát.

Sau 12 giờ tập trung lực lương, tổ chức phá án, cơ quan cảnh sát điều tra Công an TP Hà Nội đã điều tra làm rõ, bắt giữ đối tượng gây án là Nguyễn Văn Kỳ (sinh năm 1970), trú tại thôn 3, xã Hương Ngải, Thạch Thất, Hà Nội.

Cơ quan công an cho biết, đối tượng Nguyễn Văn Kỳ có 3 tiền án về tội tàng trữ, sử dụng trái phép chất ma tuý và 1 tiền án về tội trộm cắp tài sản.

Theo đó, tháng 5/2015, Kỳ ra tù, về địa phương nhưng không có nhà ở, không có việc làm nên sinh sống tại một lán nhỏ thuộc thôn 3 xã Hương Ngải, huyện Thạch Thất.  Khoảng 23h ngày 6/12/2015, Kỳ chuẩn bị 1 dao nhọn để ở túi quần, đi bộ từ lán lang thang khu vực xã Hương Ngải, xã Canh Nậu với mục đích xem có nhà nào sơ hở thì vào trộm cắp tài sản bán lấy tiền mua heroin sử dụng. Khoảng 1h ngày 7/12, Kỳ đã lẻn vào nhà ông Chuân. Khi bị phát hiện, Kỳ đã đâm chết ông Chuân và Nguyễn Lương Chỉnh (SN 1988, con trai thứ 2 của ông Chuân). Kỳ còn đâm vợ ông Chuân và con trai cả của ông Chuân bị thương.

Phòng Cảnh sát Hình sự, Công an thành phố Hà Nội cho biết, Kỳ là đối tượng bất hảo, từ năm 1980, Kỳ đã bán hết tài sản, nhà cửa đất đai để thoả mãn thú vui cờ bạc, nghiện hút, bố mẹ và anh em đã mất. Năm 2015, đối tượng ra tù đã được chính quyền địa phương tạo điều kiện cấp đất để dựng lán sinh sống ở thôn 3, Hương Ngải, cung cấp công cụ đánh bắt cá cho Kỳ mưu sinh, tạo dựng cuộc sống hằng ngày. Công an xã Hương Ngải cũng thường xuyên mời đối tượng lên hợp tác, răn đe, tuy nhiên do bản thân là đối tượng hình sự, khó giáo dục, lại nghiện hút nên vẫn trộm cắp tài sản…

Vấn nạn nghiện ma túy phạm tội

Trong nhiều nguyên nhân dẫn đến hành vi vi phạm pháp luật, có lẽ nghiện ma túy là con đường ngắn nhất. Rơi vào “mê cung” của ma túy, khi hết tiền mua ma túy sử dụng, đối tượng nghiện lên cơn thèm thuốc thì mọi khả năng kiềm chế hành vi trở về mốc số không, đối tượng không từ bỏ bất cứ một thủ đoạn nào để có được tiền, kể cả giết người thân để cướp tài sản.

Căn cứ kết quả điều tra xã hội học cho thấy, 80% số người nghiện ma tuý trả lời: Sẵn sàng làm tất cả mọi việc kể cả phạm tội để có tiền thoả mãn nhu cầu ma tuý.

Theo số liệu của Bộ Công an, tội phạm ma túy chiếm tới 34% tội phạm cả nước. Trong số những người bị bắt hàng năm vì phạm tội, khoảng 75% các tội phạm hình sự có nguyên nhân bắt nguồn từ những người nghiện ma tuý.

Thực tế hiện nay, nhiều đối tượng khi bị công an bắt giữ là những con nghiện ma túy, không có công ăn việc làm, sa vào tệ nạn lô, đề, cờ bạc. Một số đối tượng sau khi vào các trung tâm cai nghiện được một thời gian khi trở về vì lối sống buông thả, thiếu sự quản lý của gia đình và chính quyền nơi cư trú lại tiếp tục tái nghiện. Thiếu tiền chích hút các đối tượng trộm cắp đủ thứ để kiếm tiền phục vụ bản thân.

Việc các đối tượng nghiện ma túy phạm tội, thậm chí tái phạm tội là thực tế khá phổ biến ở nhiều địa phương. Điển hình như tại tỉnh Khánh Hòa, trong hầu hết các vụ án trộm cắp, cướp giật thời gian vừa qua được Công an TP Cam Ranh điều tra, làm rõ thì đối tượng gây án đều nghiện ma túy. Đáng chú ý trong số đó có nhiều đối tượng nghiện từ địa bàn khác đến hoạt động. Tại tỉnh Đồng Tháp, trên 60 % số vụ trộm cắp, cướp tài sản là do thanh, thiếu niên nghiện gây ra và có chiều hướng gia tăng so với cùng kỳ.

Tại Nghệ An, thời gian gần đây, tội phạm trộm cắp tài sản trên địa bàn Nghệ An có chiều hướng gia tăng. Điều đáng lo ngại, hầu hết các đối tượng trộm cắp đều nghiện hoặc sử dụng ma túy. Theo số liệu thống kê của Trại tạm giam Công an tỉnh Nghệ An, số đối tượng phạm tội liên quan đến ma túy, nghiện bị tạm giữ chiếm 46%. Và chỉ riêng 6 tháng đầu năm, có đến 299 đối tượng nghiện phạm tội.

Quản lý người nghiện tại cộng đồng

Hiện nay, việc cai nghiện ma túy tại gia đình, cộng đồng, đưa người nghiện đi cai nghiện tại cơ sở cai nghiện là rất cần thiết, không chỉ góp phần bảo vệ sức khỏe, tính mạng của người nghiện mà còn góp phần quan trọng trong việc hạn chế đến mức tối đa các vấn nạn xã hội do người nghiện gây ra, đặc biệt là tình trạng: trộm cắp, cướp của, giết người...

Điều 26 Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống ma túy quy định có 2 biện pháp cai nghiện ma túy gồm: Cai nghiện ma túy tự nguyện, cai nghiện ma túy bắt buộc và 3 hình thức cai nghiện ma túy là: Cai nghiện ma túy tại gia đình; cai nghiện ma túy tại cộng đồng và cai nghiện ma túy tại cơ sở cai nghiện.

Đối tượng bị áp dụng biện pháp cai nghiện bắt buộc tại cộng đồng là người nghiện ma túy cư trú tại cộng đồng nhưng không tự giác khai báo và không tự nguyện đăng ký cai nghiện tại gia đình hoặc cộng đồng.

Như vậy, tùy thuộc vào từng loại đối tượng nghiện ma túy mà sẽ áp dụng các hình thức cai nghiện ma túy khác nhau.

Tuy nhiên, theo Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, việc đưa người nghiện đi cai nghiện ma túy hiện nay còn nhiều khó khăn, vướng mắc như việc xác định tình trạng nghiện, bên cạnh một số đối tượng chấp hành tốt thì có một số đối tượng là không chấp hành, tỏ thái độ chống đối khi lực lượng chức năng tiến hành xác định tình trạng nghiện. Hơn nữa người nghiện phải qua giáo dục tại xã, phường, thị trấn mà tiếp tục còn nghiện thì mới đưa đi cai nghiện bắt buộc theo Nghị định 221, như vậy thì trong thời gian giáo dục tại xã, phường, thị trấn mà người nghiện vẫn tiếp tục sử dụng ma túy, tiếp tục nghiện thì lại chưa có biện pháp nào xử lý đối với trường hợp này…Do đó, các bộ, ngành liên quan cần sớm trình Chính phủ ban hành các văn bản hướng dẫn để khắc phục những khó khăn hiện nay

Đối với công tác quản lý người nghiện, Đại tá Phạm Văn Chình, Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy, Bộ Công an cho rằng, lực lượng chức năng phải chủ động điều tra cơ bản, thường xuyên rà soát thống kê người nghiện, nghi nghiện ma túy lập hồ sơ đưa người nghiện vào giáo dục, giáo dưỡng và trung tâm cai nghiện bắt buộc, tích cực gọi hỏi răn đe các đối tượng có điều kiện, khả năng phạm tội ma túy, đối tượng nghiện ma túy. Đồng thời đẩy mạnh công tác tuyên truyền giáo dục cho người dân hiểu tác hại của ma túy, pháp luật phòng chống ma túy, tập trung vào những đối tượng nghiện ma túy, những đối tượng thanh thiếu niên…

Còn theo Thứ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Nguyễn Trọng Đàm, trên thực tế, dù việc cai nghiện rất khó khăn, nhưng nếu bản thân người nghiện quyết tâm cùng sự giúp đỡ của gia đình, chính quyền thì hoàn toàn có thể cai nghiện thành công. Tại Việt Nam, ở nhiều tỉnh, thành phố đã có hàng nghìn người sau cai nghiện 3-5 năm chưa tái nghiện. Nhiều người từng nghiện nặng, nghiện nhiều năm những đã quyết tâm cai nghiện, tích cực tham gia các hoạt động xã hội, được cộng đồng ghi nhận. Một số người hiện đang là chủ cơ sở sản xuất, doanh nghiệp, chủ nhiệm câu lạc bộ, nhóm đồng đẳng đều đã tích cực tham gia các hoạt động giúp đỡ người cùng cảnh ngộ.

Tuy nhiên, cũng có những học viên đi cai nhiều lần nhưng vẫn tái nghiện, bởi khi trở về địa phương họ phải tự lặn lội đi tìm việc nhưng không tìm được vì sự kì thị, thất nghiệp. Họ lại chán nản rồi lại sa vào con đường nghiện ngập. Do đó, để đẩy lùi nghiện ma túy, xã hội cần gạt bỏ sự kì thị, thay vào đó cho họ một cơ hội để họ tái hòa nhập và cũng là xây dựng một môi trường sống lành mạnh cho tất cả mọi người.