UNAIDS cảnh báo hơn 6 triệu ca tử vong do AIDS nếu Mỹ ngừng viện trợ

Sau khi nhậm chức vào ngày 20/1, Tổng thống Mỹ Donal Trump đã đóng băng các khoản viện trợ nước ngoài trong 90 ngày. Bộ Ngoại giao Mỹ sau đó đã ban hành lệnh miễn trừ đối với Kế hoạch cứu trợ AIDS khẩn cấp của Tổng thống Mỹ (PEPFAR) - sáng kiến hỗ trợ ứng phó HIV/AIDS hàng đầu thế giới.

Bà Christine Stegling, Phó Giám đốc điều hành của Chương trình phối hợp của Liên Hợp Quốc về HIV/AIDS (UNAIDS) cho biết, mặc dù đã có miễn trừ nhưng vẫn còn nhiều lo ngại về tương lai của các chương trình điều trị HIV/AIDS.

"Có rất nhiều sự rối loạn, đặc biệt là cấp độ cộng đồng, về cách thực hiện việc miễn trừ. Chúng ta đang chứng kiến sự gián đoạn nghiêm trọng trong việc cung cấp dịch vụ điều trị", bà nói.

Bà Stegling cảnh báo nếu PEPFAR không được tái phê duyệt hỗ trợ tài chính trong giai đoạn năm 2025 - 2029 thì số ca tử vong do AIDS có thể tăng tới 400%.

"6,3 triệu ca tử vong liên quan đến AIDS sẽ xảy ra trong tương lai. Bất kỳ khoản cắt giảm nào, dù chỉ một xu, cũng sẽ gây ảnh hưởng đến tất cả chúng ta", bà nhấn mạnh, đồng thời kêu gọi tất cả các quốc gia thành viên Liên Hợp Quốc vào cuộc.

Bà cũng nêu ảnh hưởng cụ thể ở Ethiopia, khi 5.000 hợp đồng với nhân viên y tế công cộng do Mỹ tài trợ đã bị chấm dứt.

Bà nhấn mạnh rằng các phòng khám cộng đồng đang phải đối mặt với sự gián đoạn lớn nhất vì phụ thuộc hoàn toàn vào nguồn tài trợ của Chính phủ Mỹ.

Bà lo ngại rằng một số người có thể không đến điều trị, dẫn đến nguy cơ gia tăng các ca nhiễm HIV mới.

Mỹ là nhà tài trợ chính cho các chương trình của Liên Hợp Quốc tại 70 quốc gia, hỗ trợ mục tiêu chấm dứt bệnh AIDS như một mối đe dọa sức khỏe cộng đồng vào năm 2030.

Chính quyền của ông Trump đang xem xét lại tất cả các chương trình viện trợ nước ngoài để bảo đảm sự phù hợp với chính sách "Nước Mỹ trên hết" của tổng thống.

Số liệu thống kê mới công bố cho thấy sự sụt giảm đáng kể về số ca nhiễm mới và tử vong do HIV trên toàn thế giới. Trong thập kỷ 2010, số ca nhiễm HIV trên toàn thế giới đã giảm 20%, theo một nghiên cứu đăng trên tạp chí The Lancet HIV. Đồng thời, tỉ lệ tử vong liên quan đến HIV, thường do các bệnh khác ở giai đoạn cuối của AIDS, đã giảm khoảng 40%, xuống dưới một triệu ca mỗi năm.

Tiến bộ này chủ yếu đến từ khu vực cận Sahara ở châu Phi, nơi chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của đại dịch. Tuy nhiên, không phải khu vực nào trên thế giới cũng đạt được kết quả tương tự. Tại một số khu vực như Đông Âu và Trung Đông, số ca nhiễm HIV vẫn gia tăng. Điều này khiến mục tiêu của Liên Hợp Quốc về việc loại bỏ gần như hoàn toàn các ca tử vong liên quan đến AIDS vào năm 2030 trở nên khó đạt được.

Các nhà nghiên cứu nhấn mạnh rằng mặc dù tiến bộ toàn cầu là đáng ghi nhận, vẫn còn hơn một triệu người mắc mới HIV mỗi năm. Trong tổng số 40 triệu người sống chung với HIV, khoảng một phần tư vẫn chưa được điều trị.

Các phương pháp phòng ngừa hiệu quả, như điều trị dự phòng trước phơi nhiễm (PrEP), đã đóng vai trò quan trọng trong việc giảm tỉ lệ lây nhiễm. Thuốc PrEP, dạng viên uống hàng ngày, có thể giảm nguy cơ lây nhiễm HIV qua đường tình dục lên tới 99%. Nhiều quốc gia đã thúc đẩy việc mở rộng tiếp cận PrEP, không chỉ giới hạn cho nam giới có quan hệ đồng giới mà còn cho tất cả những người có nguy cơ cao.

Với những người đã nhiễm HIV, liệu pháp kháng retrovirus (ART) có thể giúp giảm tải lượng virus trong máu xuống mức không phát hiện được, qua đó giảm nguy cơ lây truyền, kể cả từ mẹ sang con. Tải lượng virus không phát hiện được giúp giảm xác suất lây nhiễm qua đường bú mẹ xuống dưới 1%.

Thùy Chi

Theo Reuters/ The Lancet