Đẩy mạnh can thiệp cho nhóm MSM sử dụng Chemsex tại Khánh Hòa

Ông Tôn Thất Toàn, Phó Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Khánh Hòa cho biết, đến hết năm 2022, tổng tích luỹ số trường hợp nhiễm HIV/AIDS được phát hiện ở Khánh Hòa là 2.785 trường hợp, trong đó, lũy tích số người nhiễm HIV/AIDS đã tử vong là 1.310, còn sống là 1.475 trường hợp.

Lây nhiễm mới HIV chủ yếu trong nguy cơ cao, đặc biệt là nhóm MSM. Điển hình trong năm 2022, thông qua xét nghiệm phát hiện 133 người nhiễm HIV/AIDS mới ở địa phương thì phần lớn rơi vào nhóm MSM, đặc biệt, lứa tuổi bị lây nhiễm ngày càng trẻ hóa (phổ biến nhất là từ 20 đến 29 tuổi), chủ yếu ở các khu vực đô thị.

Bên cạnh đó, khảo sát thực tế cho thấy, nhiều người trong nhóm MSM khi quan hệ với bạn tình còn sử dụng chất kích thích mạnh (gọi là Chemsex), sẵn sàng vứt bỏ cao su nên nguy cơ lây truyền bệnh HIV/AIDS cho nhau rất cao. Đáng lưu ý, nhiều người quan hệ không an toàn, có nhiều bạn tình nên dẫn đến tình trạng lây nhiễm HIV cho nhiều người.

Để ngăn chặn lây nhiễm HIV trong nhóm này, được sự hỗ trợ của Cục Phòng, chống HIV/AIDS, Bộ Y tế, Tổ chức Y tế Thế giới, ngành y tế tỉnh đã tổ chức nhiều hoạt động để nâng cao nhận thức của nhân viên y tế về nguy cơ của hành vi chemsex trong cộng đồng MSM và cách triển khai một số can thiệp giảm tác hại cho khách hàng sử dụng chemsex, bên cạnh đó nâng cao kiến thức phòng, chống HIV cho cộng đồng MSM.

Ông Võ Hải Sơn, Phó Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS cho biết, tình trạng sử dụng chất kích thích trong nhóm MSM ("ChemSex" hoặc High Fun…) còn làm giảm sử dụng bao cao su, quan hệ tình dục tập thể và các hành vi tình dục nguy cơ cao khác, do đó làm tăng khả năng lây truyền HIV và viêm gan.

Các hành vi tình dục không an toàn bao gồm cả quan hệ tình dục không được bảo vệ, quan hệ tình dục dẫn đến tổn thương hậu môn hoặc trực tràng do các cuộc quan hệ tình dục kéo dài, thường xuyên và thô bạo hơn dưới tác động của chất kích thích, có thể làm tăng nguy cơ các bệnh lây nhiễm qua đường tình dục trong nam quan hệ tình dục đồng giới, bao gồm cả lây nhiễm viêm gan C trong nhóm MSM nhiễm HIV.

ChemSex chủ yếu là sử dụng ma túy không tiêm chích, tuy nhiên một số người cũng vẫn sử dụng Cathinone tổng hợp, Amphetamine hay Methamphetamine để tiêm chích và chia sẻ các vật dụng tiêm chích, do đó có nguy cơ lây nhiễm HIV và viêm gan C cao hơn.

Sử dụng ma túy tổng hợp nói chung và các chất kích thích dạng Amphetamine (ATS) nói riêng đang là một vấn đề khá phức tạp ở nhiều quốc gia trên thế giới và Việt Nam. Theo báo cáo của nhiều quốc gia trên thế giới, trong số người sử dụng ma túy tổng hợp, phần lớn họ sử dụng và lạm dụng các chất kích thích dạng Amphetamine.

Với xu hướng ra đời liên tục của nhiều loại ma túy tổng hợp mới cũng như sự gia tăng số người lạm dụng ma túy tổng hợp, việc lạm dụng ma túy tổng hợp đã không chỉ ảnh hưởng đến người bệnh, làm giảm chất lượng cuộc sống mà còn ảnh hưởng đến gia đình, cộng đồng, ảnh hưởng đến sự ổn định xã hội, kinh tế và chính trị.

Một số người bệnh có rối loạn tâm thần là những tác động tiêu cực dễ thấy và là bệnh lý cùng như nguyên nhân tử vong thường gặp ở người lạm dụng ATS. Có mối liên quan chặt chẽ giữa việc sử dụng ma tuý dạng kích thích và nguy cơ lây nhiễm HIV trong nhóm nam giới MSM. Sử dụng Methamphetamine có liên quan đến tăng tần suất quan hệ tình dục không an toàn ở nhóm MSM, do đó làm tăng khả năng lây nhiễm STI, HBV và HIV.

Để phòng, chống hiệu quả việc lây lan HIV/AIDS trong nhóm MSM, bên cạnh các giải pháp tổng thể được triển khai xuyên suốt, trong năm 2023, ngành y tế tỉnh Khánh Hòa phấn đấu đạt mục tiêu giúp 95% người nhiễm HIV trong cộng đồng, trong đó có nhóm MSM biết tình trạng nhiễm HIV/AIDS của mình, để có những lựa chọn cách điều trị phù hợp, hiệu quả.

Theo ông Tôn Thất Toàn, Phó Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Khánh Hòa, muốn đạt được điều này thì cùng với tư vấn xét nghiệm HIV tại cộng đồng cho nhóm MSM là xét nghiệm HIV/AIDS online – nghĩa là các nhân viên y tế, đồng đẳng viên sẽ tiếp cận nhóm MSM qua mạng xã hội để nắm tình trạng, triệu chứng bệnh của họ sau đó gửi các mẫu test nhanh HIV qua chuyển phát nhanh đến người có nhu cầu.

Bên cạnh đó, ngành y tế tỉnh sẽ đẩy mạnh việc phân phát bao cao su, chất bôi trơn cho nhóm MSM bằng nhiều hình thức thông qua nhân viên tiếp cận cộng đồng, nhà thuốc, các cơ sở y tế, cơ sở lưu trú, cơ sở dịch vụ giải trí…

Thùy Chi