Đồng bộ giải pháp, tiến tới kiểm soát bền vững HIV, viêm gan B và giang mai

Thực tiễn triển khai tại nhiều địa phương cho thấy, khi y tế cơ sở được củng cố, công tác sàng lọc được mở rộng và sự phối hợp liên ngành được tăng cường, nguy cơ lây truyền các bệnh nguy hiểm này từng bước được kiểm soát, góp phần giảm gánh nặng bệnh tật, nâng cao chất lượng dân số và bảo đảm an sinh xã hội.

Phủ kín tư vấn, xét nghiệm cho phụ nữ mang thai tại Cần Thơ

Theo thông tin từ Khoa Sức khỏe sinh sản, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) TP Cần Thơ, hiện nay 100% trạm y tế xã, phường trên địa bàn thành phố đều tổ chức tư vấn và lấy mẫu xét nghiệm HIV, viêm gan B và giang mai cho phụ nữ mang thai. Đây được xem là một trong những giải pháp then chốt nhằm phát hiện sớm, can thiệp kịp thời, giảm nguy cơ lây truyền từ mẹ sang con.

Hoạt động xét nghiệm được lồng ghép linh hoạt trong các đợt tiêm phòng uốn ván cho thai phụ – thời điểm phụ nữ mang thai dễ tiếp cận dịch vụ y tế nhất. Sau khi được lấy tại trạm y tế, mẫu máu của thai phụ được chuyển về trung tâm y tế khu vực để thực hiện xét nghiệm theo quy trình chuẩn. Trên cơ sở kết quả, các cơ sở y tế tiến hành tư vấn, theo dõi và điều trị phù hợp, bảo đảm an toàn cho cả mẹ và trẻ sơ sinh.

Không chỉ dừng lại ở tuyến y tế cơ sở, phụ nữ mang thai khi đến khám thai, tiêm ngừa tại các trung tâm y tế, bệnh viện công lập và tư nhân trên địa bàn TP Cần Thơ cũng đều được tư vấn, xét nghiệm HIV, viêm gan B và giang mai theo đúng quy định chuyên môn. Việc huy động đồng bộ cả hệ thống y tế công và tư đã giúp mở rộng độ bao phủ sàng lọc, hạn chế bỏ sót các trường hợp nguy cơ.

Đại diện CDC TP Cần Thơ cho biết, thực hiện Kế hoạch số 130/KH của UBND thành phố về hành động tiến tới loại trừ HIV, viêm gan B và giang mai lây truyền từ mẹ sang con giai đoạn 2020–2030, trong năm 2025, đơn vị đã tiếp tục phối hợp với các bệnh viện tuyến thành phố tổ chức tập huấn điều trị viêm gan B, củng cố công tác thống kê, báo cáo và giám sát tại các trạm y tế. Trước đó, từ nguồn ngân sách địa phương, CDC đã chủ động mua sắm sinh phẩm xét nghiệm, thuốc điều trị, tổ chức các lớp tập huấn chuyên môn, cung cấp tài liệu truyền thông và ban hành quy trình phối hợp liên thông giữa các cơ sở y tế.

Hà Nội: Sàng lọc sớm ngay từ lần khám thai đầu tiên

Tại Hà Nội, công tác tư vấn, xét nghiệm HIV, viêm gan B và giang mai cho phụ nữ mang thai được triển khai đồng bộ tại tất cả các cơ sở khám thai từ tuyến thành phố đến tuyến quận, huyện. Sở Y tế Hà Nội đã chỉ đạo lồng ghép sàng lọc các bệnh lây truyền qua đường máu và đường tình dục ngay từ lần khám thai đầu tiên, giúp phát hiện sớm các trường hợp nhiễm và triển khai điều trị dự phòng kịp thời.

Nhờ cách làm bài bản, tỉ lệ phụ nữ mang thai được xét nghiệm HIV trong thai kỳ tại Hà Nội luôn duy trì ở mức cao, nhiều quận, huyện đạt gần 100%. Các trường hợp phụ nữ mang thai nhiễm HIV được quản lý chặt chẽ, điều trị ARV sớm và theo dõi liên tục trong suốt thai kỳ, quá trình sinh nở và sau sinh. Cùng với đó, việc tiêm vaccine viêm gan B sơ sinh trong vòng 24 giờ sau sinh được thực hiện nghiêm túc, tạo "lá chắn" bảo vệ trẻ ngay từ những ngày đầu đời.

Thực tế cho thấy, khi sàng lọc được thực hiện sớm và liên tục, nguy cơ lây truyền từ mẹ sang con có thể giảm xuống mức rất thấp, tiệm cận mục tiêu loại trừ theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO).

TPHCM: Phát huy vai trò y tế tư nhân trong phòng, chống HIV

Là địa phương có số ca nhiễm HIV cao, TPHCM đồng thời cũng là một trong những địa phương triển khai sớm và hiệu quả các biện pháp dự phòng lây truyền HIV, viêm gan B và giang mai từ mẹ sang con. Bên cạnh hệ thống y tế công lập, thành phố đã chủ động huy động sự tham gia của nhiều bệnh viện, phòng khám tư nhân trong tư vấn, xét nghiệm và chuyển gửi điều trị.

Các cơ sở y tế được yêu cầu thực hiện xét nghiệm HIV, giang mai và viêm gan B cho phụ nữ mang thai theo đúng phác đồ chuyên môn, đồng thời kết nối thông tin với hệ thống quản lý của ngành y tế để bảo đảm thai phụ được theo dõi, điều trị liên tục, không bị đứt gãy dịch vụ. Nhờ sự phối hợp chặt chẽ này, nhiều năm qua, tỉ lệ lây truyền HIV từ mẹ sang con tại TP Hồ Chí Minh được kiểm soát ở mức thấp, góp phần hiện thực hóa mục tiêu loại trừ lây truyền mẹ – con.

Can thiệp giảm tác hại trong lực lượng công an: Bảo vệ từ tuyến đầu

Song song với lĩnh vực y tế, công tác can thiệp giảm tác hại nhằm dự phòng lây nhiễm HIV cũng được triển khai mạnh mẽ trong lực lượng công an tại nhiều địa phương. Tại Hà Tĩnh, mới đây, Cục Y tế – Bộ Công an phối hợp với Công an tỉnh tổ chức lớp tập huấn can thiệp giảm tác hại dự phòng lây nhiễm HIV/AIDS cho cán bộ, chiến sĩ làm nhiệm vụ tại các cơ sở giam giữ.

Tại lớp tập huấn, học viên được cập nhật tình hình HIV/AIDS hiện nay; các chủ trương, giải pháp phòng, chống HIV/AIDS; đồng thời được trang bị kiến thức và kỹ năng can thiệp giảm tác hại nhằm phòng ngừa nguy cơ lây nhiễm HIV trong quá trình thực thi nhiệm vụ. Nội dung tập huấn cũng tập trung vào kỹ năng xử lý, quản lý các trường hợp người bị giam giữ có biểu hiện hội chứng cai hoặc rối loạn tâm thần do ma túy gây ra, góp phần bảo đảm an toàn cho cán bộ, chiến sĩ cũng như đối tượng quản lý.

Thông qua các lớp tập huấn, nhận thức và năng lực chuyên môn của cán bộ, chiến sĩ từng bước được nâng cao, giúp họ chủ động hơn trong phòng ngừa rủi ro nghề nghiệp, đồng thời góp phần hạn chế lây nhiễm HIV trong các cơ sở giam giữ và cộng đồng.

Phối hợp liên ngành – nền tảng cho hiệu quả bền vững

Thực tiễn tại Cần Thơ, Hà Nội, TPHCM, Hà Tĩnh và nhiều địa phương khác cho thấy, sự phối hợp chặt chẽ giữa ngành y tế và lực lượng công an đã tạo nên sức mạnh tổng hợp trong công tác tư vấn, xét nghiệm, điều trị và can thiệp giảm tác hại. Từ tuyến y tế cơ sở đến các cơ sở giam giữ, các hoạt động dự phòng lây nhiễm HIV, viêm gan B và giang mai ngày càng đi vào chiều sâu, thực chất và hiệu quả hơn.

Việc tiếp tục duy trì, nhân rộng các mô hình hiệu quả, đồng thời đầu tư nguồn lực, nâng cao năng lực cán bộ và đẩy mạnh truyền thông cộng đồng được xem là giải pháp then chốt nhằm hướng tới mục tiêu kiểm soát và tiến tới loại trừ HIV, viêm gan B và giang mai tại Việt Nam. Đây không chỉ là nhiệm vụ của riêng ngành y tế, mà còn là trách nhiệm chung của toàn hệ thống chính trị, góp phần bảo đảm an sinh xã hội, nâng cao chất lượng dân số và phát triển bền vững đất nước trong giai đoạn tới.

Thùy Chi