Gặp mặt các tổ chức quốc tế hỗ trợ Việt Nam trong lĩnh vực phòng, chống HIV/AIDS

Đây là dịp để nhìn lại những thành tích trong công tác phòng chống HIV/AIDS trong năm qua, đồng thời tôn vinh những đóng góp cả về tài chính và kỹ thuật của các tổ chức, những chuyên gia và người nước ngoài đã dành cho Việt Nam trong công tác này.  

Tham dự buổi gặp mặt có lãnh đạo Cục Phòng, chống HIV/AIDS (Bộ Y tế); đại diện lãnh đạo các phòng, các Dự án thuộc Cục Phòng, chống HIV/AIDS; đại diện các tổ chức Quốc tế đang hợp tác và hỗ trợ Việt Nam trong lĩnh vực phòng, chống HIV/AIDS như: WHO, UNAIDS, PEPFAR, US.CDC, USAID, HAIVN, AHF, PATH, EpiC FHI360, LHSS… 

Phát biểu tại buổi gặp mặt, PGS. TS. Phan Thị Thu Hương, Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS đã gửi lời cảm ơn chân thành sâu sắc và đánh giá cao sự hợp tác, hỗ trợ tích cực của các tổ chức quốc tế, các nhà tài trợ, các cá nhân đã, đang làm việc cho chương trình phòng, chống HIV/AIDS tại Việt Nam. Hy vọng rằng, các tổ chức quốc tế tiếp tục hợp tác chặt chẽ hơn nữa và hỗ trợ nhiều hơn nữa với Chính phủ Việt Nam trong các năm tiếp theo để hướng tới đạt được các mục tiêu của Chiến lược quốc gia chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030.

Trong năm 2022, mặc dù vẫn phải chịu ảnh hưởng của dịch COVID-19, tuy nhiên công tác phòng, chống HIV/AIDS vẫn đạt được nhiều thành tựu tích cực, quan trọng.

Điển hình, ngành y tế đã mở rộng và đa dạng dịch vụ xét nghiệm HIV, phát hiện gần 10.000 trường hợp nhiễm HIV mới qua các giải pháp xét nghiệm mới như xét nghiệm tại các cơ sở y tế, xét nghiệm dựa vào cộng đồng, tự xét nghiệm. Sử dụng sinh phẩm mới để phát hiện sớm nhiễm HIV, recency testing, sinh phẩm xét nghiệm thế hệ 4...

Về công tác xét nghiệm sàng lọc HIV đã bao phủ 100% tuyến huyện với hơn 1.300 cơ sở và xét nghiệm khẳng định HIV đã bao phủ 100% tỉnh/thành phố với 204 phòng xét nghiệm khẳng định.

Xét nghiệm khẳng định HIV được mở rộng xuống tuyến huyện với 97 phòng xét nghiện khẳng định. Hệ thống phòng xét nghiệm khẳng định HIV cũng đang được triển khai thí điểm sử dụng 3 test nhanh tại các tỉnh miền núi, vùng sâu vùng xa. Xét nghiệm nhiễm mới đã được triển khai tại 28 tỉnh/thành phố trên cả nước.

Về việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ trong quản lý và giám sát dịch HIV. Đến nay, hệ thống thông tin quản lý người nhiễm HIV (HIV-INFO) phiên bản 4.0  và phần mềm quản lý điều trị PrEP, ARV, cung ứng thuốc (HMED) đã được triển khai cho 63 tỉnh.

Về công tác truyền thông phòng, chống HIV/AIDS và truyền thông tạo cầu cho giới trẻ, đã được đa dạng hóa và đạt hiệu quả cao thông qua nhiều sự kiện truyền thông trong khu công nghiệp, trường học và truyền thông đa phương tiện.

Đối với việc mở rộng và nâng cao chất lượng điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế Methadone. Tính đến 30/9/2022, chương trình Methadone đã được triển khai tại hơn 600 cơ sở điều trị và cấp phát thuốc trên địa bàn 63 tỉnh/thành phố với hơn 51.000 người bệnh tham gia điều trị trong đó gần 3.000 người được cấp thuốc mang về nhà. Điều trị Methadone đã góp phần khống chế được tình hình nhiễm HIV trong người tiêm chích ma túy.  

Về việc triển khai các biện pháp dự phòng thế hệ mới: Điều trị dự phòng tiền phơi nhiễm (PrEP) triển khai đa dạng thông qua các mô hình TelePrEP, PrEP trực tuyến, OS, lưu động... Tốc độ tăng trưởng khách hàng nhanh hơn so với các nước trong khu vực.

Tính đến 31/8/2022, đã có 210 cơ sở PrEP triển khai cung cấp dịch vụ PrEP (nhà nước và tư nhân) tại 29 tỉnh, thành phố. Số khách hàng được tiếp cận với dịch vụ PrEP ít nhất 1 lần trong kỳ báo cáo là 40.020 khách hàng (đạt 88,9% so với chỉ tiêu 45.000 khách hàng vào năm 2022); số khách hàng duy trì trị điều trị PrEP trên 3 tháng liên tiếp đạt 69,6%; 80,4% số khách hàng PrEP là MSM…

Trong công tác điều trị thuốc kháng HIV (ARV) được mở rộng: Hiện có 499 cơ sở điều trị, trong đó 362 cơ sở đang điều trị thuốc ARV BHYT Tổng số: 167.022 bệnh nhân, trong đó 3.453 bệnh nhân trẻ em, 163.568 người lớn. Mở rộng điều trị ARV qua BHYT, phấn đấu tỉ lệ bệnh nhân điều trị ARV có tải lượng virus HIV dưới ngưỡng ức chế đạt 95% trở lên. Tỉ lệ bệnh nhân điều trị ARV có tải lượng virus dưới ngưỡng ức chế đạt tới 96% và Việt Nam là một trong số ít các quốc gia đạt được tỉ lệ này…

PGS. TS. Phan Thị Thu Hương khẳng định các thành tựu trên có một phần đóng góp hết sức quan trọng của các tổ chức quốc tế đang hoạt động trong lĩnh vực phòng, chống HIV/AIDS tại Việt Nam. Tuy nhiên, trước mắt, vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức rất cần sự tiếp tục chung tay của các tổ chức, do dịch HIV vẫn đang diễn biến phức tạp, có xu hướng gia tăng nhiễm mới nhất là nhóm thanh thiếu niên trẻ, nhóm MSM và các can thiệp cho nhóm này rất khó khăn vì quần thể này ẩn, khó tiếp cận.

Bên cạnh đó, việc bảo đảm nguồn lực tài chính cho phòng, chống HIV/AIDS còn khó khăn với các quy định mới về phần cấp ngân sách, 10 tỉnh thành phố chưa phê duyệt đề án bảo đảm tài chính cho công tác phòng, chống HIV/AIDS, các tỉnh còn lúng túng trong xây dựng nội dung chi và định mức chi. Cơ chế tài chính cho chương trình dự phòng cần khẩn trương xây dựng và triển khai.

Quy trình, thủ tục mua sắm, đấu thầu thuốc ARV, sinh phẩm xét nghiệm cũng nhiều vướng mắc, quá trình phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu cũng rất khó khăn. Các quy định mới của Chính phủ trong tiếp nhận và sử dụng.

Ngoài ra, nghiện các chất ma túy tổng hợp và ma túy dạng kích thích đang gia tăng, chưa có thuốc điều trị nghiện cũng như hướng dẫn chi trả cho xác định tình trạng nghiện.

Tại buổi gặp mặt, các tổ chức quốc tế cùng cam kết sẽ tiếp tục hỗ trợ, đồng hành cùng Việt Nam trong công cuộc phòng, chống HIV/AIDS để hướng tới kết thúc dịch AIDS vào năm 2030.

Thùy Chi