Tăng cường hợp tác với Nhật Bản trong công tác phòng, chống HIV/AIDS

Theo chương trình làm việc tại Nhật Bản, PGS.TS. Phan Thị Thu Hương, Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS là trưởng đoàn công tác thăm, làm việc với tại trụ sở chính của JICA và Trung tâm quốc gia về y tế và sức khỏe Toàn cầu (NCGM) Nhật Bản, để thảo luận về sự hợp tác của Trung tâm NCGM với Cục Phòng, chống HIV/AIDS về công tác phòng, chống HIV/AIDS.

PGS.TS. Phan Thị Thu Hương có bài trình bày Tổng quan về công tác phòng, chống HIV/AIDS của Việt Nam tại Hội nghị quốc tế "Hội nghị chuyên đề Châu Á về Thực hiện xã hội thông qua mạng lưới nghiên cứu Châu Á trong khuôn khổ đại dịch COVID-19: Từ nghiên cứu đến thực hành.

Trong bài trình bày tại Nhật Bản, PGS.TS Phan Thị Thu Hương đã chia sẻ về tình hình dịch HIV/AIDS tại Việt Nam, tập trung vào Chiến lược quốc gia kết thúc dịch AIDS vào năm 2030 tại Việt Nam.

Việt Nam cam kết tăng cường ứng phó bằng cách nhân rộng các thực hành dựa trên bằng chứng tốt nhất ở các nhóm dân số bị ảnh hưởng nặng nề nhất, bằng cách thực hiện các biện pháp can thiệp hiệu quả, được quốc tế công nhận một cách phù hợp.

Năm 2021, Việt Nam có khoảng 6.000 ca nhiễm HIV mới và hơn 3.000 ca tử vong do HIV. Để có thể kết thúc AIDS vào năm 2030, mục tiêu chiến lược quốc gia của Việt Nam là giảm số người chết và số người nhiễm HIV mới xuống dưới 1.000 trường hợp vào năm 2030.

Để thực hiện mục tiêu này, Việt Nam đang triển khai mô hình dự phòng, chăm sóc và điều trị liên tục. Theo đó, sẽ tiếp cận những trường hợp có hành vi nguy cơ cao, tư vấn và xét nghiệm cho họ. Đối với những trường hợp dương tính với HIV sẽ được tiến hành điều trị ARV sớm, điều trị ARV ngay trong ngày. Đối với các trường hợp âm tính với HIV, các dịch vụ dự phòng như sử dụng chung bơm kim tiêm, bao cao su, điều trị bằng methadone và PrEP sẽ được cung cấp.

Hiện nay, PrEP là một trong những can thiệp chính mà Việt Nam đang tập trung vào nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới (MSM). Điều trị thay thế bằng Methadone là can thiệp tập trung cho nhóm nghiện chích ma túy.

PGS.TS Phan Thị Thu Hương cho biết, PrEP là một trong những công cụ hiệu quả nhất để ngăn ngừa lây nhiễm HIV. Để tiếp cận nhóm đích, Việt Nam đã huy động sự tham gia của nhóm cộng đồng CBO để tăng cường tiếp cận sử dụng PrEP và đa dạng hóa các phương pháp xét nghiệm HIV như tự xét nghiệm, xét nghiệm tại cộng đồng và xét nghiệm tại các cơ sở y tế. Về điều trị và thúc đẩy khái niệm điều trị là phòng ngừa cho tất cả nhân viên y tế và người nhiễm bệnh với chiến dịch truyền thông K=K.

Cục trưởng Phan Thị Thu Hương cho biết, sau khi nghiên cứu mô hình PrEP ở Thái Lan, Việt Nam đã phân tích tình hình dịch HIV và ước tính số lượng người MSM ở Việt Nam. Dựa trên phân tích này, Việt Nam đã thí điểm triển khai PrEP tại Hà Nội và TPHCM. Đây là hai thành phố có số lượng MSM ước tính cao nhất và cũng là hai tỉnh có số người nhiễm HIV cao nhất.

Để triển khai PrEP, Bộ Y tế Việt Nam đã đưa hướng dẫn triển khai PrEP vào Hướng dẫn quốc gia về chăm sóc và điều trị HIV/AIDS và đưa PrEP là một can thiệp dự phòng lây nhiễm HIV vào Luật Phòng, chống HIV/AIDS. Việc mở rộng PrEP trên toàn quốc tại Việt Nam sẽ góp phần ngăn ngừa lây nhiễm HIV và đạt được mục tiêu quốc gia về chấm dứt AIDS vào năm 2030.

Đối với Nghiên cứu lâm sàng để hỗ trợ cho chính sách quản lý lâm sàng, PGS.TS Hương chia sẻ: Việt Nam đã triển khai chương trình dự phòng và giám sát HIV kháng thuốc từ năm 2008, trong đó có chương trình dự phòng và giám sát HIVDR.

Các hoạt động phòng chống HIV kháng thuốc bao gồm chuẩn hóa phác đồ điều trị theo hướng tối ưu hóa, tăng cường tuân thủ điều trị, duy trì cung ứng thuốc ARV liên tục và thu thập, phân tích các chỉ số cảnh báo sớm HIV kháng thuốc.

Kết quả giám sát HIV kháng thuốc cũng như HIV kháng thuốc trước khi điều trị ARV cho thấy tỉ lệ nhiễm HIV kháng thuốc thấp. Đây là cơ sở để Việt Nam tiếp tục theo đuổi chính sách điều trị ARV dựa vào cộng đồng theo khuyến cáo của WHO. Trong quá trình này, tối ưu hóa phác đồ điều trị ARV cho người nhiễm HIV là một trong những ưu tiên của Việt Nam. 

Tại hội nghị, Cục Phòng, chống HIV/AIDS, NCGM và JICA thống nhất đề xuất mở ra các hoạt động và nghiên cứu trong tương lai về giám sát, dự phòng và điều trị các bệnh cùng đường lây truyền và cùng nhóm đối tượng đích như viêm gan, HIV, STI phù hợp với định hướng của WHO nhằm tiết kiệm nhân lực và chi phí y tế đồng thời làm tăng tiếp cận của người bệnh đối với các bệnh này.

Thùy Chi