‘Giải pháp vàng’ để phát hiện sớm HIV và ngăn chặn tiến triển AIDS

HIV là viết tắt của virus gây suy giảm miễn dịch ở người. Virus này tấn công các tế bào miễn dịch được gọi là tế bào CD4.

Tế bào CD4 là các tế bào bạch cầu T đóng vai trò quan trọng trong hệ thống miễn dịch. Số lượng tế bào CD4 cung cấp thông tin về tình trạng sức khỏe của hệ thống miễn dịch. Đây là hệ thống phòng thủ tự nhiên của cơ thể giúp bạn chống lại các mầm bệnh, bao gồm nhiễm khuẩn và siêu vi…

HIV nhắm mục tiêu và xâm nhập vào các tế bào CD4, sử dụng chúng để tạo ra nhiều bản sao của virus; phá hủy các tế bào và làm giảm khả năng chống lại các bệnh nhiễm trùng và bệnh tật khác của cơ thể. Tuy nhiên, điều đáng chú ý là một số người nhiễm HIV trong thời gian dài mà không có bất kỳ triệu chứng nào.

Bệnh AIDS là viết tắt của hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải. Đây là một giai đoạn tiến triển của HIV.

Khi nhiễm HIV tiến triển, số lượng các tế bào CD4 giảm dần. Những người nhiễm HIV có số lượng tế bào CD4 dưới 200, người nhiễm HIV chuyển sang giai đoạn AIDS và sẽ có nguy cơ cao mắc các bệnh lý nghiêm trọng.

Hay nói cách khác, khi một người nhiễm HIV không được điều trị, hệ thống miễn dịch dần dần bị suy giảm, có khả năng dẫn đến AIDS.

Tuy nhiên, những tiến bộ trong điều trị ARV đã làm cho bệnh tiến triển này ngày càng ít phổ biến hơn.

Các dấu hiệu và triệu chứng giúp phát hiện sớm HIV 

Các dấu hiệu và triệu chứng của HIV khác nhau ở mỗi người. Một số người có thể gặp các triệu chứng ngay lập tức sau khi nhiễm HIV, và một số có thể không gặp các triệu chứng trong nhiều thập kỷ.

Dấu hiệu HIV ở giai đoạn đầu

Sau khi tiếp xúc với nguồn bệnh khoảng từ 2 - 6 tuần người bệnh có thể có những biểu hiện sớm của bệnh, tuy nhiên các dấu hiệu sớm khá giống với bệnh cảm cúm thông thường, có thể dễ bị nhầm lẫn. Sau giai đoạn này người bệnh sẽ chuyển sang giai đoạn 2, ở giai đoạn này gần như không có bất kỳ triệu chứng gì, nên rất khó phát hiện bệnh. Cho đến khi người bệnh vào giai đoạn cuối chuyển sang AIDS (hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải) giai đoạn này hệ thống miễn dịch suy giảm, người bệnh mắc các bệnh nhiễm trùng cơ hội.

Những dấu hiệu HIV ở giai đoạn đầu:

Sốt và ớn lạnh: Người bệnh Sốt nhẹ từ 37,5 đến 38 độ C, kèm theo ớn lạnh là một trong những triệu chứng HIV phổ biến nhất. Thời điểm này virus đi vào mạch máu và bắt đầu nhân lên với số lượng lớn nên gây ra phản ứng kích thích ở hệ miễn dịch. Thời gian sốt thường kéo dài trong một hoặc hai tuần, nhưng nó có thể chỉ xuất hiện trong một ngày. Mệt mỏi: Phản ứng của cơ thể đối với tác nhân gây bệnh gây cho người bệnh cảm giác mệt mỏi, buồn ngủ. Đau nhức người, đau đầu, cơ bắp, đau các khớp: Thường xuyên cảm thấy đau nhức người, các khớp. Triệu chứng này dễ nhầm với nhiễm một loại virus thông thường. Đau họng: Có thể họng bị viêm, gây khó nuốt và đau họng. Sưng hạch cổ, nách và bẹn Phát ban đỏ ở da: Phát ban đỏ ở da kèm theo ngứa là triệu chứng phổ biến nhất khi nhiễm HIV trong vòng 2 đến 3 tuần sau khi bị virus xâm nhập. Buồn nôn, tiêu chảy: Có khoảng 30 - 60% người bệnh có dấu hiệu buồn nôn, nôn hay tiêu chảy trong giai đoạn sớm của bệnh HIV. Ngoài ra còn một số triệu chứng ít gặp hơn ở giai đoạn sớm bao gồm: Giảm cân không rõ nguyên nhân, bị nấm, tưa miệng hay nhiễm trùng, rối loạn kinh nguyệt ở phụ nữ.

Khi có nghi ngờ tiếp xúc với nguồn bệnh, lại xuất hiện các triệu chứng sớm của bệnh như trên cần làm xét nghiệm chẩn đoán HIV sớm nhất có thể.

3 giai đoạn khác nhau của HIV

Các triệu chứng của HIV khác nhau tùy thuộc vào giai đoạn nhiễm trùng. Hầu hết những người không được điều trị đều trải qua ba giai đoạn khác nhau của HIV. Tuy nhiên, với phương pháp điều trị HIV hiện nay, người nhiễm HIV ít gặp phải giai đoạn cuối - giai đoạn nặng nhất.

1. Nhiễm HIV cấp tính

Nhiễm HIV cấp tính là giai đoạn đầu. Nó thường bắt đầu khoảng 2-4 tuần sau khi nhiễm HIV. Giai đoạn này người bệnh thường có tải lượng virus cao, nên dễ làm lây nhiễm cho người khác.

Những người bị nhiễm HIV cấp tính có thể gặp các triệu chứng giống như cúm như: Loét miệng; mệt mỏi; sốt; viêm họng; sưng hạch bạch huyết; phát ban; đau cơ bắp…

Bất cứ ai nghĩ rằng mình có thể đã từng bị phơi nhiễm với HIV nên đi xét nghiệm, vì chẩn đoán và điều trị sớm có thể giúp ngăn ngừa bệnh tiến triển sang giai đoạn tiếp theo.

2. Nhiễm HIV mãn tính

Không giống như nhiễm HIV cấp tính, giai đoạn thứ hai là mãn tính và có thể kéo dài hàng chục năm.

Những người trong giai đoạn này có thể không gặp bất kỳ triệu chứng nào trong nhiều năm, có thể có ít triệu chứng hơn người ở giai đoạn cấp tính, nhưng những người ở giai đoạn mãn tính vẫn có thể truyền virus cho người khác.

Xét nghiệm, chẩn đoán và điều trị có thể ngăn mọi người tiến triển sang giai đoạn cuối của HIV.

3. Giai đoạn AIDS

AIDS là giai đoạn cuối của HIV, là giai đoạn nặng nhất. AIDS hoạt động chống lại hệ thống miễn dịch tự nhiên của cơ thể, và những người trong giai đoạn này thường gặp khó khăn trong việc chống lại các bệnh nhiễm trùng thông thường.

Một số triệu chứng mà người bệnh AIDS có thể gặp phải bao gồm: Giảm cân nhanh chóng, đáng kể; vết loét ở các vùng khác nhau của cơ thể; tiêu chảy mãn tính; viêm phổi; ho liên tục; nhiễm trùng thường xuyên, nặng.

Hầu hết những người được điều trị và tuân thủ tốt điều trị sẽ không tiến triển đến giai đoạn cuối. Với việc xét nghiệm thường xuyên và chăm sóc thích hợp, những người nhiễm HIV có thể có cuộc sống khỏe mạnh và làm việc bình thường…

Phát hiện và điều trị sớm mang lại hiệu quả điều trị cao hơn kéo dài tuổi thọ, giảm nguy cơ lây lan cho người thân. Ngay khi nhận thấy các dấu hiệu HIV giai đoạn đầu thì người bệnh nên đến các cơ sở y tế uy tín để làm xét nghiệm HIV, để phát hiện sớm bệnh.

Lợi ích của việc xét nghiệm và điều trị sớm HIV

Điều trị HIV sớm giúp duy trì sức khỏe, kéo dài tuổi thọ và sống có ích cho gia đình và cộng đồng: Đừng nên để đến khi cảm thấy mệt mỏi hoặc bị ốm mới đến cơ sở y tế. Khi hệ miễn dịch bị suy giảm, cơ thể không còn đủ sức đề kháng để chống lại các tác nhân gây bệnh, người bệnh sẽ rất dễ mắc các bệnh nhiễm trùng nặng. Do đó, nên đến cơ sở y tế ngay từ khi mới phát hiện dương tính với HIV để được tư vấn và điều trị, việc điều trị sẽ mang lại hiệu quả cao hơn, giúp sống lâu hơn. Điều trị HIV sớm sẽ giúp giảm chi phí thuốc men, chi phí khám chữa bệnh và chi phí nằm viện: Khi hệ miễn dịch chưa bị suy giảm nặng, cơ thể còn khỏe, sẽ không bị mắc các bệnh nhiễm trùng cơ hội. Do đó không cần phải tốn kém tiền bạc cho việc điều trị các bệnh nhiễm trùng cơ hội nặng Điều trị HIV sớm sẽ giúp giảm nguy cơ lây lan virus sang cho người khác trong đó có vợ/chồng, bạn bè và cả con cái trong tương lai.

Ngay khi nhận thấy các dấu hiệu HIV giai đoạn đầu nên đến các cơ sở y tế uy tín để làm xét nghiệm HIV, để phát hiện sớm bệnh. Khi bị HIV giai đoạn đầu việc cần làm là không nên quá lo lắng và phải nhanh chóng cơ sở y tế để được tư vấn và điều trị sớm nhất. Tuy không thể điều trị khỏi bệnh nhưng việc điều trị sớm mang lại rất nhiều lợi ích.

Do những tiến bộ của y học, những người nhiễm HIV được tiếp cận với dịch vụ chăm sóc sức khỏe, được điều trị thích hợp, kết hợp với tuân thủ điều trị tốt nên người nhiễm HIV vẫn có thể làm việc và sống khỏe mạnh lâu dài…

Những người nhiễm HIV đang điều trị bằng ARV có tải lượng virus dưới ngưỡng phát hiện sẽ không lây truyền HIV cho bạn tình của họ. Do đó, việc tiếp cận sớm với điều trị và được hỗ trợ để duy trì điều trị liên tục rất quan trọng, không chỉ để cải thiện sức khỏe của người nhiễm HIV, cải thiện cuộc sống, duy trì tuổi thọ mà còn dự phòng lây nhiễm HIV trong cộng đồng.

Thùy Chi