Góp phần giữ vững an ninh, trật tự trên các tuyến biên giới

Tội phạm mua bán người ở khu vực biên giới diễn biến phức tạp

Trong những năm qua, hoạt động của tội phạm mua bán người ở Việt Nam nói chung, ở khu vực biên giới nói riêng diễn biến phức tạp.

Các đối tượng phạm tội rất đa dạng từ những kẻ buôn người chuyên nghiệp; người thường xuyên qua lại khu vực biên giới đến người nhà nạn nhân sinh sống và định cư ở nước ngoài và thậm chí là nạn nhân của các vụ mua bán người trước.

Gần đây, nổi lên hoạt động của các đối tượng người Việt Nam tại nước ngoài câu kết với đối tượng ở trong nước, sử dụng "chiêu bài" quảng cáo trên các trang mạng xã hội để tuyển lao động "việc nhẹ lương cao"; sau đó đưa ra nước ngoài (bao gồm cả xuất cảnh hợp pháp và trái phép), bị ép buộc làm việc trong các công ty đánh bạc trực tuyến hoặc lừa đảo sử dụng công nghệ cao. Nếu không hoàn thành chỉ tiêu ở mức cao sẽ bị đánh đập, giam giữ; số lao động này muốn trở về Việt Nam thì bị bắt ký giấy vay nợ, đòi tiền chuộc.

Bên cạnh đó, tình hình mua bán người trong nước cũng diễn biến phức tạp, nổi lên là hoạt động lừa gạt, cưỡng bức lao động trên biển tại các tỉnh tuyến biển phía Nam, nhất là Kiên Giang, Cà Mau, Bà Rịa-Vũng Tàu và mua bán người để ép hoạt động mại dâm trong các cơ sở giải trí trá hình.

Trước tình hình trên, Chính phủ đã chỉ đạo các Bộ, ngành Trung ương, địa phương vào cuộc rất quyết liệt trong phòng chống mua bán người; các nội dung, giải pháp rất toàn diện, khả thi đã được quy định trong Chương trình phòng chống mua bán người từng giai đoạn của Chính phủ, nhất là giai đoạn 2021 - 2025.

Bộ Quốc phòng đã chỉ đạo các đơn vị trong toàn quân triển khai đồng bộ, toàn diện các biện pháp công tác nhằm nâng cao hiệu quả phòng chống mua bán người, nhất là ở khu vực biên giới, cửa khẩu, biển, hải đảo và các địa bàn do Bộ Quốc phòng quản lý.

Từ đầu năm 2021 đến nay, các đơn vị đã phát hiện, bắt giữ, xử lý 77 vụ, 42 đối tượng; giải cứu, tiếp nhận 118 nạn nhân. Riêng tháng 7/2022 (cao điểm phòng chống tội phạm mua bán người), các đơn vị đã phát hiện, bắt giữ, xử lý 15 vụ, 8 đối tượng, giải cứu, tiếp nhận 33 nạn nhân.

Điển hình như Chuyên án GL622 do BĐBP Gia Lai triệt phá đường dây mua bán người đưa sang Campuchia bóc lột, cưỡng bức lao động; giải cứu 7 nạn nhân từ Campuchia về Việt Nam. Đây là vấn đề nổi cộm gây bức xúc dư luận trong thời gian qua.

Hay chuyên án HP722 do BĐBP Hải Phòng triệt phá đường dây mua bán người nhằm bóc lột tình dục trong các cơ sở giải trí trá hình; kịp thời giải cứu 2 nạn nhân đang bị các đối tượng trên đường đưa đi nhằm trốn tránh sự phát hiện của các cơ quan chức năng.

Thiếu tướng Trần Ngọc Tuấn, Phó Chính ủy Quân khu 2 cho biết, trên địa bàn Quân khu 2, tình hình tội phạm mua bán người diễn biến rất phức tạp; nhất là tình trạng bắt cóc, chiếm đoạt phụ nữ, trẻ em đưa sang bên kia biên giới ở các tỉnh phía Bắc như Hà Giang, Lào Cai, Lai Châu....

Đặc biệt một số người từng là nạn nhân hoặc lấy chồng người nước ngoài khi về thăm quê lại trở thành thủ phạm dụ dỗ, lừa bán những phụ nữ, trẻ em khác, kể cả người thân trong gia đình; hoặc lợi dụng việc buôn bán, làm ăn qua lại biên giới hay kinh doanh các dịch vụ dọc biên giới thông thạo địa bàn để tham gia hoạt động phạm tội.

Trước tình hình trên, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu 2 luôn xác định công tác phòng, chống tội phạm nói chung và tội phạm mua bán người nói riêng là một trong những nhiệm vụ trọng tâm thường xuyên, tiến hành nhiều giải pháp nhằm từng bước ngăn chặn, đẩy lùi loại tội phạm này, góp phần bảo đảm an ninh, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn.

Ban Chỉ đạo về thực hiện Chương trình quốc gia phòng, chống tội phạm; phòng, chống ma túy; phòng, chống mua bán người; phòng, chống tham nhũng; chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả; thực hành tiết kiệm, chống lãng phí (gọi tắt là Ban Chỉ đạo 1389) được thành lập từ cấp Quân khu đến các cơ quan, đơn vị đầu mối trực thuộc nhằm triển khai thực hiện có hiệu quả công tác phòng, chống tội phạm.

Đồng thời chủ động phối hợp với Ban chỉ đạo 138 địa phương nắm chắc tình hình tội phạm mua bán người trên địa bàn, tích cực phối hợp với lực lượng BĐBP các tỉnh, chính quyền địa phương nơi đóng quân triển khai thực hiện có hiệu quả các hoạt động phòng ngừa xã hội, vận động quần chúng nhân dân tích cực tham gia công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm.

Tham mưu, phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương xây dựng, củng cố hệ thống cơ sở chính trị địa bàn vững mạnh; triển khai thực hiện hiệu quả chương trình phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội qua đó góp phần nâng cao dân trí, đời sống vật chất, tinh thần của cư dân biên giới, xây dựng địa bàn lành mạnh làm hạn chế nguyên nhân, điều kiện phát sinh tội phạm.

Quân khu 2 tập trung chú trọng làm tốt công tác truyền thông về phòng, chống mua bán người. Đối với các cơ quan, đơn vị đóng quân trên địa bàn các tỉnh biên giới đã chủ động phối hợp với chính quyền địa phương thường xuyên tuyên truyền cho bà con đồng bào dân tộc, nhất là các dân tộc thiểu số về đấu tranh phòng, chống mua bán người, tập trung vào các tuyến, địa bàn trọng điểm để nâng cao hiệu quả công tác phòng ngừa.

Pháp luật Việt Nam chưa tương thích với quốc tế về khái niệm "mua bán người"

Theo Thiếu tướng Nguyễn Văn Thiện, Phó Tư lệnh BĐBP,  công tác phòng chống mua bán người đã được nâng cao, cả trong công tác phòng ngừa và đấu tranh. Tuy nhiên, kết quả vẫn chưa tương xứng với tình hình.

Hiện vẫn còn tồn tại một số khó khăn, vướng mắc trong công tác phòng chống mua bán người. Trong đó có việc pháp luật Việt Nam chưa tương thích với luật pháp quốc tế về khái niệm "mua bán người", xác định độ tuổi nạn nhân là trẻ em và các dấu hiệu cấu thành tội phạm.

Việc phát hiện và triệt phá tận gốc các đường dây mua bán người gặp khó khăn do đối tượng, địa điểm thực hiện hành vi phạm tội cả trong và ngoài nước, trong đó các đối tượng cầm đầu thường không lộ diện và chủ yếu dùng điện thoại, mạng xã hội để chỉ đạo, điều hành; đối tượng đưa dẫn chủ yếu là dân bản địa, rất thông thạo địa bàn, nắm được quy luật hoạt động của lực lượng chức năng, có kinh nghiệm lợi dụng địa hình hiểm trở để đưa nạn nhân qua biên giới.

Công tác điều tra tội phạm và giải cứu nạn nhân người Việt Nam ở nước ngoài gặp trở ngại nhất định do quy định pháp luật của nước sở tại; một số nạn nhân bị khai khống tuổi, làm giả hồ sơ.

Hơn nữa, Việt Nam nằm trong khu vực Châu Á - Thái Bình Dương nên chịu tác động rất lớn từ vấn nạn này. Bên cạnh đó, nước ta có cơ cấu dân số trẻ, nhu cầu tìm kiếm việc làm ngày càng tăng trong khi nhận thức của một bộ phận người dân khu vực nông thôn, vùng dân tộc thiểu số còn hạn chế nên dễ trở thành nạn nhân của các đường dây mua bán người.

Có thể nói phòng, chống mua bán người là một nhiệm vụ khó khăn phức tạp, đặc biệt là trong xu thế tình hình tội phạm trên thế giới và khu vực ngày càng gia tăng.

Để đáp ứng yêu cầu bảo đảm an ninh, trật tự an toàn xã hội, bảo vệ cuộc sống bình yên, hạnh phúc của nhân dân, từng bước nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống tội phạm mua bán người cần tới sự chung tay của các bộ, ngành có chức năng quản lý nhà nước, chính quyền địa phương các cấp và trên hết là sự đề cao cảnh giác từ mỗi công dân. Nỗ lực từ mỗi tổ chức, cá nhân góp phần mang lại thành công cho mỗi quốc gia, từ đó làm nên những thành tựu chung của thế giới nhằm loại bỏ một loại hình tội phạm đang được coi là vấn nạn toàn cầu.

 Hoàng Giang