Hệ luỵ từ sự phân biệt đối xử, kỳ thị đối với trẻ nhiễm HIV

Nguy cơ kháng thuốc tăng cao, làm giảm hiệu quả điều trị trong tương lai

Trước hết, kỳ thị có thể gián tiếp làm gián đoạn quá trình điều trị. Bởi vì sợ bị phát hiện và xa lánh, nhiều trẻ buộc phải che giấu tình trạng nhiễm HIV. Do vậy, các em thường bỏ liều, ngừng thuốc ARV, dẫn tới việc virus HIV phát triển mạnh hơn. Hệ quả là nguy cơ kháng thuốc tăng cao, làm giảm hiệu quả điều trị trong tương lai.

Không những vậy, việc không tuân thủ điều trị còn làm tăng nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng cơ hội. Khi hệ miễn dịch suy yếu, trẻ dễ mắc lao, viêm phổi, nấm… vốn có thể khiến tình trạng sức khỏe trở nên nghiêm trọng hơn.

Bên cạnh đó, sự căng thẳng kéo dài do kỳ thị còn ảnh hưởng trực tiếp đến sinh hoạt hằng ngày như giấc ngủ, ăn uống. Vì thế, nhiều trẻ rơi vào trạng thái mệt mỏi, suy dinh dưỡng, giảm sức đề kháng, khó phục hồi sau bệnh.

Mặt khác, kỳ thị cũng tạo nên tác động tâm lý nặng nề. Nhiều em rơi vào trầm cảm, lo âu, sống trong cảm giác bị cô lập và lo sợ cho tương lai. Không ít em mang mặc cảm tội lỗi, coi mình là gánh nặng cho gia đình, xã hội. Trong một số trường hợp cực đoan, sự dồn nén này có thể dẫn đến ý định tự tử. Đồng thời, một số em khác lại phản ứng bằng cách chống đối, bốc đồng hoặc tìm đến các hành vi tiêu cực như sử dụng chất gây nghiện.

Ảnh hưởng đến đời sống xã hội và tương lai

Không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe, kỳ thị còn gây ra những hệ lụy lâu dài về xã hội. Trước tiên, nhiều em bị bạn bè hoặc thậm chí người thân xa lánh. Điều này khiến các em ít có cơ hội tham gia các hoạt động tập thể, cảm thấy mình bị gạt ra ngoài cộng đồng.

Hệ quả là, việc học tập cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Do tâm lý căng thẳng kết hợp với sức khỏe yếu, trẻ khó tập trung, dễ mất hứng thú với việc học. Thậm chí, có em phải nghỉ học, mất đi cơ hội phát triển trí tuệ.

Không những thế, kỳ thị còn thu hẹp cơ hội phát triển trong tương lai. Khi trưởng thành, các em dễ bị phân biệt đối xử trong tuyển dụng, trong xây dựng quan hệ xã hội hay trong việc hòa nhập cộng đồng. Từ đó, niềm tin vào bản thân và vào cuộc sống dần bị xói mòn, để lại những khoảng trống lớn trong tâm hồn.

Theo các chuyên gia, khi trẻ vị thành niên nhiễm HIV chuyển từ hệ thống chăm sóc trẻ em sang cơ sở điều trị cho người lớn, các em thường cảm thấy "lệch pha". Bởi lẽ, môi trường ở đó ít quan tâm đến yếu tố tâm lý, khiến việc khám bệnh trở nên khô khan, thủ tục. Điều này vô tình khiến các em thêm tổn thương.

TS. Khuất Thu Hồng, chuyên gia về giới và HIV/AIDS, nhấn mạnh rằng nguyên nhân sâu xa của kỳ thị chính là sự thiếu hiểu biết. Do vậy, cần tăng cường giáo dục cộng đồng về HIV từ đường lây truyền, phòng ngừa cho đến các đường không lây. Có như vậy, xã hội mới dần xóa bỏ được định kiến.

Ngoài ra, các báo cáo y tế cũng chỉ ra rằng việc tích hợp sàng lọc sức khỏe tâm thần trong điều trị HIV có ý nghĩa quan trọng. Điều này giúp tăng khả năng tuân thủ thuốc, giảm tỉ lệ bỏ liều và cải thiện đáng kể chất lượng sống cho người nhiễm HIV.

Cần có những hành động thiết thực, đồng bộ và kiên trì

Để giảm thiểu tác hại của kỳ thị, chuyên gia cho rằng cần có những hành động đồng bộ và kiên trì:

Thứ nhất, phải đẩy mạnh giáo dục cộng đồng nhằm xóa bỏ hiểu lầm về HIV, giúp mọi người hiểu rõ HIV không lây qua tiếp xúc hằng ngày.

Thứ hai, cần cung cấp dịch vụ hỗ trợ tâm lý cho trẻ em và thanh thiếu niên nhiễm HIV, để các em có nơi chia sẻ và vượt qua khủng hoảng.

Thứ ba, trường học phải trở thành môi trường an toàn, nơi trẻ được học tập và vui chơi như bao bạn bè đồng trang lứa.

Thứ tư, cơ sở y tế cần được xây dựng theo hướng thân thiện, đặt người bệnh làm trung tâm, tránh thái độ kỳ thị, phân biệt.

Cuối cùng, gia đình và cộng đồng nên trở thành chỗ dựa tinh thần vững chắc. Sự yêu thương, đồng hành từ những người thân sẽ giúp trẻ thêm niềm tin và sức mạnh để đối diện với bệnh tật.

Kỳ thị với trẻ nhiễm HIV không chỉ là vấn đề đạo đức mà còn là rào cản lớn trong quá trình chữa bệnh và hòa nhập xã hội. Nếu xã hội không thay đổi cách nhìn và không có biện pháp hỗ trợ đủ mạnh, thì việc điều trị y học sẽ khó mang lại hiệu quả trọn vẹn.

Do đó, cuộc chiến chống HIV/AIDS cần song hành với cuộc chiến chống kỳ thị. Chỉ khi nào cộng đồng thật sự mở lòng đón nhận, trẻ nhiễm HIV mới có thể được chữa lành tinh thần, để tự tin xây dựng một tương lai khỏe mạnh, sống và làm những việc ý nghĩa cho cộng đồng, xã hội.

Thùy Chi