Hiệu quả từ mô hình thí điểm phòng, chống mại dâm tại cộng đồng

Theo báo cáo của Sở LĐTB&XH Quảng Ninh, hiện nay Sở đang đang duy trì và triển khai hoạt động 3 mô hình thí điểm phòng, chống mại dâm tại cộng đồng trên địa bàn thành phố Hạ Long, Uông Bí, Cẩm Phả. Đó là mô hình "Hỗ trợ tăng cường năng lực của nhóm đồng đẳng, nhóm tựlực, Câu lạc bộ của người bán dâm trong việc tiếp cận hỗ trợ giảm hại, phòng, chống bạo lực giới" tại thành phố Hạ Long, Cẩm Phả, Uông Bí; mô hình "Cung cấp dịch vụ cho người bán dâm tại cộng đồng", và Mô hình đảm bảo quyền của người lao động (người bán dâm) trong các cơ sở kinh doanh dịch vụ dễ phát sinh tệ nạn mại dâm trên địa bàn thành phố Hạ Long.

Đối với mô hình "Hỗ trợ tăng cường năng lực của nhóm đồng đẳng, nhóm tự lực, câu lạc bộ của người bán dâm trong việc tiếp cận hỗ trợ giảm hại, phòng, chống bạo lực giới" tại thành phố Hạ Long, Cẩm Phả, Uông Bí thì chỉ riêng trong 6 tháng đầu năm 2023, mô hình này đã tiếp cận, cung cấp thông tin giảm hại, tư vấn cho 230 lượt người có nguy cơ mại dâm các kiến thức về sức khoẻ sinh sản, sức khoẻ tình dục, dự phòng lây nhiễm HIV/AIDS, các nhiễm khuẩn qua đường tình dục và giảm hại HIV/AIDS; tiếp cận 150 cơ sở kinh doanh dịch vụ dễ phát sinh tệ nạn mại dâm thực hiện quy định của pháp luật về quản lý người lao động, đảm bảo an ninh trật tự xã hội. Đồng thời đã trực tiếp tư vấn, chuyển gửi 80 người đến cơ sở y tế xét nghiệm HIV miễn phí, xét nghiệm bệnh lây truyền qua đường tình dục (STIs); cấp phát 10.000 bao cao su cho người mại dâm và mở rộng kết nối 50 thành viên mới tham gia hoạt động nhóm/câu lạc bộ.

Đối với mô hình "Cung cấp dịch vụ cho người bán dâm tại cộng đồng", trong giai đoạn 2016 - 2020, mô hình đã tổ chức khám bệnh lây truyền qua đường tình dục cho 440 lượt người bán dâm, người có nguy cơ bán dâm làm việc tại các cơ sở kinh doanh dịch vụ trên địa bàn thành phố Hạ Long, Uông Bí, Cẩm Phả. Tổ chức tư vấn pháp lý, làm giấy tờ tùy thân cho 50 lượt người bán dâm, người có nguy cơ bán dâm làm việc tại các cơ sở kinh doanh dịch vụ trên địa bàn thành phố Hạ Long, Uông Bí, Cẩm Phả. Tổ chức hỗ trợ học nghề, tạo việc làm cho 89 lượt người người bán dâm, người có nguy cơ bán dâm làm việc tại các cơ sở kinh doanh dịch vụ trên địa bàn thành phố Hạ Long, Uông Bí. Tổ chức 5 cuộc hội thảo chuyên đề giữa chủ cơ sở trợ giúp xã hội, đơn vị cung cấp dịch vụ công tác xã hội và nhóm đồng đẳng nhằm tăng cường kết nối dịch vụ.

Tuy nhiên, do trong năm 2023, Trung ương chưa ban hành khung định mức kinh tế - kỹ thuật và các văn bản hướng dẫn nên tỉnh không có căn cứ pháp lý để bố trí ngân sách triển khai mô hình. Tuy nhiên, nội dung của mô hình hướng đến việc cung cấp những dịch vụ thiết yếu nhất để người bán dâm tái hòa nhập lại cộng đồng, giúp cho họ có cuộc sống ổn định, vững chắc.

Đối với mô hình "Mô hình đảm bảo quyền của người lao động (người bán dâm) trong các cơ sở kinh doanh dịch vụ dễ phát sinh tệ nạn mại dâm trên địa bàn thành phố Hạ Long" thì trong 6 tháng đầu năm, mô hình đã tiếp cận, tư vấn về quyền của người lao động cho 75 người có nguy cơ mại dâm qua zalo, chuyển gửi 18 người đi xét nghiệm HIV. Mở rộng kết nối, thu hút 23 thành viên tham gia sinh hoạt/hoạt động của nhóm. Tổ chức cấp phát hơn 5.000 bao cao su cho các Cơ sở kinh doanh dịch vụ dễ phát sinh tệ nạn mại dâm.

Ngoài những mô hình thí điểm nêu trên, Sở LĐTB&XH Quảng Ninh còn phối hợp với các địa phương vẫn tiếp tục duy trì mô hình "Phát huy sức mạnh cộng đồng trong phòng chống mại dâm, hòa nhập cộng đồng" tại 8 xã, phường gồm phường Yết Kiêu, Hà Khẩu, Đại Yên (TP Hạ Long); phường Nam Khê (TP Uông Bí); phường Mạo Khê (TX Đông Triều); phường Quảng Yên (TX Quảng Yên); phường Cẩm Thủy, Quang Hanh (TP Cẩm Phả). Theo đó, các mô hình đã tập trung tuyên truyền nâng cao nhận thức người dân; hỗ trợ chính quyền địa phương nắm địa bàn, phát giác, tố cáo hành vi liên quan đến hoạt động mại dâm...

Sở LĐTB&XH Quảng Ninh cho biết, thông qua hoạt động các mô hình, Sở đã có kế hoạch nhằm kết hợp các biện pháp can thiệp giảm hại về HIV/AIDS để hỗ trợ sinh kế cho người bán dâm (tại thành phố Hạ Long, Uông Bí, Cẩm Phả); đảm bảo những quyền cơ bản của người bán dâm, người lao động làm việc trong các cơ sở kinh doanh dịch vụ dễ bị lợi dụng hoạt động mại dâm theo quy định của pháp luật về lao động, việc làm và tiếp cận các dịch vụ xã hội, đồng thời trợ giúp pháp lý, tư vấn tâm lý, y tế, gắn với thực hiện các chính sách của tỉnh theo chương trình giảm nghèo, học nghề, nhằm giúp người bán dâm quay trở lại cuộc sống, giúp họ vay vốn, tạo việc làm, tạo thu nhập, chuyển đổi nghề nghiệp, góp phần giảm thiểu những tác hại của hoạt động mại dâm tác động đến đời sống xã hội.

Tuy nhiên, theo đánh giá của Sở LĐTB&XH Quảng Ninh, từ năm 2021 đến nay, kinh phí hoạt động của các mô hình bị cắt giảm, do các văn bản hướng dẫn triển khai thực hiện không còn đủ căn cứ pháp lý, ảnh hưởng lớn đến hoạt động của các nhóm/câu lạc bộ trong các mô hình thí điểm. 

Do đó, Sở LĐTB&XH Quảng Ninh kiến nghị với Bộ LĐTB&XH sớm ban hành Thông tư về Khung định mức kinh tế - kỹ thuật hỗ trợ xây dựng thí điểm các mô hình hỗ trợ người bán dâm để các địa phương có cơ sở duy trì và nâng cao hiệu quả hoạt động của các mô hình này.

Về phía các cấp chính quyền, thời gian tới, Quảng Ninh tiếp tục chỉ đạo, tổ chức triển khai các giải pháp phòng ngừa tệ nạn mại dâm; xây dựng, phát triển hệ thống dịch vụ hỗ trợ xã hội đối với người bán dâm; tiếp tục triển khai thí điểm các mô hình theo hướng hỗ trợ trao quyền, tăng cường sự tham gia đối với các nhóm đồng đẳng, nhóm tự lực, câu lạc bộ của người bán dâm trong việc giải quyết các vấn đề liên quan của người bán dâm; hỗ trợ can thiệp giảm hại, phòng chống bạo lực giới, đảm bảo quyền của người lao động trong các cơ sở kinh doanh dịch vụ dễ phát sinh tệ nạn mại dâm, cung cấp dịch vụ hỗ trợ hòa nhập cộng đồng đối với người bán dâm; người bán dâm có nhu cầu và đủ điều kiện được tiếp cận, sử dụng các dịch vụ hỗ trợ xã hội, hòa nhập cộng đồng.

Vĩnh Hoàng