‘Không coi đồng tính, song tính, chuyển giới là một bệnh’

Mới đây, do nhận được một số thông tin phản ánh về việc có một số cơ sở khám chữa bệnh và một số bác sĩ tự nhận có thể chữa khỏi bệnh đồng tính. Bộ Y tế đã kịp thời có công văn gửi các sở y tế và cơ sở khám chữa bệnh đề nghị chấn chỉnh công tác khám bệnh, chữa bệnh đối với người đồng tính, song tính và chuyển giới.

Bộ Y tế yêu cầu không can thiệp, ép buộc điều trị đối với các đối tượng này; nếu có chỉ là hỗ trợ về tâm lý và do người có hiểu biết về bản dạng giới thực hiện.

Các sở y tế cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh và người hành nghề trong việc thực hiện, tuân thủ các nguyên tắc trong hành nghề khám bệnh, chữa bệnh theo đúng quy định của pháp luật.

Trao đổi với Trang tin Tiếng Chuông, Ths. Bác sĩ. Cao Kim Thoa, Phó Trưởng Phòng dự phòng lây nhiễm HIV, Cục Phòng, chống HIV/AIDS, Bộ Y tế cho biết, Hiệp hội Tâm thần học Mỹ và Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã khẳng định đồng tính hoàn toàn không phải là bệnh. Vậy nên, đồng tính không thể "chữa", không cần "chữa" và cũng không thể làm cách nào thay đổi được. Người đồng tính có cuộc sống, khát vọng và tương lai giống như những người bình thường khác. Các bậc phụ huynh nếu nhận ra con mình có xu hướng này, hãy tâm sự và đồng hành với con, hỗ trợ con đúng cách để con có thể phát triển, được chia sẻ và sống khỏe mạnh, an toàn.

Bên cạnh đó, đối với cá nhân những người có quan hệ đồng tính, Ths. Bác sĩ Thoa cho rằng, những người có quan hệ đồng tính nên nắm rõ kiến thức về quan hệ tình dục an toàn.Việc này chính là bảo vệ sức khỏe bản thân họ và cũng là bảo vệ sức khỏe cho cộng đồng. Bởi hiện nay với tư duy cởi mở, nhiều người bộc lộ khuynh hướng tính dục là đồng tính, song tính gia tăng. Điều đó cũng kéo theo một số hệ lụy như làm gia tăng các bệnh lây qua đường tình dục, trong đó có HIV, nhiều người chọn cách không lập gia đình... Chúng ta cần phân biệt rõ khuynh hướng tình dục đồng giới với hành vi quan hệ tình dục đồng giới. Vì có những người vì lý do nào đó vẫn quan hệ tình dục đồng giới trong khi khuynh hướng tình dục là lưỡng giới.

Theo số liệu thống kê của Cục Phòng, chống HIV/AIDS, trong 10 năm trở lại đây thì số người nhiễm mới HIV trong nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới đã tăng lên gấp 6 lần. Cụ thể, nhóm nam quan hệ đồng giới hiện có khoảng 300.000 người. Tỉ lệ nhiễm HIV tăng rất nhanh ở nhóm này, từ năm 2012 đến 2020 tăng gần 6 lần, từ 2,3% lên 13,3%. Kết quả khảo sát của Cục Phòng chống HIV/AIDS trong nhóm này cũng cho thấy 8%-11% người được khảo sát cho biết từng quan hệ tình dục tập thể.

Chia sẻ về nguyên nhân khiến lây nhiễm mới HIV gia tăng trong nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới trong thời gian gần đây, Ths. Bác sĩ Cao Kim Thoa cho rằng: "Do tư duy cởi mở, nhiều người bộc lộ khuynh hướng tính dục là đồng tính, song tính. Người trong quần thể này có nhiều cơ hội tìm kiếm và gặp gỡ bạn tình hơn, tần suất quan hệ tình dục đồng giới tăng kéo theo nguy cơ lây nhiễm HIV nếu một trong hai người nhiễm HIV. Mặc dù chúng ta đã thực hiện một số dịch vụ can thiệp hiệu quả như điều trị dự phòng trước phơi nhiễm ở nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới, tuy nhiên có thể do e ngại sợ lộ thông tin, hoặc chương trình chưa trở lên phổ biến cũng là nguyên nhân tác động đến tình trạng này".

Để giải quyết vấn đề này, theo Ths. Bác sĩ Thoa, song song với việc cung cấp bao cao su, chất bôi trơn cho nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới, thì việc mở rộng điều trị dự phòng trước phơi nhiễm (PrEP) là hết sức cần thiết. Đây là dịch vụ khá mới ở Việt Nam và cũng đang triển khai ở các địa bàn thành phố và những nơi tập trung nhiều nam quan hệ tình dục đồng giới. Việc truyền thông về dịch vụ này trong những năm gần đây đã được trú trọng, tuy nhiên chưa đủ thời gian để xã hội và nhóm đích hiểu biết đầy đủ. Do đó, chúng ta cần đẩy mạnh công tác truyền thông, để chương trình này được phổ biến và mở rộng hơn.

Ths. Bác sĩ Thoa cho hay, hiện độ bao phủ dịch vụ đang chiếm tầm 20%. Tại những địa phương triển khai dịch vụ này đã có rất nhiều cách tiếp cận hiệu quả và huy động cả hệ thống cung cấp dịch vụ tư nhân, lưu động (PrEP mobik), tư vấn cung cấp dịch vụ trực tuyến (Alo PrEP), đưa dịch vụ đến khu nhà trọ của công nhân, vào các trường đại học... Tuy nhiên, hiện nay các hoạt động này hầu hết đang có nguồn tài trợ quốc tế hỗ trợ, chưa đưa vào bảo hiểm y tế nên tính bền vững chưa cao. Bên cạnh đó, tại các địa phương đang cung cấp dịch vụ này cần có người trong nhóm đích thì tư vấn, chia sẻ thông tin sẽ hiệu quả hơn. Đây cũng là đặc điểm quan trọng để xây dựng các phòng khám tư nhân trong cung cấp dịch vụ này.

Thùy Chi