Mỹ cho phép người nhiễm HIV hiến tạng cho người đồng nhiễm

Quyết định này của Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) có hiệu lực từ ngày 28/11, dự kiến rút ngắn thời gian chờ đợi tạng cho tất cả bệnh nhân và tăng cơ hội điều trị cho người mắc HIV. Trước đây, việc ghép tạng như vậy chỉ được phép thực hiện trong các nghiên cứu.

Bộ trưởng Bộ Y tế và Dịch vụ nhân sinh Mỹ Xavier Becerra, cho biết trong một tuyên bố: "Quy định này xóa bỏ những rào cản không cần thiết đối với việc ghép thận và gan, mở rộng nguồn cung cấp nội tạng và cải thiện kết quả cho những người nhiễm HIV cần ghép tạng".

Tính an toàn của phương pháp này được chứng minh bằng các nghiên cứu, bao gồm một nghiên cứu được công bố vào tháng 10 trên Tạp chí y học New England.

Nghiên cứu đó đã theo dõi 198 người nhận nội tạng trong vòng 4 năm, so sánh những người nhận thận từ người hiến tặng nhiễm HIV với những người nhận thận từ người hiến tặng không nhiễm HIV. Kết quả, cả hai nhóm đều có tỉ lệ sống sót chung cao và tỉ lệ đào thải nội tạng thấp như nhau.

Năm 2010, các bác sĩ phẫu thuật ở Nam Phi đã cung cấp bằng chứng đầu tiên trên thế giới cho thấy việc sử dụng nội tạng của người hiến tặng nhiễm HIV là an toàn cho những người nhiễm HIV.

Nhưng hoạt động này không được phép ở Mỹ. Cho đến năm 2013 chính phủ Mỹ mới dỡ bỏ lệnh cấm và cho phép tiến hành các nghiên cứu.

Lúc đầu, các nghiên cứu được thực hiện với những người hiến tặng đã chết. Sau đó, vào năm 2019, một nhóm tại Đại học Johns Hopkins ở Baltimore đã thực hiện ca ghép thận đầu tiên trên thế giới từ người hiến tặng còn sống bị nhiễm HIV cho người nhận dương tính với HIV. Tổng cộng, 500 ca ghép thận và gan từ những người hiến tặng nhiễm HIV đã được thực hiện tại Mỹ. Các cơ quan hiến tặng của người nhiễm HIV sẽ không được ghép cho những bệnh nhân không bị nhiễm HIV.

Các chuyên gia cho biết, quy định mới là minh chứng cho sự tiến bộ y học trong điều trị HIV và nỗ lực giảm kỳ thị xung quanh căn bệnh này. Năm 2023, FDA đã nới lỏng lệnh cấm hiến máu đối với nam giới đồng tính và song tính - một tàn dư của cuộc khủng hoảng AIDS. Mùa xuân năm ngoái, một tổ chức nhi khoa hàng đầu của Mỹ cho biết các bà mẹ nhiễm HIV có thể cho con bú nếu họ đang dùng một số loại thuốc nhất định.

GS. Christine Durand, Khoa y khoa và ung thư tại Trường Y Johns Hopkins – đồng thời là tác giả chính của một nghiên cứu công bố tháng trước trên Tạp chí Y học New England nhận định, HIV từng được coi là "án tử", nay là căn bệnh hoàn toàn có thể kiểm soát được. Bà Durand khẳng định tính an toàn của việc ghép tạng giữa người hiến và người nhận đều nhiễm HIV.

"Nghiên cứu cho thấy, không có sự khác biệt nào giữa việc nhận thận từ người hiến tặng nhiễm và không nhiễm HIV. Ngoài việc giảm kỳ thị, điều này có thể giúp giảm bất bình đẳng cho những người nhiễm HIV", giáo sư Durand nói.

Bà Durand và đồng nghiệp đã theo dõi 198 người nhận tạng trong 4 năm. 99 người trong số họ nhận thận từ người hiến nhiễm HIV và 99 người khác nhận thận từ người không mắc bệnh. Các nhà nghiên cứu đã xem xét một loạt kết quả an toàn, bao gồm tỷ lệ tử vong hoặc suy thận. Theo giáo sư Durand, cả hai nhóm có tỷ lệ sống sót tương đương và rất cao, thận đáp ứng tốt. "Nghiên cứu nhấn mạnh tính an toàn của việc ghép tạng từ người mắc HIV", bà nói.

Năm 2010, các nhà khoa học Nam Phi lần đầu cung cấp bằng chứng cho điều này. Sau khi vận động hành lang mạnh mẽ, đến năm 2013, chính phủ Mỹ dỡ bỏ lệnh cấm kéo dài 25 năm với hình thức cấy ghép này thông qua Đạo luật Công bằng Chính sách Nội tạng HIV. Động thái cho phép các nhà nghiên cứu cấy ghép tạng từ người nhiễm HIV trong phòng thí nghiệm. Ca thử nghiệm đầu tiên diễn ra năm 2016 tại Bệnh viện Đại học Johns Hopkins.

Tuy nhiên, các quy trình rất nghiêm ngặt, hạn chế nhiều trung tâm cấy ghép cung cấp phương pháp này. Việc loại bỏ các hạn chế nghiên cứu mở rộng cơ hội cho nhiều cơ sở y tế. Quy định mới cũng tăng khả năng tiếp cận cho tất cả bệnh nhân cần ghép thận và gan, bất kể tình trạng sức khỏe, vì sẽ có nhiều tạng hơn.

"Ở Bờ Đông, nơi nhu cầu cao, danh sách chờ có thể từ hai đến 5 năm. Đối với những người nhiễm HIV, thời gian chờ đợi thường lâu hơn. Quy định này sẽ giúp giảm thời gian chờ đợi nói chung", bà Durand cho biết.

Ngoài thận và gan, giới chức hướng đến việc nới lỏng quy định cấy ghép tim, phổi trong thời gian tới.

Thùy Chi

(Theo Washington Post/ Washington Post)