Một số bất cập trong việc quy định về tội môi giới mại dâm

Quy định của Bộ luật Hình sự 2015 về tội môi giới mại dâm có nhiều điểm mới

Có thể thấy, quy định của Bộ luật Hình sự 2015 về tội môi giới mại dâm có nhiều điểm mới so với các Bộ luật Hình sự trước đó.

Cụ thể, trong cấu thành tội phạm cơ bản của tội danh quy định tại khoản 1 Điều 328 Bộ luật Hình sự năm 2015 thì hiện nay Luật đã bổ sung thêm các thuật ngữ pháp lý để làm rõ hơn hành vi khách quan của tội môi giới mại dâm "... làm trung gian dụ dỗ, dẫn dắt để người khác thực hiện việc mua dâm, bán dâm" thay vì chỉ quy định "... dụ dỗ hoặc dẫn dắt người mại dâm". Mức độ phạm tội được giảm xuống, đồng thời với đó là mức độ hình phạt cho tội này cũng giảm xuống. Khung hình phạt cơ bản tại khoản 1 Điều 328 Bộ luật Hình sự năm 2015 hiện đã được giảm xuống còn "từ 6 tháng đến 3 năm", điều này đồng nghĩa với việc theo quy định của Bộ luật Hình sự năm 2015 tội môi giới mại dâm thuộc khung cơ bản đã chuyển thành tội ít nghiêm trọng.

Trong cấu thành tội phạm tăng nặng thứ nhất quy định tại khoản 2 Điều 328 Bộ luật Hình sự năm 2015 thì nhà làm luật cũng đã giảm mức hình phạt tù tối đa đối với người phạm tội xuống còn 7 năm chuyển thành tội nghiêm trọng, có lợi cho người phạm tội hơn so với khoản 2 Điều 255 Bộ luật Hình sự năm 1999. Sửa đổi một số cách diễn đạt như: Phạm tội "đối với người chưa thành niên từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi", "phạm tội nhiều lần", "đối với nhiều người " được sửa lại thành trường hợp phạm tội "đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi", "phạm tội hai lần trở lên", "đối với hai người trở lên". Bỏ tình tiết định khung tăng nặng "gây hậu quả nghiêm trọng khác" và bổ sung tình tiết "thu lợi bất chính từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng".

Trong cấu thành tội phạm tăng nặng thứ hai quy định tại khoản 3 Điều 328 Bộ luật Hình sự năm 2015 thì Luật đã đã bỏ tình tiết tăng nặng "gây hậu quả rất nghiêm trọng" và bổ sung tình tiết "thu lợi bất chính 500.000.000 đồng trở lên".

Việc bổ sung tình tiết tăng nặng định khung thu lợi bất chính với số tiền thu lợi được quy định cụ thể là phù hợp với đòi hỏi của thực tiễn, tạo cơ sở pháp lí để các cơ quan tiến hành tố tụng và người tiến hành tố tụng áp dụng nhằm xử lí người phạm tội tương xứng với tính chất và mức độ nguy hiểm của hành vi phạm tội mà người đó đã thực hiện.

Những bất cập cần nghiên cứu sửa đổi

Theo bà Trần Thị Minh Hiền, Trưởng phòng 7, Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Quảng Ninh, qua gần 4 năm áp dụng, bên cạnh những điểm mới tiến bộ của Bộ luật Hình sự năm 2015 đối với tội phạm nói chung và tội môi giới mại dâm nói riêng, thực tiễn cho thấy còn nhiều nội dung đã phát sinh những điểm hạn chế, chưa thống nhất gây không ít khó khăn trong việc áp dụng Bộ luật Hình sự để truy cứu trách niệm hình sự đối với người phạm tội.

Cụ thể, tại Điều 328 Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định: Người nào làm trung gian dụ dỗ, dẫn dắt để người khác thực hiện việc mua dâm, bán dâm, thì bị phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm.

Với cách hiểu thứ nhất như nêu trên thì quy định tại các Điều 327, 328 là hoàn toàn logic, không mâu thuẫn, phù hợp với thực tiễn xảy ra trong cuộc sống, người bán dâm có thể là nữ hoặc nam, nhiều người bán dâm cho một người hoặc nhiều người mua dâm với một người... nhưng người nào cứ chứa chấp việc mua dâm, bán dâm từ 4 người trở lên bao gồm cả người mua dâm và người bán dâm thì phạm vào điểm d khoản 2 Điều 327 Bộ luật Hình sự.

Tương tự, nếu người nào môi giới cho 2 người bán dâm hoặc cho 2 người mua dâm để họ thực hiện việc mua dâm,bán dâm với người thứ 3 thì phạm vào điểm đ khoản 2 Điều 328 Bộ luật Hình sự, và nếu chỉ môi giới cho 1 người mua dâm và 1 người bán dâm để họ thực hiện việc mua bán dâm với nhau thì phạm vào khoản 1 Điều 328 Bộ luật Hình sự (vì bản chất của hành vi môi giới mại dâm là hành vi làm trung gian,môi giới cho người mua dâm và người bán dâm để họ thực hiện việc mua,bán dâm). Người nào chứa mại dâm hoặc môi giới mại dâm đối với cả người mua dâm, người bán dâm nếu những người này từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi sẽ phạm vào điểm đ khoản 2 Điều 327 hoặc điểm a khoản 2 Điều 328 Bộ luật Hình sự bởi vì ngay cả đối với những người mua dâm khi họ chưa đủ 18 tuổi thì việc người khác chứa chấp họ cũng như môi giới cho họ để họ mua dâm cũng đều là hành vi nguy hiểm đáng kể cho xã hội nên phải bị xử lý hình sự, có như thế mới đáp ứng được yêu cầu của cuộc đấu tranh phòng chống đối với loại tội phạm mại dâm.

Như vậy có thể hiểu sự thay đổi về cấu trúc trong mặt khách quan của tội "Môi giới mại dâm" đã thể hiện rõ ý chí của nhà làm luật, và khái niệm "người" trong các điểm d, đ khoản 2 Điều 327 tội "Chứa mại dâm" và các điểm a, đ khoản 2 tội "Môi giới mại dâm" phải được hiểu là người mua dâm và người bán dâm. Có như vậy mới đảm bảo phù hợp với thực tiễn cuộc sống, đồng thời khắc phục được bất cập trong quy định tại điểm b, mục 4.2 Nghị quyết số 01/2006/HĐTP- TANDTC về tình tiết "phạm tội nhiều lần" quy định tại điểm c khoản 2 Điều 254 Bộ luật Hình sự năm 1999.

Đó là: "4.2. Không coi là phạm tội nhiều lần trong các trường hợp sau đây: Chứa mại dâm nhiều người (một nhóm) cùng đến mua bán dâm, nhưng chỉ một người trong số họ hoặc một số người trong số họ hoặc tất cả họ cùng nhau thỏa thuận đứng ra giao dịch với người chứa mại dâm để trả tiền thuê địa điểm, phương tiện một lần và việc mua bán dâm diễn ra trong cùng một khoảng thời gian ." (rõ ràng hành vi này là rất nguy hiểm cho xã hội, về bản chất người có hành vi chứa mại dâm cùng lúc chứa chấp nhiều người mua bán dâm, có thể vài chục người hoặc nhiều hơn nhưng với quy định này thì họ chỉ phạm vào khoản 1 Điều 254 Bộ luật Hình sự năm 1999).

Với cách hiểu thứ 2, khái niệm "người" được hiểu phải là người bán dâm vì hành vi mại dâm theo nghĩa của từ "mại dâm" trong Từ điển tiếng Việt là hành vi bán dâm, còn từ "mãi dâm" trong Từ điển tiếng Việt là hành vi mua dâm. Như vậy tội "Chứa mại dâm" là tội chứa hành vi bán dâm. Tương tự tội "Môi giới mại dâm" là tội môi giới hành vi bán dâm. Do đó quy định tại điểm d khoản 2 Điều 327 Bộ luật Hình sự là "Chứa mại dâm 4 người trở lên" phải hiểu là trường hợp chứa 4 người bán dâm cùng lúc trở lên.

Trường hợp "Môi giới mại dâm đối với 2 người trở lên" quy định tại điểm đ khoản 2 Điều 328 phải hiểu là môi giới cho 2 người bán dâm trở lên. Các điểm đ khoản 2 Điều 327 và điểm a khoản 2 Điều 328 Bộ luật Hình sự: "Đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi" phải hiểu là quy định độ tuổi của người bán dâm vì ngay Điều 329 Bộ luật Hình sự quy định về tội "Mua dâm người dưới 18 tuổi", điều luật này quy định chỉ xử lý người mua dâm là người đủ 18 tuổi trở lên mua dâm người dưới 18 tuổi. Các điều luật này nhằm bảo vệ những người bán dâm chưa đến tuổi thành niên là nạn nhân của hành vi mua bán dâm. Bản thân người mua dâm là người chủ động thực hiện hành vi trái pháp luật nên mới không có điều luật xử lý người bán dâm cho người dưới 18 tuổi.

Do chưa có hướng dẫn, giải thích luật nên hiện nay nhiều địa phương đã áp dụng khác nhau, tuy nhiên theo các cách hiểu thứ nhất thấy rằng logic hơn, không có sự xung đột về pháp luật, đáp ứng được tình hình xảy ra trong thực tiễn cuộc sống.

Giang Oanh