Mỹ phê duyệt mũi tiêm ngừa HIV dùng hai lần mỗi năm

Lenacapavir - một phần của nhóm thuốc được gọi là chất ức chế vỏ capsid - đã chứng minh hiệu quả gần 100% trong việc ngăn ngừa HIV trong các thử nghiệm quy mô lớn vào năm ngoái, làm dấy lên hy vọng mới về việc ngăn chặn sự lây truyền của loại virus lây nhiễm cho 1,3 triệu người mỗi năm. Các nhà đầu tư và nhà hoạt động phòng chống AIDS đã háo hức chờ đợi quyết định quản lý đối với loại thuốc có khả năng giúp chấm dứt "căn bệnh thế kỷ" kéo dài 44 năm qua.

Thuốc phòng ngừa HIV, được gọi là thuốc dự phòng trước phơi nhiễm hoặc PrEP, được bán rộng rãi, nhưng hầu hết đều là thuốc viên uống hàng ngày đòi hỏi phải tuân thủ nghiêm ngặt mới có hiệu quả.

Phản ứng về quyết định của FDA, Giám đốc điều hành Gilead Sciences, ông Daniel O'Day khẳng định: "Đây là một khoảnh khắc quan trọng. Chúng tôi tin rằng Lenacapavir là công cụ quan trọng nhất mà chúng ta có để thay đổi diễn biến của dịch bệnh và đưa căn bệnh này vào sách lịch sử".

Gilead Sciences - công ty sinh dược có trụ sở tại Foster City (bang California) - có kế hoạch ra mắt nhanh chóng tại Mỹ cũng như triển khai loại thuốc này rộng rãi hơn thông qua sự hợp tác với các đối tác toàn cầu. Loại thuốc này sẽ được bán dưới tên thương hiệu Yeztugo tại Mỹ với giá niêm yết là 28.218 USD/năm.

Giám đốc thương mại của Gilead Sciences, Johanna Mercier, cho biết "mục tiêu cuối cùng" của công ty là bình thường hóa việc sử dụng PrEP, cả ở Mỹ và các quốc gia khác, bao gồm cả các quốc gia châu Phi có thu nhập thấp - nơi loại virus này phổ biến nhất.

Bà Mercier cho biết, bà hy vọng khoảng 75% các công ty bảo hiểm của Mỹ, bao gồm cả các chương trình bảo hiểm y tế của chính phủ, sẽ chi trả cho lenacapavir trong các chương trình PrEP trong vòng 6 tháng và con số này sẽ tăng lên 90% trong vòng 12 tháng kể từ khi ra mắt.

Loại thuốc này đang được bán tại Mỹ dưới tên thương hiệu Sunlenca dành cho những bệnh nhân mắc bệnh AIDS giai đoạn cuối và kháng thuốc khác.

Tháng 12/2024, chương trình Kế hoạch cứu trợ khẩn cấp của Tổng thống về phòng chống AIDS (PEPFAR) dưới thời Tổng thống Joe Biden đã ký một thỏa thuận với Quỹ toàn cầu phòng chống AIDS, Lao và Sốt rét để cung cấp phương pháp điều trị cho tới 2 triệu người trong 3 năm nếu được cơ quan quản lý của Mỹ chấp thuận để phòng ngừa. Điều đó sẽ cho phép tiếp cận sớm hơn chưa từng có với phương pháp điều trị tiên tiến, khi 6 nhà sản xuất thuốc gốc đã cấp phép sản phẩm từ Gilead đang chuẩn bị sản xuất các phiên bản giá rẻ tại 120 quốc gia có nguồn lực hạn chế.

Các nhà hoạt động phòng chống AIDS coi loại thuốc này là cách làm chậm đáng kể dịch bệnh, nhưng việc chính quyền Tổng thống Donald Trump cắt giảm PEPFAR đã làm dấy lên lo ngại về cam kết triển khai chương trình của chính phủ Mỹ. Giám đốc điều hành Gilead Sciences, ông Daniel O'Day thừa nhận rằng những thay đổi này là "rất khó khăn", nhưng cho biết công ty vẫn tiếp tục thảo luận với cả Quỹ Toàn cầu và PEPFAR.

Việc Mỹ phê duyệt mũi tiêm ngừa HIV dùng hai lần mỗi năm đánh dấu một bước ngoặt kỹ thuật y học quan trọng. Nhưng để biến nó thành bước ngoặt xã hội, cần sự phối hợp giữa chính phủ, tổ chức quốc tế và cả ngành công nghiệp dược – trong việc hạ giá, mở rộng sản xuất và phân phối công bằng. Nếu điều đó xảy ra, thế giới có thể tiến gần hơn đến mục tiêu chấm dứt đại dịch HIV – một giấc mơ đã kéo dài hơn 40 năm nay.

Thùy Chi (Theo CNN)