Tiến trình chuyển đổi nguồn lực tài chính cho phòng, chống HIV đạt nhiều kết quả ấn tượng
(Chinhphu.vn) - Trải qua gần 10 năm nỗ lực không ngừng với những cam kết chính trị mạnh mẽ, Việt Nam đã thực hiện tiến trình chuyển đổi các nguồn lực tài chính trong nước cho công tác phòng chống HIV với một số kết quả hết sức ấn tượng.
Sáng 23/11, tại Hà Nội, Cục Phòng, chống HIV/AIDS (Bộ Y tế) tổ chức Hội nghị tổng kết 10 năm bảo đảm tài chính cho các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS tại việt nam (2012-2022).
Ngày 15/10/2013, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành quyết định 1899/QĐ-TTg phê duyệt đề án đảm bảo tài chính cho các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS giai đoạn 2013-2020. Đề án đã tạo hành lang pháp lý cho việc đẩy mạnh các giải pháp bảo đảm tài chính cho các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS.
Đề án đã tạo hành lang pháp lý quan trọng cho việc thực hiện các giải pháp bảo đảm tài chính bền vững cho phòng, chống HIV/AIDS một cách căn bản và chiến lược với nhiều nhóm giải pháp từ huy động các nguồn tài chính tới quản lý và sử dụng chương trình hướng tới hiệu quả.
Thực hiện Quyết định này, Bộ Y tế đã chủ động xây dựng lộ trình thực hiện các giải pháp một cách hiệu quả trong đó hướng dẫn đôn đốc và hỗ trợ các tỉnh, thành phố biến, triển khai và xây dựng kế hoạch bảo đảm tài chính cho cả giai đoạn.
Trải qua gần 10 năm nỗ lực không ngừng với cam kết chính trị mạnh mẽ của chính quyền các cấp từ trung ương đến các tỉnh, thành phố, sự phối hợp chặt chễ của các bộ ngành trong quá trình xây dựng các cơ chế chính sách, sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính quý báu của cộng đồng các nhà tài trợ, Việt Nam đã thực hiện tiến trình chuyển đổi các nguồn lực tài chính trong nước cho công tác HIV/AIDS với một số kết quả hết sức ấn tượng.
Điển hình, tỷ trọng các nguồn tài chính trong nước đã tăng lên tới hơn 51% trong đó tỷ trọng ngân sách địa phương phân bổ cho phòng, chống HIV/AIDS không ngừng tăng lên qua các năm tăng từ 8% lên tới 17%.
Bên cạnh đó, Quỹ BHYT là bước đột phá của chương trình phòng, chống HIV/AIDS tại Việt Nam với 95% người nhiễm HIV tham gia BHYT tăng gấp 2 lần trong vòng 5 năm. Quỹ BHYT đến nay trung bình chi trả 400 tỷ đồng/năm trong đó khoảng 200 tỷ đồng cho dịch vụ KCB BHYT và 200 tỷ đồng cho thuốc ARV nguồn quỹ BHYT nâng tỷ trọng của Quỹ BHYT trong tổng chi cho HIV/AIDS tăng từ 4% lên tới 9%, chiếm tới 25% nguồn lực trong nước cho HIV.
Ngân sách nhà nước trung ương thông qua Chương trình quốc gia phòng, chống HIV/AIDS, dự án phòng, chống HIV/AIDS thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia y tế dân số giai đoạn vừa qua cũng đã tập trung nguồn lực để hỗ trợ các tỉnh thành phố thực hiện các mục tiêu của chiến lược và chiếm tới gần 10%. Các nguồn xã hội hóa khác cũng tăng đáng kể lên tới 8%...
Tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương cho biết, chiến lược quốc gia kết thúc dịch bệnh AIDS vào năm 2030 đã được chính phủ phê duyệt. Để đạt được mục tiêu này, nhiều giải pháp đã được đặt ra trong đó có việc 100% các địa phương phải xây dựng và trình cấp có thẩm quyền phê duyệt kế hoạch và đề án bảo đảm tài chính cho công tác phòng, chống HIV/AIDS vào năm 2021. Tuy nhiên, đến nay là cuối năm 2022 vẫn còn tới 12 tỉnh, thành phố chưa phê duyệt kế hoạch này.
Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương đề nghị, 12 địa phương chưa phê duyệt kế hoạch hoặc đề án bảo đảm tài chính cho công tác phòng, chống HIV/AIDS cần khẩn trương xây dựng và trình cấp có thẩm quyền phê duyệt kế hoạch bảo đảm tài chính cho công tác phòng, chống HIV/AIDS.
Với các địa phương đã có đề án bảo đảm tài chính cần bố trí đủ kinh phí theo kế hoạch và có hướng dẫn cũng như phê duyệt các nội dung và định mức chi tiêu cho các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS; Các đơn vị liên quan cần hoàn thiện hành lang pháp lý bảo đảm việc cung ứng thuốc ARV nguồn BHYT được liên tục và ổn định bảo đảm quyền lợi của người có thẻ BHYT.
Cục Phòng, chống HIV/AIDS phối hợp với các Vụ, cục có liên quan trong Bộ tế trình Chính phủ cơ chế và hành lang pháp lý thực hiện mua sắm dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS từ các tổ chức động đồng, tăng cường sự tham gia của khu vực tư nhân trong đầu tư và cung cấp dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS để phát huy hiệu quả cung cấp dịch vụ trong giai đoạn tới…
Theo số liệu thống kê của Cục Phòng, chống HIV/AIDS, tính đến thời điểm hiện tại ước tính số người nhiễm HIV trên toàn quốc khoảng 242.000 trường hợp, số xét nghiệm đang báo cáo hiện mắc là 220.580 trường hợp.Từ 1990 đến nay, số nhiễm HIV/AIDS tử vong lũy tích là 112.368.
Riêng trong 9 tháng đầu năm phát hiện 9.025 trường hợp, trong đó 1.378 tử vong. Số phát hiện nhiễm nhiều tại các tỉnh phía Nam, đặc biệt là TPHCM (28%), đồng bằng sông Cửu Long (26%).
Về hình thái lây nhiễm, tỉ lệ mới phát hiện trong nhóm nam cao hơn rất nhiều so với nữ. Xu hướng ca phát hiện là nam giới chiếm khoảng 84%-86%. Đường lây chủ yếu là qua quan hệ tình dục không an toàn và tỉ lệ này tiếp tục tăng mạnh qua các năm trở thành đường lây chính. Chiều hướng nam giới trong nhóm tiêm chích ma túy nhiễm HIV có xu hướng giảm từ năm 2012 đến nay. Hiện nhóm này chỉ chiếm 9%. Trong khi đó, số nhiễm mới HIV trong nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới chiều hướng tăng mạnh, hiện chiếm 47%.
Thùy Chi