Tránh nhận thức sai lệch khi sử dụng thuốc PrEP phòng ngừa lây nhiễm HIV

Anh N.T.H., 29 tuổi, ngụ tại Quận 3 (TPHCM) là người đồng tính nam. Anh N.T.H. không ngần ngại cho biết anh có mối quan hệ phức tạp và thường xuyên giải quyết "nhu cầu cá nhân" với những người quen trên mạng, app hẹn hò. Anh N.T.H. đi khám nam khoa với các triệu chứng sốt, tiểu nóng rát, lỗ tiểu sưng đỏ và chảy dịch mủ vàng.

Anh H. chia sẻ, vì nghĩ mình có "bộ giáp" PrEP bảo vệ nên anh H. bỏ qua việc sử dụng bao cao su trong lúc quan hệ tình dục. Gần đây, anh bắt đầu xuất hiện các triệu chứng bất thường và cảm thấy vô cùng lo sợ.

Kết quả anh H. bị cùng lúc cả bệnh lậu và Chlamydia, phải điều trị khoảng 3 tuần sau đó theo dõi, đánh giá tình hình.

Trường hợp khác là anh B.Q.V., 35 tuổi, quê Long An, cũng đến khám với các triệu chứng mọc mụn thịt quanh hậu môn, cảm giác cộm, ngứa ngáy và tiết dịch nhầy có mùi khó chịu ở hậu môn.

Anh chia sẻ mình dùng thuốc PrEP mỗi ngày để phòng ngừa HIV và nghĩ nó cũng ngăn ngừa tất cả các bệnh tình dục nên anh thường quan hệ không dùng bao cao su. Kết quả, sau một lần vui vẻ qua "cửa sau" anh xuất hiện các dấu hiệu nghi ngờ bị sùi mào gà và đã đi khám.

Sau khi làm các xét nghiệm, anh V được chẩn đoán sùi mào gà và viêm hậu môn, bệnh nhân điều trị bằng thuốc 7 ngày để giảm triệu chứng viêm, sau đó laser đốt sùi.

TS.BSCKII Trà Anh Duy, Thành viên Hội Y học giới tính Thế giới (ISSM) cho biết, PrEP có hiệu quả cao trong việc phòng ngừa HIV khi được sử dụng đúng theo hướng dẫn của chuyên gia y tế.

Dự phòng trước phơi nhiễm HIV bằng thuốc PrEP (viết tắt từ tiếng Anh - Pre-exposure prophylaxis ), điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV. Điều này có nghĩa là một người có hành vi nguy cơ cao dễ bị lây nhiễm HIV nhưng chưa bị nhiễm HIV sử dụng thuốc kháng virus (ARV) mỗi ngày để dự phòng không bị nhiễm HIV.

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), PrEP có thể giảm nguy cơ nhiễm HIV khoảng 90% qua quan hệ tình dục và 74% ở những người tiêm chích ma túy.

Hiện nay, hàng chục nghìn người tại Việt Nam đang sử dụng PrEP để dự phòng lây nhiễm HIV và số lượng này chắc chắn sẽ còn tăng. Tuy nhiên, cần hiểu rằng PrEP chỉ bảo vệ khỏi HIV, không chống lại các bệnh nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục (STIs) khác như lậu, sùi mào gà, giang mai, herpes sinh dục, viêm gan B,... Do đó, việc sử dụng bao cao su vẫn là cần thiết để đảm bảo an toàn.

TS.BSCKII Trà Anh Duy khuyến cáo, người dùng PrEP cần kiểm tra sức khỏe định kỳ để theo dõi HIV và các bệnh nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục khác, cũng như theo dõi các tác dụng phụ của thuốc. Việc kết hợp PrEP với các biện pháp bảo vệ khác như sử dụng bao cao su và tuân thủ hướng dẫn y tế là điều kiện tiên quyết để đạt được hiệu quả bảo vệ tối đa.

PGS.TS. Phan Thị Thu Hương, Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS (Bộ Y tế) cho biết, Việt Nam là một trong những quốc gia đầu tiên trên thế giới đưa Chương trình điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV (PrEP) vào sử dụng chính thức từ tháng 07/2017 và mở rộng dịch vụ nhanh chóng. Với điều PrEP, Việt Nam là một điểm sáng được thế giới đánh giá cao.

Hiện nay, toàn quốc có 219 cơ sở điều trị PrEP (49 cơ sở tư nhân và 170 cơ sở công lập) tại 28 tỉnh, thành phố. Dịch vụ PrEP tại Việt Nam được hỗ trợ bởi 02 nhà tài trợ chính là dự án Quỹ Toàn cầu và PEPFAR.

Tính từ tháng 1- 9/2023, toàn quốc có 62.373 khách hàng PrEP sử dụng dịch vụ ít nhất 1 lần (PrEP - uptake), 40.491 khách hàng đang sử dụng PrEP (PrEP - on). Tỉ lệ duy trì 3 tháng là 77%. Trong tổng số khách hàng PrEP, có khoảng 80% số khách hàng là MSM và ở độ tuổi rất trẻ, khoảng 18- dưới 40 tuổi.

PGS.TS Phan Thị Thu Hương cho biết, trong năm 2024, sẽ tiếp tục huy động và điều phối các nguồn lực hỗ trợ cho chương trình PrEP và nghiên cứu phương án tài chính bền vững cho PrEP sau khi hết hỗ trợ từ các dự án để phát triển điều trị PrEP cả về chiều rộng và chiều sâu...

Thùy Chi