Xóa bỏ phân biệt đối xử, kỳ thị để lan tỏa hy vọng và sống trọn vẹn

Khoa học đã mang đến một phép màu giúp cho người nhiễm HIV hoàn toàn có thể sống khỏe mạnh, kiểm soát tải lượng virus và có tuổi thọ gần như người bình thường. Tuy nhiên, đối với những bệnh nhân điều trị HIV/AIDS, bị kỳ thị và phân biệt đối xử sẽ là rào cản ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả điều trị.

Thực tế lâm sàng cho thấy, những người bị cô lập thường có tỉ lệ bỏ điều trị thuốc kháng virus (ARV), dẫn đến nguy cơ virus bùng phát (viral rebound) và trầm cảm cao hơn. Như vậy, kỳ thị không chỉ gây tổn thương tinh thần sâu sắc mà còn làm suy giảm hiệu quả can thiệp y tế, kéo theo hệ lụy cho sức khỏe cộng đồng khi nguy cơ lây truyền HIV không được kiểm soát.

Thống kê toàn cầu phản ánh rõ sự đối lập này. Theo Chương trình Phối hợp của Liên Hợp Quốc về HIV/AIDS năm 2025, có khoảng 40,8 triệu người đang sống chung với HIV và thành công lớn là 31,6 triệu người đã được tiếp cận điều trị ARV.

Tuy nhiên, khảo sát năm 2024 của UNAIDS chỉ ra rằng: 47% người dân ở 42 quốc gia vẫn mang thái độ kỳ thị. Đặc biệt, 38% người nhiễm HIV tại 25 quốc gia trải qua "kỳ thị nội tâm" - nỗi mặc cảm tự thân, tự xa lánh, làm gián đoạn nghiêm trọng chuỗi điều trị và kiểm soát virus. Đây chính là thất bại về mặt nhân văn, làm suy giảm hiệu quả chung của các chương trình phòng, chống HIV/AIDS.

Chấm dứt kỳ thị để kiến tạo một cộng đồng khỏe mạnh và trọn vẹn

Để xóa bỏ nỗi sợ hãi, chúng ta cần thay thế bằng kiến thức khoa học chính xác. HIV hoàn toàn không lây truyền qua các tiếp xúc thông thường như bắt tay, ôm, ăn uống chung, sử dụng chung nhà vệ sinh, hay làm việc cùng nhau. Virus chỉ lây qua ba con đường chính là đường máu (dùng chung kim tiêm, truyền máu không an toàn); quan hệ tình dục không an toàn; và từ mẹ sang con (trong thai kỳ, khi sinh hoặc khi cho con bú).

Nhận thức đúng về các cơ chế lây truyền này là nền tảng khoa học vững chắc để dập tắt nỗi sợ và định kiến vô căn cứ. Song song đó, một thành tựu y học mang tính giải phóng cần được lan tỏa là nguyên lý "Không phát hiện = Không lây truyền" (K=K).

Khi người nhiễm HIV tuân thủ điều trị ARV và đạt tải lượng virus dưới ngưỡng phát hiện trong xét nghiệm máu, họ không còn khả năng lây truyền HIV qua đường tình dục. K=K không chỉ là bằng chứng khoa học; nó là tuyên ngôn về quyền được yêu thương và sống trọn vẹn. Người nhiễm HIV hoàn toàn có thể sống khỏe mạnh, làm việc, lập gia đình và sinh con an toàn, đồng thời trở thành người bảo vệ cộng đồng khi không còn khả năng lây nhiễm.

Dựa trên cơ sở khoa học, mỗi cá nhân cần góp phần xây dựng một cộng đồng nhân ái và bao dung, nơi người nhiễm HIV được tôn trọng và đối xử công bằng trong mọi lĩnh vực. Ngành y tế, các tổ chức và toàn xã hội cần chung tay lan tỏa thông điệp K=K và những kiến thức chính xác để thay đổi nhận thức. Hơn cả điều trị y tế, chúng ta cần sự quan tâm, hỗ trợ tâm lý để người nhiễm HIV tự tin hòa nhập, duy trì điều trị hiệu quả và đóng góp tích cực cho xã hội.

Khi hiểu biết thay thế nỗi sợ, và cảm thông thay cho định kiến, chúng ta không chỉ chấm dứt kỳ thị, mà còn chấm dứt AIDS - kiến tạo một cộng đồng khỏe mạnh và trọn vẹn.

Thùy Chi

Theo Global HIV & AIDS statistics - Fact sheet