Cần những chính sách hỗ trợ bảo đảm 100% bệnh nhân lao có thẻ BHYT

Thực tế sau 5 tháng triển khai quy định trên đã phản ánh từ các địa phương cũng như cơ sở y tế cho thấy, việc cấp thuốc lao bằng nguồn quỹ BHYT thể hiện sự nhân văn của chính sách an sinh xã hội, điều này sẽ nâng cao giá trị của tấm thẻ BHYT.

Từ nay trở đi, người bệnh có thể sử dụng thẻ BHYT để vừa đi khám bệnh khác, vừa sử dụng thuốc điều trị lao, các quyền lợi vẫn được bảo đảm như trước đây. người bệnh lao đa số là bệnh nhân nghèo, không thể tự trang trải chi phí điều trị thuốc chống lao, do vậy đây sẽ là động lực để họ tham gia BHYT.

Nằm trong dự án Tăng cường hệ thống cộng đồng phòng, chống và chấm dứt bệnh lao, Trung tâm Hỗ trợ sáng kiến sức khỏe cộng đồng (SCDI) đã tổ chức khám sàng lọc bệnh lao cho người dân tại 7 tỉnh, thành phố, để cùng chung tay hướng tới mục tiêu chấm dứt bệnh lao vào năm 2030.

Tại Đắk Lắk, bà N.N.O, một trong người trong xã phát hiện mắc bệnh Lao nhờ chương trình khám sàng lọc từ SCDI cho biết, gia đình hoàn cảnh khó khăn, ban đầu khi phát hiện mắc lao, bà O. không khỏi lo lắng vì phải lo viện phí, tiền điều trị. Tuy nhiên, khi được các y, bác sĩ tư vấn về BHYT, bà O. đã được điều trị mà không mất đồng viện phí nào. Mừng lắm, bà O. lại đi vận động những người thân chưa tham gia BHYT nên tham gia để được BHYT hỗ trợ.

Theo số liệu thống kê, hiện Việt Nam vẫn là nước có gánh nặng bệnh lao cao, là một trong 30 nước có gánh nặng bệnh lao kháng đa thuốc cao nhất thế giới với hơn 172.000 người mắc bệnh và 10.400 người chết vì bệnh lao (báo cáo WHO 2020). Trong đó, 63% bệnh nhân lao thường, 98% bệnh nhân lao kháng thuốc và gia đình đối mặt với những chi phí thảm họa, nghĩa là chi phí cho việc chẩn đoán và điều trị bệnh lao vượt quá 20% thu nhập hằng năm của cả hộ gia đình. 70% người mắc lao ở trong độ tuổi lao động.

Thống kê cũng cho thấy, hiện nay có khoảng 70% bệnh nhân lao thuộc diện hộ nghèo và cận nghèo. Dù thuốc chống lao được cấp miễn phí song với thời gian điều trị kéo dài từ 6 đến 8 tháng, thậm chí 2 năm nếu là lao kháng thuốc, cùng với nhiều bệnh lý kèm theo nên chi phí điều trị cho một bệnh nhân có thể lên tới vài trăm triệu đồng. Do vậy, bên cạnh chính sách hỗ trợ điều trị bệnh lao từ quỹ BHYT cần có thêm những chính sách trợ giúp xã hội để giúp bệnh nhân lao ổn định cuộc sống.

Đại diện Trung tâm Hỗ trợ sáng kiến Phát triển cộng đồng (SCDI) cho biết, hiện nay chi phí điều trị lao đã được BHYT chi trả trong khi đó các nghiên cứu gần đây cho thấy, nếu tuân thủ phác đồ điều trị bệnh lao có thể hoàn toàn chữa khỏi. Do vậy, cần có những chính sách hỗ trợ bảo đảm 100% bệnh nhân lao có thẻ BHYT.

Thực tế cho thấy, do ảnh hưởng của COVID-19 khiến người dân không tiếp cận y tế thường xuyên nên tỷ lệ điều trị khỏi bệnh nhân lao có bằng chứng vi khuẩn học mới và tái phát mới chỉ đạt 77%, thấp hơn rất nhiều so với chỉ tiêu của WHO (85%) và của Chương trình Chống lao Quốc gia (90%). Việc chuyển đổi cơ chế mua sắm, thanh toán thuốc chống lao từ ngân sách nhà nước sang BHYT đã bắt đầu được triển khai tuy nhiên nhiều địa phương gặp khó khăn và vướng mắc cần được Chương trình Chống lao cùng Bộ Y tế, cơ quan BHXH Việt Nam hỗ trợ tháo gỡ.

PGS, TS. Nguyễn Viết Nhung, Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương, Chủ nhiệm Chương trình Chống lao quốc gia cho biết, ảnh hưởng của dịch COVID-19 khiến tình hình phát hiện và thu nhận bệnh nhân lao kháng thuốc thấp hơn chỉ tiêu rất nhiều (năm 2021 đạt 53% chỉ tiêu đề ra) đã dẫn tới nguy cơ quá hạn một số thuốc hàng 2. Để người mắc lao được tiếp cận điều trị lao theo đúng phác đồ điều trị dài ngày, cần phải nghiên cứu làm sao có thêm ngân sách để hỗ trợ, cấp thuốc chống lao miễn phí đến từng người bệnh một cách dễ dàng nhất. Khi người bệnh không gặp rào cản nào trong tiếp cận và điều trị bệnh lao mới có thể đạt mục tiêu chấm dứt bệnh lao.

PGS, TS. Nguyễn Viết Nhung cho biết thêm, hiện nay các nhà tài trợ đang chuyển hướng từ hỗ trợ trực tiếp cho người bệnh mua thuốc lao, thành hỗ trợ mua thẻ BHYT, trong một số năm đầu người bệnh chưa có thẻ BHYT sẽ được hỗ trợ từ các nguồn tài trợ, viện trợ hoặc từ ngân sách địa phương để mua thẻ BHYT. Như vậy, việc này sẽ xóa tan đi nỗi lo gánh nặng bệnh lao bấy lâu nay.

Tổ chức Y tế thế giới (WHO) nhận định Việt Nam đang trên con đường chấm dứt bệnh lao. Điều quan trọng hàng đầu để đạt được mục tiêu vào năm 2030 là trong công tác phòng chống lao cần sự chuyển biến nhận thức của cả cộng đồng. Cộng đồng hành động "Tìm kiếm, điều trị cho tất cả bệnh nhân lao" để không ai bị bỏ lại phía sau.

Thùy Chi